Austri - 10.08.1895, Blaðsíða 2

Kk. 22
A IJ S T R I.
86
gömlum á Tslandi. Jþað er sem sé af
kvœðinu „Bnuitin" að segja. að í ]jví
Víryddir á peirri afneitun guðlegrar til-
veru, sem algjörlega yfirgnæfir i kvæð-
inu „Á spítalanum“. „Brautin“ gæti
enfremur verið bezti liðsöngnr (Marscli)
fvrir jafnaðarmenn (socialista) sbr.
erindin:
„Sá flokkur í neyð yfir firiiindia brauzt,
pví frelsið er allt sem hann varðar,
pá kveður við loksins sú kröptuga raust,
sem kallar sitt föðurland viðstöðulaust
af harðstjórum himins og jarðar“.
„ A ð vísu kann ferðin að verða peim dýr,
en verður pað pá ekki gaman,
er sveitin að landinu sólfagra snýr,
par sannleiki ríkir, og jöfnuður býr,
og syngur par hösanna saman“.
Og ekki ætla eg heldur, að guð-
leysingjum (apeistum) mundi finnast
Jítið til urn í kvæðinu ,.Á spítalanum“,
pegar hann „Pétur“, „sem kveðst ekki
trúa að hann vakni á ný“ eptir dauð-
ann, verður loksins á lianasænginni
snortinn af trúnni á æðri tilveru, og
fær iðrunarkast, að hevra pá pessa alvar-
legn, síðustu rödd útskýrða (definer-
aða) svoleiðis:
„p>á hefnirðu trú fvrir prengingu pá,
er proski vor bitið pitt hæðir,
og lemstrar og hrekur pig lífsandi sá,
sem ljósið í sálunum glæðir. (liver er
Íiann?)
Er pað ekki unun. er pað ekki lán,
er pað elcki bót fvrir alla pá smáu,
hvað eymd vorri blómlega blæðir“.
Ef heilbrigðu sálirnar erjarðu á.
er ormstönnin vægðarlaust brotin,
en hengir pig loksins á lit'audi ná,
er lífskraptur allur er protinn.
Á meðan hinn feigi á fótunum stóð,
pá fékk hann pér varið að eitra sitt
blóð; —
nú var hann að líkbeði lotinn“.
Eg skal fúslega játa, að b.eði
pessi kvæði eru snilldarleg að forminu
til og hinni efnislegu meðferð, enn
pað er hugsunin, lifskoðun sú, sein
liggur par til grundvallar, sem hneyxl-
ar. Við erum flestir Islendingar ekki
ennpá orðnir svo „civiliseraðir“, að
við höfum kastað trúnni á tilveru
guðs og lif eptir dauðann, og við er-
um heldur ekki nbgu fátækir til að
aðhyllast pá kenningu, sem heimilar
manni pann rétt, „að banka’ upp á
bróður síus vasa, og brúka hann rétt
eins og sinn“. Sem sagt, bæði guð-
leysis- og socialistakenningar hneyxla
okkur, og pað er pví ekki rétt. að
pessar ste'fnur séu prédikaðar í riturn
sem eiga að vera skemmtandi, fræðandi,
og um allt parflegt ræðandi, og petta
vil eg hér með benda ritstjóra „Eim-
reiðarinnar“ á.
Kú er eg fnllviss, að ýmsum kann
að finnast, að eg mæli hér öfrjálslega;
skáldin hafi náttúrlega öskorað leyfi
til að kveða um öll efni eptir eigin
geðpekkni.
J>essum nrönnum svara eg pví, að
petta er algjörlega kornið undir hvað
hver og einn skilur við skáldskap, eða
metur skáldskapargáfuna hátr. Eg
hefi ávallt skoðað skáldlistina sem
hina æðstu og fegurstu aí öllum list-
um, gáfu, sem veija eigi eingöngu til
að mikla hið fagra og góða í heimin-
um, og er alveg á rnáli Schiller’s, að
„Söngvarinn kveðar mn ástir og fljóð,
um allt hið göfgasta og æðsta,
sem hjartað sjer kýs, og hugur veit
bezt“.
Út frá pessu sjónarmiði vil ecj (og
margir fleiri) að skáldin gangi, er
peir „laga ljóð“ sín, og kalla hið
gagnstæða vanbrúktin skáldskapargáf-
unnar, að eg hér ekki nefni pá sálar-
svertingja, hvort sem peir heita PúJl
eða Pétur, sem pví nær eingöngu nota
pessa dýrmætú gáfu til að ófrægja og
irðkveða náungnnn, og fá fyrir pað,
að réttu iðgjaldiy. fvrirlitning allra
heiðvirðra manna.
Hverf eg svo frá pessu umtals-
efni, og get pess að endingu, að mér
líkar petta fyrsta liepti,, Eimreiðarinn-
ar“ mikið vel yíirleitt, og tel víst að
tímaritið muni skjótt afla sér góðra
vinsælda hér á landi, einkum ef nt-
stjórinn vandnr vel valið á ritgjörð-
um og ljóðmælum í tímarit sitt.
Sch.
llvar liggur saingongiibraiitiii
um Á ordur-|»ingeyjarsýslu?
„Á landi er him svo smágjiirð að
engum hetir ennpá lukkast að sjá
hana. Á sjó liggur hún nokkuð fyrir
utan öll annes, og eru viðbomustaðir
strandferðaskipanna ekki ennpá fundn-
ir í sýslunni".
pessmn orðum fara gárungarnir
um samgöngubæturnar í Korður-þing-
eyjarsýslu. Aorður-þingeyingar inega
eiga pað, að peir eru ekki uppástands-
samir, en miklu fronxur nægjusamir
og í bezta lagi polimnóðir, pó peir
lmfi allt til pessa, algjörlega farið á
mis við liðsinni lnns opinbera til sanx-
göngabóta af almannafé. Eg minaist
'pess ekki að hafa nokkurntíma á
prenti séð né heyrt umkvörtun frá
Norður-þiiigeyingum yfir pví að peir
væru hafðir útundan með samgöngu-
bætur á sjó og landi, og eg get full-
yrt að peir ekki liafa séð ofsjónum
yfir opinberum kostnaði til samgöngu-
bóta á landinu, en jafnframt búizt
við pví á ári hvei’ju að ping og stjórn
hefði tillit til peirra meir en á papp-
irnum, sem nokkurs hluta af pjóðinni,
og sem aldrei gleymdist á skattheimtu-
tímunum. Eg kvíði pví ekki fyrir pví
að pað verði kölluð hreppapólitík pó
eg i pessari grein minni sérstaklega
bendi til pess hve bráðanauðsvnlegt
pað er, ef Xorður-þingeyingar eiga
ekki að verða afllaus limur á pjóðlík-
amannm, að pingið nú í sumar í bróð-
urlegri samvinnu við landstjórnina
komi pví til leiðar, að strandferðirnar
verði i raun og veru, og meir en að
nafninu til auknar svo, að skipin luifi
að minnsta kosti 2 viðkomustaði í
sýslunni, sem sé þórshöfn og Raufar-
höfn og komi tvisvar til prisvar á
hverja pessa liöfn, fyrri hluta sum-
arsins á norðurleið, (austan fyrir land)
og seinna, seint í júlí eða snemma í
ágúst á austur leið (norðau fvrir
land).
Einsog kunnugt er lagði Gránu-
félagið niður verzlun sina á Baufar-
höfn nú fyrir 2 árum; í Norður-fúng-
eyjarsýslu er pví enginn fastur verzl-
unarstaður til, verzla pví sýslubúar
eingöngu við lausakaupmenn, og pó
nii margt mæli með pvi, og eg ekki
iieiti pví, að pað sé að mörgu leyti
hinn hollasti verzlunarmáti, að taka
parfir sínar til ársins sem mest út í
einu, pá er pó hins að gæta, að verzl-
hii pessi sem pá vanalega er rekiu
snemma á sumrinu, er mjög svo ó-
hentug og stirð fyrir alla pá menn
sem hafa sjávarvöru að borga með,
eru pví eðlilega ekki einusinni búnir
að afla pað sem peir kunna að hafa
til inrileggs á reiknirigs'irinu, aukheld-
ur að búið sé að verka vöruna. Svo
og hitt, að ómögulegt er að geta
pörfum sínum svo nærri með ýmislegt
sm'ivegis, að menn ekki purfi pess á
milli að senda í kaupstað hina löngu
og ströngu leið, sem verður tiliinnan-
lega dýrt. Eins og að framan er á-
vikið finna menu pað glöggt að ekki
verður af komizt, nema hafa dálitla
fasta verzlun, en til pess að fullnægja
pessum óvissu og ófvrirsjáanlegu pörf-
um manna, dyggði að liafci borgara
ineð litla verzlun, en eins og nú á
stendur er pað ekki hngsanlegt, par
sem enginn vegur er til, að fá sér
færðan vörusl itta. Einsog pað er
nú viðurkemit og satt að pað er verzl-
uniii næst árferðinu, sem skapar til
hagi manna, eins víst er pað, að
framför Norður-Jungeyinga er mest
komin undir pví að peir fái strand-
ferðaskipin til að koma við hjá sér.
f>að er einkennilegt í pingtíðind-
nnum frá 1893, 4. liefti 552. dálki í
umræðunum um lagafrumvar]) um brú-
argjörð á þjórsá, par sem 1. p. m.
Rangv. f>. G., svarar 2. p. in. N.-M.
J. J. og segir: „að pað sé eigi í
fyrsta sinni sem Sunnlendingar fái
andmæli frá Norðlendingum gegn sam-
göngubótum peirra“. Eg man ekki
eptir að hafa noklairntíma opinber-
lega sðð eða hevrt Norðlendinga and-
mæla samgöngubótmn Sunnlendinga,
nema ef pingmaðurinn kallar pað and-
mæli, að vér höfum farið fram á að
fá brú á Jökulsá í Axarfirði um
sama leyti og Sunnlendingar fengu brú
á Olfusá, en sem ekki var pó tekið til
greina. það niun nú vera hátt á 200
púsund krónur úr landsjóði, sem var-
ið hefir verið til brúar og vegagjörð-
ar, og veitt, er til pess á Suðurlandi,
og eins og eg hefi áður sagt get eg
fullyrt að Norðlendingar sjá (-ngum
ofsjönum yfir p.c ssum saingönguhótum
par, en par á móti íagna yfir fnun-
förunum í landinu; en eptir hinu op-
inbera áliti á högum landssjóði i, eða
pegar niaður hleypur yfir hinar al-
kunnu bendingar moistara E. Magnús-
sonar í Austra, pá má pó sjálfsagt
aitla að landsjóður gæti boriö panu
kostnað, sem leiddi af pví að láta
strandferðaskipin koma við í Norður-
þingeyjarsýslu og verja dálitlú fé til
samgöiiguböta á Norðurlandi, prátt
fyrir allar samgöngubætur á Suður-
landi.
það hefir talsvert verið bæði rit-
að og rætt um pað, að réttast væri
að láta aðalpöstleiðirnar a landinu
liggja sem niest eptir sveitunum, en
síður yfir fjöll og firnindi. Eg get
ekki betur séð en að petta sé alveg
rétt ályktað. J>ví skyldi ekki sá veg-
ur sem landssjóður kostar vera par
hentugast niðurkominn, sem pjóðin á
tíðastar ferðir um, og öðrulagi par
sem sýsluvegagjald og hreppavega-
gjald getur á mörgum stöðum fallið
til sama vegarins.
J>að liafa nú verið gjörðar nokkr-
ar atraunir til að fá aðalpóstveginn
sem liggur milli Akurevrar og Aust-
fjarða yfir fjöll uppi, færðan svo að
hann lægi eptir sveitunum í kring, en
petta hefir jafnóðum mislukkazt af
ýmsum ástæðum, svo sem pví að pá
liafa eigingjarnir menn orðið til að
I toga aðalpóstleiðina út í kring oTl
annes, en pað getur auðsjáanlega ekki
dugað, og fyr ei- gylt en valið sé.
Eg vil nú ljérmeð leyfa mér 3 1. lagi
að brýnapað fyrir pinginu og stjórn-
inni, að jafnvel pó pingið haíi nú
tvívegis sampykkt að leggjá fram fé
til strandferða, er að me.stu leyti gátu
fullnægt kröfum pjóðarinnar, pá liefir
pö ekkert orðið af pví í framkvæmd-
inni. En livort pað er stjórnin sem
annarsvegar telur svo til að íslenzka
pjöðin hafi ekki með meira frelsi að
gjöra, sem pó ekki stýrir til fram-
kvæmda peim strandferðum sem ping-
ið álítur að landið geti kostað, eða
pað er pingið sem hefir mislukkast
að gjöra strandferðirnar aðgengilegar
fyi'ir skipaeigendur, — pá er pað pó
víst að petta má ekki svo búið standa,
og ein-s og tilhagar með verzlunina í
Norður-þingeyjarsýslu. er pað óum-
flýjanlegt að strandferðaskipin séu
látin koma par.
í 2. vil eg skora á pingið, að
: taka nú pegar mál pað til yfirveg-
unar, hvort ekki sé öefað rétt að fá
aðalpóstveginn fluttan af fjöllum of-
aní sveHir í Norður-pingeyarsýslu
pegar pað svo ómetanlega getur stutt
að pvi, að gjöra færan veg yfir jþist-
ilfjörð, part af Langanesi og yfir
svoneínda Brekknaheiði sem allt er
hálföfær vegur, og verður pegar tim-
ar líða fram hvort sem er að kostast
af landsins fé, par sem pað aldrei
getur orðið greiður og góður vegur
J af hreppa-ogsýslusjöðsframlögum eiu-
um saman.
Friðrik Guðmundsson.
Aðalfundi'r Gránufélagsins varliald-
inn á Yestdalseyri 5. p. m. TJr fé-
lagsstjórninni voru mættir: bóksali
1 Frb. Steinsson og Björn prentari
Jónssou, og framkvæmdarstjóri Clir.
Havsteen.
11 fulltrúar voru og mættir: Tlr
Seyðisfjarðardeild 5, úr Djúpavogs-
deiid 1, úr Yopnafjarðardeild 1 og
úr Oddeyrardeild 4.
Eélagsstjórnin lagði frarn athuga-
semdir endurskoðunarmanna, svör
reikningshaldara og úrskurði stjórnar-
innar á reikningum félagsins 3 893.
Reikningar fyrverandi kaupstjóra voru
og lagðir íram frá síðustu áruni, með
atlmgasemdum, svörum og úrskurðum.
Eundurinn varði nokkrum tíma til að
atliuga reikningana og úrskurði stjórn-
arinnar á peim og fann ekkert athuga-
vert við pá, að undanteknum ein^ni
lítilljörlegnm gjaldalið, er óskað.var
nánai’i skýringar á síðar, og voru pví
reikningarnir í heild sinni sampykktir.
. Skýrsla kaupstjóra var lögð fvam
um efnahag félagsins 1894 og hafði
skuld félagsins við lánardrottin pess
minkað að nokkrum mun á pessu ári.
Laun framkvæmdarstjóra voru
aukin litið eitt.
Eundurinn skoraði á framkvæmd-
arstjöra, að fiminna. verzlunarstjóra
félagsins um að styðja að vöruvönd-
un á innlendri vöru og að minnka
sknldir viðskiptamanna allt livað
mögulegt væri.
TJmræður urðu um samninginn
við herra E. Holme og upplýsti kaup-
stjóri, að félagið mundi ekki geta