Austri - 19.11.1894, Blaðsíða 1

Kfunur út 3 á minnði &ða
36 blöd til næsta nýárs, og
kostar hér á landi aðeins 3
kr. erlendis 4 kr. Qjalddagi
1. júlí.
Uppsögn skrifleg Imsidin
við árasnót, rÓgild nema
komin sé til ritstjóiiins fyrir
J, október, Auglýsingar K)
aura línan ei'a €0 ausa hver
jionii. dáiks og háifn dýi'ara
á fýrstu síðu,
IY. A
SEYÐISFIEÐT. 19 NÓVEMBER 1894.
Nh. 32
Amtsbftkasafiiið tSg&US.
Sparisjóður ^^lsfí-’-ei' °óim 4 mið-
viltud.
4—5 e. m.
líjá Fr Watlmv á Kúð-
areyri i lleyðarfirði fæst á-
gætur Iiarðfiskur fyrir 14
aura pundið inot fiorgun útí
liond.
Leseudum Austra mmi pykja Ijós, er um það er gengið, og j
gamanog fróðleikur í að fá, þótt ^ frá dyrut.um parf að ganga tnjog .
ekki só nema litla hugmynd um, vandlega, hurð að falla sem bezt j
hvernig ís
er
notaður á
sumr-
um eða i hitum til [icss að
geyma fisk
stafi og vera tvöföld.
Allir, sem þekkja nokkuð
og kjöt óskemmt. til efnafræði, vita, að þegar salti
Skal því farið hér um þetta j er blandað til þriðjunga saman
fáum orðum, mest eptir fi'ásögn i við snjó eða inulinn ís, ogþetta
lsaks sjálfs. ' hvorttveggja rennur saman,
í Vesturheimi eru byggð
til þessa 2 hús, ishús og frost-
(«o ð a i og vel skotn-
ar rjúpur kaupir 0. Watline
á Búðareyri, fyrir peninga
úti hönd.
í S.H Ú S I Ð.
-0 —
í seinasta blaði Austra var
því lofað, að í þessu blaði skyldi
talað um ishús það, sem verið
er að lcoma upp á Brimnesi i
Seyðisfirði.
29. f. m. héldu nokkrir út-
vegsbændur i vSeybisfirði fund
meó sér á Dvergasteini til að
ræða urn þetta mál og ráða þvi
til einhverra framkvæmda. Eins
og opt lxefir verið áminnzt hér
í blaðinu, var síbastliðið sumiir
beituleysi meb langmesta móti
hér í firðinmn, og voru menn
því fúsari að hafa earntök um
þetta mál, því að neyðin kennir
naktri konu að spinna. Á fundi
þessum var staddur ísak Jóns-
son frá Skógunx í Mjoafirði, sá
er kom frá Vestui'heimi í haust.
Hafði hann dvalið allmörg ár
þar vestra og gegnt vinnu i
Vestur-Selkirk, þar sem hvítfisk-
ur er geymdur frosinn um lengri
tfma. Hafbi ísak boðið vSeyð-
firðingum aðstob sína og leið-
beiningu við það að koma upp
íshúsi og frosthúsi, sem geyma
mætti í sild til beitu. Mundu
engin samtök hafa verið höfð
um þetta efni, ef ísak hefði
ekki komið og gefið kost á sér.
Enda er hann hiun eini maður
hér, senx hefir reynslu i þessu
efni og veit hvernig slíknm hús-
um er fyrirkomið. ísak er mað-
ur vel greindur og liefir eptir
mörgu tekið þar vesti-a, er oss
xná að gagni koma, og heilsum
vér þvílíkum mönnum mjög vel-
koumum heim ;iptiir.
hús, hvort hja ööru. í íshúsib
er isnum safnað og hann þar
geymdur. Er til þessa hafður
vatnais, og er hann sagabur af
ám eða vötnum í hæfilega stói'-
um stykkjum, ferhyrndum, og
honum að því búnu hlaðið upp
í hásinu sem rúmlegast. Til
þess að varna þvi að isinn bráðni
fi’amleiðist 18 stiga kuldi, mið-
að vib Selsíus hitamæli. ]>etta
náttúrulögmál er nú notab hér.
Vilji menn leiða fram frost
í frosthúsinu, er tekinn ís úr
íshúsinu, hann mulinn, og kass-
arnir fylltir meb honurn eptir
ab nokkru af salti hefir verið
blandað saman við, og er salt-
magnið látið fara eptir því, lxve
mikið frost á ab leiða fraxn.
að nxiklum mun í sumarhitunum því nxinna salt því minna frost.
þarf að vera utan meb honum
í húsina og ofan á. honum lxey,
hálxnnr eða eitthvað þesskonar.
íshxxsib er óvandað og kostar
ekki mikið,
Aðalkostnaðurinn við slikt
fyrirtæki sem þetta er frosthús-
ið. Vesturheimsmenn byggja
það á sléttu, sem livert annab
pað senx á að láta frjósa og
geyma óskemmt, er nú látið
ínn i klefann og er því jafnað-
á gólfinu
ai’lega hlaðib saxnan
eða látið á hyiliir. Eptir því
sem lækkar í kössunum, er bætt
við ís- og saltblending i þá að
ofau uppi á loptinu yfir klefan-
uxu, en þaö sem þiðnað hefir,
timburhús; er höfð tvöföld grind rennur burtu eptir rénnunum.
í veggjunum og veggurinn um j Á fundinum á'Dvergasteini
10—-12 þumlungar á þykkt. voru flestir helztu útgjörbai'-
Gólf og lopt er og tvöfalt, á- menn i útsveit Seyðisfjarðar.
líka þykkt eða öllru þynnra en Var það gjört ab ályktun á
veggii’ og stafnai', Allt bilið á j fundinum að byggja ísluxs og
milli þiljanna, bæbi í veggjum, frosthús á Brimnesi. Áætlun
stöfnum, gólfi og lopti, er fyllt hafði verib gjörð um það, lxvað
nxeð sagi. Er tilgangurinn með i húsin xnundu kosta í þeirri stæi’b,
er hæfilegt þótti ab bvrja meb.
Lofuðu menn þegar á fundin-
um meiri hluta þeirrar upphæb-
ar. Gengu þeir sira Björn á
Dvergasteini og óðalsböndi Sig-
urðúi' Jönsson á Brimnesi drengi-
þessu sá, að húsið verbi þétt
eða súglaust, og heita loptib xxti
fyrir geti verkab sem miunst á
loptið inni i húsinu, þar sem
geyrna á fiskinn eða kjötið.
Frosthúsið er eptir stærbinni
þiljað sundur i fleiri eða færri j lega á nndan með fjárfx’amlög-
klefa, og verður þab, er skilur
klefana, að vera tvöfalt, meb
ur, og lrétu livor um sig 300 kr.
til fyrii’tækisins og aörir út-
sagi milii
þiljanna. Innan á ! vegsbændur eptir eínum. Af-
veggjunum í hverjum klefa eru gan^inn má telja víst að fá hjá
negldir járnþynnukassar, litlu ; vrnsmn útgjörðarmönnum í fii’ð-
þykkri að ofan eu neðan, eða ! inum, er ekki sóttu fundinn.
6—4 þumlungar, opnir að ofan þegar eptir fundinn var byi'jað
og ná upp úi’ loptinu. Neðan að grafa fyrir ístópt á Bi’inxnesi
á kössunum eru smáop og renn- til að safna í ís. Tóptin er
ur undir, er ganga út x'ir húsinu, niði'i í jörðu og verður vatn
taka þær vib vatninu sem renn- leitt i hana úr læk smásaman
ur úr kössunum, en hútt er | og látib frjósa þar til full er,
vatnið haft í rennxxnum, þvi af . og sparar þetta kostnað við xs-
því leggur og kulda. Engir högg, og rúmast betur í tópt-
gluggar eru á húsmu; er haft ' inni.
í frosthúsunum i Vestur-
heimi er, eins og getið hefir
verið, sag haft í veggi t.il að
gjöra þá þétta. |>ar er sag ó-
dvrt eða öllu lieldur verðlaust
efni, sögunarxnylnur cru þar á
hvei'ju sti’Ai, og flutningur á,
saginu aö frosthúsunum kostav
þar mjög lítið. Hér er allt
öbru máli aó gegna. Sagið
yrbi aö flytja hingað frá út-
löndtxnx, annarstaðar frá fengist
það ekki. Líldega mætti fá
það fyrir litið verb á staðmun,
þar sem það yrði keypt. En
eins og kunnugt er, er flutning-
ur á ölltx mjög dýr hingaö til
lands, já, líklega hvergi í lxoim-
innm dýrari, ef það er satt, að
flutningskaup á vörum frá út-
löndunx til tslands sé þrefalt
hærra eu frá Vesturheimi til
Englands, og er þo sú leib ólíkt
lengi’i. Elutningskaup á saginu,
sem þyrfti ab vera svo hundx'-
ubum tunna skipti 1 [>að hús,
sem fyrirætlað er aö reisa á
Brimnesi, yrði svo lxátt, ab full
ástæða er til að reyna, hvort
ekki mætti takast að breyta til
um fyrirkomulagið á frosthús-
inu, til þess ab komast af með
innlent efni eingöngu — er frá
er talib timbur og járnþynxiur.
það yrði þvi xmkið njxiiið, eí
hægt yrði að komast af án sags-
ins, við það yrði húsið miklu
ódýrara. Og færi nú svo, að
þetta fyrii’liugaða hús í Seyðis-
firði, sem líklega ijverður byggt
með vitund brevttu lagi frá þvi
sexn er í Vesturlieimi, gjöx’öi
sama gagn eins og sag væi’i haft
i þvi, þá mundu menn annars-
staðar taka upp samskonar bygg-
ingarlag. það er enginu eii á,
að komist frosthúsið á Brimnesi
upp og sild verði geymd þar
óskemd, þá muni xnemi viðs-
; vegar lcoma á eptir með slikar
húsbyggingar. ]>að verður ekki
með tölxxxn talið, hve xnikið
, verðxir unnib með þvi, ef menn
| komast uppá að varðveita sild
J óskemxnda til beitu. Svo að
| þetta fröstlnis-byggingarmál
Brimnesi máþvi teljast velferðar-
mál, ekki einungis Seyðisfjarðar
heldur ogannaraíjarðaliér eystra,
ab minnsta kosti, þar sem s jáv-
arútvegiii' er abal-bjargræbis-