Austri - 19.11.1894, Blaðsíða 2

R. 32
A U S T R I,
126
vegur jiorra mauna. Og hljóta þvi
allii- jieir er verklogum fvamförum
uiuiís, að óslca pess, að pessi fjrsta
tilraun Isér á landi með frosthúsbygg-
iugu megi takast svo vel, að hún
verði kostnaðurmönnum til gagns og
öðruin til fyrirmyndar.
Síðar niun Austri skýra lesend-
um sínum frá Jsví, hvemig pessi til-
raun gefst.
UTLENDA E ERETTIE.
—— o—
Damnörk. J»ann 1. október var
ríkisdagurinu settur í Kaupmannaliöfn
og varð prófessor Matzen forseti í
landsþinginu i stað liíéstarðttannáls-
færslumnuns Liébe, er verið hafði Jiað
i 25 Ar og pótt farast j.iað vel. Pró-
fessor Matzen hefir i stjórna.rdeil-
unni verið sverð og skjöldur hægri
manna gegn vinstrimönnum. liæði á
pinginu og utan pings á málfundum,
og Jiví verið borið mjög misjafnt orð
af hægri- og vinstrimönnum, en eng-
inn fríar honvim uni vitsmuni eða lög-
speki.
*
vinstrimenn telja nú á þjóðþing-
inu 45 flokksmenn, og verða hægri-
menn og miðlarar að lialda flokkum
sínum vel saman, eigi peir að ráða
lögum og lofum á þinginu einsog þeir
gjörðu í fyrra.
Meðal merkari mála, er leggja á
fvrii' rikisdaginn, eru ný atvinnulög.
I tilefni af því lagafrumvarpi hafa 4
hefðarfrvir og frökenar flutt innan-
ríkismálaráðgjafanum svolitandi á-
varp frá 102,870 konuin:
„Til
stjórn.vrinnar og rikisdagsins.
jþur eð væntanlegar breytingar á
atv’innulögunum gefa von um hag-
kvæmara fyrirkomulag, þá leyfa undir-
skrifaðar danskar konur sðr að sniia
sðr til stjórnar og ríkisdags, moð
bæn nm, að í hinum nýju atvinnulög-
vtm verði tekin ákvæði til að takmarka
hinn stjörnlausa drykkjuskap, sem er
bölvun lands vors. og aðalorsök ilestra
glæpa og fátæktar á meðal vor
ofatnl alla þá siðaspilling, er drykkjn-
skapurinn hefir í för með ser.
Til þess að styðja að þessum
framkvæmdurn, viljum ver leyfa’oss
að talca fram eptirfarandi ákvæði,
sem vér óskum að mættu ná fram að
ganga, þareð revnslun hefir sýnt það,
bæði í Sviþjóð Noregi og Ame-
riku, að þau hafa í þeim löndum gef-
izt vel.
1. Banna skal verzlun nveð áfengi og
vínveitingar frd því kl. 5 á laugar-
dagskvöldin þangað til kl. 8 á niánu-
dagsmorgnana.
2. Til þess að létta undir framkvæmd- i
um þessa ákvæðis og þvíumlikra
lagaákvarðana mega þeir sem
selja brennivín, skattskylt öl og
vín. ekkert annað verzla íneð.
3. Hinum einstöku sveitum skal Ieyft,
annaðhvort sveitarstjórnunum eða
gjaldþegnum sveitariunar að ráða j
því, að hvað mikla levti þeir vilja ]
leyfa eða banna áfengisverzlun og |
vínveitingar i sveitinm.
Er vér nú berum þéssa bæn ;
vora fram fvrir vður sem stýrið og I
stjórnið fósturjörðu vorri, þá biðjum i
vér hann, sem leiðir hjörtu jfonung- j
anna seiu vatnslindir. að hann vilji :
leiða hjörtu stjðrueu.Li vorr.i, svo að
þau lög megi ná fram nð ganga, sem
eru Guði til dýrðar og landi voru og
þjóð til blessnnar.
1 stjórn hins kristilega kvenn ■
bindindisfélags, „Hið hvita band“. 1
desember 1893.
Erú Elísabet Selmer, fröken Ghar-
lotte Sannom, Caroline Aarup,
Maria NielsenE
Itáðgjafinn tók málefninu vel. Og
fer nú ávarp þetta til rikísþingsins.
Dánir eru í haust 2 meikirmenn
í .Ivauþmannaböfn: hæstaréttar-assessor
Chr. Rhnestad. Agætlega skarpur
lagamaður og löngura framarlega í
floicki hægrimaiuia; liann var góðkunn-
ingi ýmsra ehlri. íslenzkra lagamanna
og okkur Islendingum fremur velvilj-
aður, eins og sögumaðurinn 0. V.
Rimestad, bróðir lians, er látinn ér
fyrir nokkrum árum — og prófessor
P. Mariager, skáldsagnahöfundur all-
frægur; hefir hann einknm ritað márg-
ar skemnitilegar og fróðlegar skáld-
sögur frá hinu forngríska tímabili, og
mun þeirra hér á inndi almennt kunn-
ugast sögusafn imns: „Era Hellas“.
Noi'regur. Eins og áður hefir
verið getið hér í Austra, Jiá hafa
viustrimeun orðið ofaná við kosning-
arnar til stórþingsins, en sigur þeirra
við þær er miklu minni, en þeir
bjuggust við, og iiefir atkvæðum flokks-
ins elcki fjölgað á þingi, og er nú
eptir að vita, livort vinstrimanna,-
flokkurinn þorir að ráðast í nokkur
stórræði á pinginu við svo iítinn liðs-
mun. En vinstrimönnum þykir mildll
sigur i því að hafa nú náð öllum at-
kvæðum í hofuðstaðnum, Kristjaníu og
|>rándheimi, sem hingað til iiafa kos-
ið liægri menn. Vora æsingar svo
miklar kosningardaginn í Kristjaníu,
að lýðurinn braut glugga bæði hjá
ráðaneytisforseta Stang og lögreglu-
stjóra bæjarins og gjörði ýmsan ann-
an óskunda.
Hægrimenn hælast um það, að
vinstrimenn hafi valið
gamlan tugthúsfanga,
livað' þeir séu ómannvandir. En
iivað sem því líðnr, þá er það satt,
að vinstrimenn völdu í f>rándheimj
Hagerup nokkurn, sem flokksmann til
stórþingsins; en það komst slðar upp?
að hann hafði fyrir mörgum árum j
verið dæmdur til 6 ára tugthúsvinnu. j
Hafði hann síðan breytt nafni og nú (
í 17 ár verið velmetinn borgar'i f
þrándheimi. Hið rétta nafn lians er
Lyngvær.
Ekkert fréttist enn til norður-
heimskautsfarans Friðpjófs Nansens.
Kona lians, sem er dóttir prófessor
og ágæt sóngkona,
Kaupmannahöfn og
þessar .mundir burt
um
í jþrándheimi
or sýni það,
í liina frjóvsömu Kýprusey undan
Tyrkjanum, og muudu þeir enn vilja
liafa nokkuð fyrir snúð sinn þar eystra,
og er sagt, að þeir hafi góðan auga-
stað á stóreynni Eormosa, /r liggur
suðuaustur af Kína, skammt frá
landi. Líkar viðtökur fengu Eng-
lendingar hjá hiuum stóvveldunum, og
þykja þeir hafa farið hér sneypuför.
Sjaldgæft járnbrautarslys varð
nýlega á járnbrautinni milli Liver-
pool og Birmingham, þar sem heil
J járnbrautarlest lcorn brunandi í einum
í eld.sloga með voðalegum hraða inná
I járnbrautarstöðina í borginni Wol-
werhampton. I járnbrautarlestinni
var næsti vagn aptaní sjálfum eim-
vagninum fullur af flugeldaefni, og
svo troðfullt af fólki í hinum vögnun-
um aptan við þann vagn.
Itétt á eptir þvi að járnbraatar-
lestin var farin á stað frá Liverpool,
tólc járnbrautarstjórinn eptir milclu
neistaflugi útúr næsta vagni, og er
hann leit við, stóð vagninn með flug-
eldaefninu í loga og reyk. þareð
eigi var hægt að ná í mannhjálp þar
sem járnbrautarlestin var stödd, þá
réði járnbrautarstjórinn það af að
loka alla gnfuna inni og aka upp
á líf og dauða óðfluga til næstu járn-
brautarstöðva.
Járnbrautarlestin þaut nú svo
hart áfram, að vagnarnir riðuðu til
ýmsra hliða, sem drukknir menn, og
voru rétt við að steypast um koll,
en vagnstjórinn æpti sem rnest hunn
mátti með gufuöskri til þess að vara
menn við á næstu stöðvnm.
J>eir menn, er voru í vÖgnnnúm
tóku nú eptir, hvílik bætta þeim var
búin, og urðu því hræddari sem nú
brunnu vagnþökin yfir höfði þeim, en
lestin þaut áfram með flughraða og
ógurlegu orgi úr■ gufupípunni.
Járnbrautarþjónarnir i 'Wolver-
hampton höfðu til allrar hamingju
heyrt til gufupípunnar og voru við-
búnir að taka við lestinni, sem kom
brunandi í ljósum loga.
Á sama augnablikí, sem liinn
logandi eimlest brunaði inná járn-
brautarstöðvarnar, stukku þeir óðustu
af farþegjuuum útúr hinum brenn-
andi vögnam og meiddust mjög, en
flestir biðu epcir því að lestin stanz-
aði, og þá voru járnbrautarþjöwarnir
strax við Iiendina að bjarga þeim út
úr vögnunum og slökkva eldinn; og
sakaði engann af þeim farþegjum.
Sars í Kristjaníu
er iiú suður í
syngur þar um
„leiðindin“.
England.
forsætisráðgjafi
Roseberry lávarður
Englendinga, heíir
reynt til þess að fá stórveldi Norð-
urálfunnar til þess að skalcka leikinn
með Kínverjum og Japaningmn, en
fengið afsvör. Er sagt, að þýzkalands-
keisari liafi látið Englendinga vita af
því, að hin stórveldin væru orðin leið
á því að skakka Jiar leikinn, er Eng-
lendingar þættu sínum hagnaði bætta
búin, mundi það reynast hér sem í
síðasta sti'íði með Itússum og Tyrkj-
að Engleudingum var eigi svo
um að stilla til friðarins,
sem að skara sem bezt eld að sinni
eigin köku og liafa sjálfir sem mest
uppúr sættunum, eins og þeir þá náðu
Erakkar byggðu. Er það sagt svo,
að þýzkalandskeisari sé Erökkum
meðmæltur í þessum nýlendumálum,
og þyki Englendingar ráða allt of
miklu í öðrum heimsálfum.
Hið frakkneska blað „Petit
Marséillais" kveðst hafa órækar sann-
anir í höndum fyrir þvi, að sonur
Napoleons 3., er féll suður í Afríku
fyrir nokkruin árum i striðinu við
"Zulukaffana ■— liafi átt s o n í lög-
legu hjónabandi með enskri konu,
Walkins að nafni, og sé drengurinn
nú 14 ára að aldri og í fóstri hjá
aðalsmanni í grennd við Parísarborg.
iSegist blaðið muni birta síðar heim-
ildarskjöl sin þessu til sönnunar.
I París hafa læknar fundið upp
meðal við Difieritis, er farið er að
viðhafa á ýmsum frægum spitölum hér
í álfu, og þykir reynast vel.
Rússland. Gufuskipið „Cimbriau
skipstjóri Bagger, kom liingað þann 15.
þ. m. og sagði iátiiin Alexander 3.
Rússakeisara snemma í pessum mán-
trði.
F j á r s a 1 a
um,
mjiig gefið
Frakkland. Frakkar liafa lengi
gjört tilkall til yfirráða yfir Mada-
gasJcar, sem er stór eyja fyrir austan
Afríku. en eyjarskóggjum verið jafn-
an litið gefið um yfirráð þeirra. En
nú hafa Frakkar hótað eyjarskeggjum
stríði. ef þeir létu þá eigi ráða. Eng-
lendingar öfunda Frakka af svo góðu
og miklu landnámi og vilja banna
þeim yfirraðin a eyjunni, en iielzt
litui' út fyrir að Frakkar muni halda
þar sínu fram, hvað sem Englending-
ar segja, sem i lengstu lög munu
firrast vanrlræðin, eins og þeir gjörðu f
á Austur-Indlandi, þar sem Englend-
ingum þöttu Frakkar of nærgöngulir,
en gelck þó á endanum stórillindalitið. /
af með þeim, svo Frakkar fengu þar
eystra allmikið land til forráða.
Aptur þykir Frökkum, að Eng-
lendingar hafi svikizt til yfirráða á
Egyptalandi, þar sem þeir væru rétt-
bornir til mannaforræðis sökum aí-
stöðu landsins og Suezskurðsins, er
Bjoms Krisijiin&sonar.
J>að hafa reynzt heiiræði, er
Austri réði viðskiptamiinnum Björns
Kristjánssonar í yor, að ti'úa eigi né
trevsta Öllum hans glæsilegu lof-
orðum, en halda sig li^ldur til hinna
revndu erindsreka pðntnnarfölaganna,
því fjársala Björns á Skotlandi i haust,
hefir gengið litlu betur en hin alkunna
fjirsala lians þar í fyrra haust.
Nú í lniust flutt-i Björn Kristjáns-
son einn farm af sauðum úr Borgar-
firði og Árnessýslu til Slcotlands.
Farniurinn var um 2300 fjár. Af
þessu fö drapst svo á leiðinni og var
slátrað áður en það var selt að sögn
nálægt 250. Síðan var það fé cr
lifði selt fyrír 15 sh. og 5 pence að
meðaltali, eða 13 kr. 87 a. lcindin.
J>egar búið er að draga allan lcostn-
að frá, verðui' víst ekki hátt verð,
sein eigendur fjárins fá. Má það
furðu gegna, ef góðum búendum geðj-
ast að því, að láta Björn Kristjáns-
son gjöra þvílíkar fjársölutilraunir ár
eptir ár, hve mikið sein bann kann
að lofa sjílfan sig, og dylgja um
aðra lceppinauta sína framvegis.
En annað er þó verst við þessa
fjársölu Björns og liefir hinar óheppí-
legustu afleiðingar fyrir ísland allt.
J>egar kaupendurnir á Englandi
fá íslenzkt fé íyrir svotia lágt verð,
hvort sem það nú er að kenna klaufa-
skap seljanda eða öðru — verða þeir
miklu tregari til að gefa viðunanlegt
verð fyrir annað íslenzkt fó á öðruin
stöðum, svo að niðurstaðan verður sú,
að allt íslenzht fé lœkJcar í verði á
hinum enslca fjármarkaði, og mun
vera full ástæða til að staðhæfa, að
íslenzkir fjár.eigenclur hafa þessvegna
fengið í haust svo miklu minna fyrir
fé sitt, að það nemur tugum þúsnnda
króna, eimnitt fyrir slíka lága fjár-
sölu. — J>að liggur í augum uppi,
að kaupendur, sem vanalega kaupa
féð til að selja það aptur, geta með
fullum rétti sagt: „Okkur er óinögu-
legt að keppa við hina, sem keyptu
fyrir hið lága verð, nema við getum
fengið það fyrir likt verð. Hverjum
manni er vorkunnarlaust að skilja, að
þetta ekki að eins getnr, heldur