Austri - 30.05.1896, Blaðsíða 2

KU. 15
A ir S T lí T.
58
incð |)ví ívð slíkt bann, ef pví yrði
framgengt, ímmdi leiða moð sér liin
íilviu'legustu eptirköst fyrir búnaðar-
liiig á Eyju pessari, pá stefndu íbúar
austuiTieraða Jslands til almenns fund-
ar, er fjölmennt var sóttur, að Egils-
stiiðum í pingliá Múlasýslu, 11. febr.,
til ;;ö athuga, hverju ráðlegast mundi
fram að fara, svo punglega sem á
horfðist; og varð niðúrstaðan sú, að
oss, sem liér skrifum nöfn vor undir,
var falið á hendur, að reyna, að íá
borið fram fvrir liið brezka ping
skýrslu, er lýsti pví hreint og beint,
hvernig liagur íslands mundi horfavið,
ef að lögbann pað, sem í ráði væri,
skyldi nit gildi.
Skýrsla vor vavðar ekki pau bér-
nð aðeins, er sóttu liinn nefnda fund,
lieldar og allan almenning í sveitum
a íslandi sem, liin siðari ár, liefir
vanizt ])ví, að eiga undir útflutningi
lifandi fjár nðflntning megin lífsparia
sinna, og hetír pví miðað við undan-
farna, venju verzlunarráðstafanir sínar
fvrir petta iíðamliár; ráðstafanir, sem
eru þess eðlis, að ef pær yrðu rofnar,
pá mundi reka í næsta óvænt efni,
e.kki einungis fvrir oss, lieldur og
peim, er fiá Eretlandi byrgja oss
með vörnr. }J;í er vér pannig fiytjum
vort eigið miii, pá flytjum vér um
ieið mál alls meginiiiuta liinnar ís-
ienzku pjóðar, sem vissulega mundi
skrifa undir alit er liér er tekið iram,
pví til skýringar, liver efni í eru um
liag vorn.
Ejárbanu pað, sem í ráði er,
hlýtur að gjöra emla á verzlun, sem
árum saman lielir reynzt bagfeld liáð-
um, útflytjanda og innflytjanda. Xú
liöfum vér ekki með höndum neina
frumskýrslu um pað, hverju hin snöggva
breyting, sera yfir er búið, niuni eigin-
lega gegna, svo að vér gerum oss p\ j
helzt í hngarlund, að liinna sönnu tii-
draga til hins fyrirhugaða banns inuni
vera að leita í einliverjum ótta er Wild
pau, er að stjórn sitja, ala um pað.
að með iiinflutniiigi fjár vors sé pað
á hættu átt, að með pví kunni að
flytjast inn pestnæm sýki,
í pessu efni má pað nægja, að
leiða atbygli að pvi, fyrst og fremst.
að síðan 1866, að fjárverzlun fyrst
hófst milli pessa lands og Bretlands,
liefir ekki orðið vart við nokkurt til-
felli pestnæmis ineðal liins innflutta
fjár, og, í öðru lagi, að engin slík sýkj
gengur í íe pessa lands. Hvað til ber,
er auðsætt. Áður en féð er fiutt á
skip beflr pað gengið sjálfala í einá
prjá, fjóra mánuði um afrétta-auðnir
háleudisins, 2—3 púsund fet yfir sjávar-
borð, par sem ekkert „bakteriu“-líf
fær pritizt. Allur ótti í pessa átt er
pví uggur án ástæða.
Eins og efnum vorum er farið,
gæti ekkert áfelli drðið landbúnaði
vorum að jafix pungu niðurdrepi og
pað, að tekið yrði, allt í einu, fyrir
útflutning fjár vors. Ejárrækt er
aðalstoð sveitafólks í pessu landi.
pessi megiii porri pjóðar vorrar má
heita að eigi pað alsendis undir fé
sínu, nð fá aðfluttar lífsnauðsynjar,
svo sem kornvöru o. fl. Nú hefir út-
flutriingur lifandi fjár reynzt oss miklu
hagfeldari verzlun, heldur en liitt, að
selja pað, eins og áður var venja,
heimaverzlunum til slátrunar að haust-
lagi, svo að hinn pröngvi haustmark-
aður offyltist og verðlag. pessarar
huulsafurðar féll, oss til stórtjóns. Fé
vort selst ekki einungis við lnerra
verði á Bretlandi en hér, en töluverð-
ur hluti pess sem út er flutt, er horg-
aður i pemngum, sem er ómetanlegur
hagur fyrir jafn peningasnautt land
sem voit er.
Auðvitað er pað, að í liinum risa-
vaxna gripamarkaði Englands ’gætir
útflutnings fjár vors til Bretlands
næsta lítið, pótt hann aldrei nema sé
lífsspursmál fyrir oss sjálfa. En par
í virðist oss vér fáum aðeins evgt
eina ásta-ðu fyrir pví, að skoðitn
manna ætti að geta orðið máli voru
að hlyntari.
pó er enn eitt atriði, er vér vild-
um leiða sérstaklega athygli að. J>að
mundi verða oss vonhrigði, er vér
tækjum oss mesta nærri, ef brezk
löggjöf skyldi setja peima útflutning
vorn í flokk með samkynja útflutningi
frá öðrum löndum, sein kunnugt er,
að liefir verið, og livað eptir annað
er, háður pestnæmi. I’að væri liið
sama. sem að setja vanmeta-nierki á
raegin-markaðarvöru vora án nokkurr-
ar réttlátrar ástæðu, og muiuli slík
atliiifn liggja fyrir utan . heimild lög-
gjafa, hver sem vera kymii. Yérerum
pess fullvissir, nð af ásettu ráði er
liag voruin enginn slikur skaði liugað-
ur, og að jafn glöggvir metendur
verzlunar-réttinda og Englenclingar
eru, muni telja, að vér fylgjum rétti
vornm aðeins, er vér virðingarfyllst
heíjum vinaleg mótimeli gegn pví, að
verzlun vorri, sem svo örðugt á upp-
dráttar, verði, enda af vangá, misboðið
á slíkan liátt af hálfu liins brezka lög-
gjafarvalds.
fyjóð vor her takmarkalaust tráust
til mannúðar og réttlætis hins hrezka
párláments og hinnar hrezku pjóðar
yffr liöí'uð; pessari pjóð erum vér
liundnir ógleymanlegu pakklæti fyrir
liinar ómetanlegu velgjörðir, er hrezkt
veglyndi liefir tvívogis, pá er í stór-
vanda rak, sýnt pessu landi; fyrst
eptir hið fársfulla eldgos 1875, og par
næst í hinu mikla hallæri, er voða-
legu stigi náði 1882.
Siík reynsla um lirezkan velvilja
til vor styrkir pá von vora að, pá er
vér nú dirfumst að hiðja liið hrezka
parlament um undanpágu undan liinu
fyrirhugaða hanni gegn útflutningi lif-
andi fjár frá pessu landi, muni pær
ástæður, er hér eru teknar fram. verða
taldar ekki einungis gilday í sjálfu sér,
heldur og pess eðlis, skvldi peim verða
sinnt, að enginn átakanlegur skaði yrði
par nieð unninn brezkri verzlun né
landliúnaði.
En skyldu vonir vorar verða
dæmdar til vonbrigða, pá eigum vér
saniiaiTega ískyggilega framtíð fyrir
höndum.
Egilsstöðum 11. fcbrúai', 1896.
Einar Jónsson, Guttormur Yigfusson,
a]|un. alþm.
Snorri Wium.
ÚTLBNÐAR FRÉTTIR.
—o—
Danmörk. Ríkisdeginum *var
slitið 20. apríl, og kveður ekki sér-
lega mikið að peim inálum er pingið
hefir fjaliað um að pessu sinni, en
samvinnan með flokkum og pingdeild-
unum hefir gengið stórslysalítið og
fjáiTögin verið sampykkt í báðum
pingdeildunum.
Ekkert samkomulag gat komizt
á með flokkununi, um undirhúning til
að breyta grundvallarlögum Dana,
svo að eigi pyrfti framar að óttast
bráðabyrgðarfjárlög frá stjórninni í
banni pjóðpingsins, eins og frumvarp
hæjarfógeta Krábbes fór iram á, er
getið var liér í Austra í luiust.
Af peiin löguin, er pingið lieffr
að pessu sinni fjallað um, mun mest
kveða að skóhilögunum, sem hæta
áttu töluvert kjör kennaranna við
alpýðuskólana, sem líka var öll pörf
á, par sem peir unnu mikið og vanda
samt verk fvrir sultai’laun En ping-
deildimum gat eigi komið saman um
lögin. Landspingið vildi veita stjórn-
inni meiri ráð á emhættisskipun skóla-
kennarannn, er rikið legði svo mikið
fé frani til að launa peim, en pví
neitaði pjóðpingið, og fyrir pví féll
málið.
J>ann 20. f. m. lézp vinnu- og
samgöngumálaráðgjafi (Trafikminister)
H. P. Irtfferslev, og gegnir innanríKÍs-
ráðgjafi Hörring störfum lians fyrst
um sinn.
|>ann 25. f. m. fór hermálaráð-
gjafinn, hershöfðingi Tliomsen frá í
náð konungs, sökum lieilsuhrests, eu
við hei'malunum tók aptur ofursti 1.
■Chr. F. SchnacJc, er veiiðhefir deild-
arstjóri í hermáiaráðaneytinu.
Xýlátiim er Heinluirt. fvrrum
skrifstofustjóri í hinni íslenzku stjórn-
ardeild.
Suður í Scbvveiz er nydáinn
stjörnufræðingurinn Sophus Tromholt.
Tromliolt er kunnastur af rannsókn-
um sínum á tungiinu og norðuiTjós-
unum. Hann var einn vetur í Reykja-
vík og ferða.ðist liér nokkuð, bæði á
sjó og landi, og liefir ritað allskemmti-
lega sögu um pessar ferðir sínar.
J>ann 5. maí gipti krónprinz
Friðrik elztu dóttur sina, Louisu,
furstanum af ScJiaumburg IJppe,
einum af liimim mörgu smáfurstuln
Jpýzkalmids. Við pað tækifæri var
rnikið um dýrðir í Kaupmannahöfn.
Frakkland. Loksins liefir efri
málsstofumn (senatinu) teldst að velta
liinu hyltinga-gjarna ráðaneyti Bour-
r/eots úr völdum eptir niargar Arangurs-
lausar tilraunir. Vinsípldir ráðaneyt-
isins voru gengnar til purðar við
frumvarp pess um nýjan og all-liáan
tekjuskatt, sem Frökkum leizt eigi á.
En ráðaneytið íell samt eigi fyrir at-
kvæðagreiðslunni í pví máli, heldur
fvrir fjárveitingu pess til hersins á
Madagaskar. Sögðust ráðherrarnir
að vísu vilja veita pað, en að-
eins pvi ráðaneyti er liefði traust
pings og pjóðar. sem ráðaneyti Bour-
geois vantaði, og sagði pá ráðaneytið
af sér. Urðu sósialistar og allir
hinir frekari frélsismenn mjög reiðir
senatinu fyrir pessar tiltektir og hót-
uðu pví öllu illu. En pað sat fast
við smn keip og lét eigi hræða sig,
og varð pá rikisforseti, Faure, að
taka gilda frátor ráðaneytisins. Sá
heitir Méline, sem nú er forsætis-
ráðgja.fi Frakklands.
I vor gekk kapteinn Mac Málion
hertogi af Magenta, er hafði gengið
vel fram í leiðangrinum á Madagask-
ar, eins og fiann á kyn til að rekja,—
að eiga prinsessu Margrétu af Or-
leans, systur Maríu prinsessu, konu
Valdimars prinz Kristjánssonar liins
IX., og fór prinz Valdemar með konu
sína súður til Parísarborgar í brull-
aupið.
Austurriki. Bæjarstjórnin í Wín-
arhorg hefir hvað eptir annað kosið
Dr. Lueger f’yrir bórgarstjóra, en
keisari og ráðaneytið eigi viljað sain-
pykkja pá kosningu, ert bæjarmenn
verið mjög óánægðir með pau mála-
lok.
Loks boðaði keisari Dr. Lueger
á sinn fund, og hað liaun með góðu
að neita kosningunni, sem nmndi valda
óspektum í borginni, ef' pessu helnli
lengur áfram. Og gjörði Dr. Lueger
sem keisari Imð iiann.
Persía. |>ar myrti trúarofstækis-
maður nokkur Schainn (konung kon-
unganna), er liann f’ór imií liiill sína í
gremid við höt'uðborgina Teheran.
Morð'ngimi skaut á Xasr-eddin kon-«
ung með skammhyssu, er liann gekk
inni liöllina mitt á meðul liirðmanna
simia, og liitti liami nálægt hjartastað,
og dó konnugur eptir eina klukkustund.
]>að var í 5. sinni, er pessi trúar-
ofstækisflokkur, er kallaðir eru Baliiar,
veitti konungi banatilra’ði, hötuðust
peir einkum við lia.im f'yrir pað, að
hann hafði Utið taka af lífi prest
];eirra fyrir mörgum árum síðan, og
svo pótti peim hann semja sig um of
að siðnm Evrópupjóða, er konungur
liefir Jivað eptir annað heimsótt á
stjórnarárum sínuin, og pótt altaf
meira og meira til koma.
Suður-Afríka. J>ar rekur nú hvert
upphlaujnð aimað gegn yfirráðum
Engleiidinga og peirra óaldaflokka,
er pangað flykkjast til að leita að
gulli og gimsteinum, og ráðgjörir
stjórnin að senda pangað Iierlið, en
Tory-flokkmim lieima á Englandi pyk-
ir pað ðráð eins og leiðangurinn suður
á Xúh'u. J>eir lieita Matabelar, er
nú veita Englendingum mest viðnám
á Snður-Afríku.
Friðjjófur Nansen. J>að er nú
talið víst, að fregnirnar um apturkomu
Xansens séu missagnir einar; skip
hans „Fram“ liafi eigi verið séð við
strendur Xýslherisku cyjanna, en
petta Jiafi verið tömur misskilnmgur
úr peim, er fregnirnar voru hafðar
eptir í fyrstu.
Embættaskipun. J>ann 1-f. f. m.
skipaði konungur cand. mag. porleiý
Bjarnason kennara við latínuskólann
í Reykjavík, cand med & chir. Gufí-
rnnnd Björnsson héraðslækni i 1.
læknishérað og aukahekni Gísla Fét-
ursson héraðslækni í 12. læknisliéraði,
(Húsavík).
S. d. veitti konungur héraðslækn-
uniim porr/rími Johnsen og Ólafi
Stgváldasyni lausn í náð frá embætt-
um peirra.
Eeiðursmerki dannebrogsmanna
sæindi kvnungur 14. f. m. pá timhur-
meistara Jón Stefánsson á Akureyri
og hændurna, J. Jónsson Skeiðaháholti
í Árnessýslu og li. Jónsson í Holti á
Kiðu.
Markaðsskýrsla
frá stórkaupmauni Thor E. Tulinius,
Kaupmannahöfn 6. mai 1896.
Saltfiskur. Útlitið fyrir sölu á
peirri vöru er pvi miður illt. J>rátt
fyrir pað að í Norvegi liefir aðeins
fiskast 40 mill. í stað 60 mill. í fyrra,
lítur ekki út fyrir að fiskiverðið
hækki.
Á Spáni og Italíu eru menn
daufir með að kaupa fisk, af pvi að