Austri - 08.01.1897, Blaðsíða 2

NR. 1
A IJ S T R I.
2
hús og leitað sér upplýsinga peim við-
víkjandi. Eunfremur frú ISTielseu af
Eyrarbakka sein kom hingað með
dóttur sína veika og kom henni fyrir
til lækninga. liafn Sigurðsson,
sem kom hingað með Ye,-.tu snöggv,-
ferð; pá Magnús Arnbjarnarson (frá
Seifossi) stud. jur. Rector Jón
Hjaltal.n t'rá Möðruvölum. f ú Yil-
hjálmur Paulsoo frá Wumipeg, kom
hing; ð til Hafnar til ; ð hitta Einar
Hjörleifsson, sem kom með Yestu síð-
ast á ieib til Ííalíu séx til heilsu
bóta; og loks Magnúi Linursson dýra-
læknir. Sem inargir aðrii góðir menn
labbaði eg ytir í gömlu Dok til að
kveðja kunningjana, sérstaklega Magn-
úr Einarsson, pví eg liafði ekki liaft
tækifæri til að vera með á fimtudags-
kvöldið, pegar hann var kvaddur á
Sævarenda með glasaglaum að Hafn-
arsið.
p>á erum við loks komnir svo langt
að fá fastan dýralækni, og vonandi
ekki langt aðbíðaað fleiri bætist við.
Eins og pú manst, voru pessi embætti
stofnuð hér um árið og lögð sérstök
áher/.la á að pau væru nauðsynleg til
að geta haft tryggingu fyrir að Eng-
lendingar lokuðu ekki landi sínu fyrir
fjárflutningi frá íslandi af peirri á
stæðu að hér væri ekkert eptirlit haft
með sóttum eða kvillum í skepnum og
pví liætta fyrir að fá pestir inn í landið
með íslenzka fénu. ISú stenzt svo
ópægilega á endum, að aðflutningsbann
Englendinga kemur jafnsnemma og
okkar fyrsti dýralæknir. par sem
petta getur ekki lengur verið ástæða
til stofnunar eða viðhalds pessara em-
bætta, pá kann ef til vill sumum að
finnast pau ópörf, en pað eru pau pó
alls ekki; vitaulega geta pessir 2 menn
ekki gengið um land allt og læknað —
og að láta Reykjavík og Akureyri t.
d. hafa pau hlunnindi sem engir aðrir
liafa gagu af, kann að vekja öfund
annara landshluta.
En petta er allt misskilningur., pað
er mjög margt, sem pessir menn geta
gjört tii gagns fyrir pjóðina í heild
sinni, sé pess gætt, og peim gjört
mögulegt að snúa sér að pví. lyrst
og fremst er sjálfsagt að peir hafi
eptirlit með útflutningum á fé og
liestum, lialdi peir áfram. Gangi drep-
sóttir og pestir, pá parf að líta eptir
peiin, reyna að stöðva útbreiðslu peirra
og varna pví að pær komi upp á ný.
Ýmislegt sem kann að vera einkenni-
legt fyrir ísland eiga peir að rann-
saka og par höfum vér strax bráða-
fárið, sem vitanlega er í öðrum löud-
um, Norvegi, Eæreyjum, Skotlandi
Wales og ef til vill í Svípjóð, en
hvergi eins gífurlegt og á íslandi.
Búnaðarskólastjórinn á Kirkjubæ í
Færeyjum missti núna á deginum 15
kíndur á einum sólarhring, en pað
kvað vera óvanalegt. Mér finnst fyrir
mitt leyti sérstaklega leggjandi aherzla
á pessar rannsóknir, pví pað er ekki
hetra að kosta svo og svo miklu fé
uppá útlendinga, sein vanalega fá litlu
til vegar komið, af ókunnugleik og
tímaleysi, t. d. Bruland. Hvaða gagn
liann hefir gjört, pað er víst teljandi,
enda var pað eðlilegt, pví við slíka
rannsókn eins og bráðafárið parf sér-
staka æfingu og kunnáttu, bakteríu-
fræði og mikroskopi miklu meira en
nemendur almcnnt fá.
Einn af kennurum við landbúnaðar-
háskólann hér, lector C. 0. Jensen,
hefir fengið bakteríuna í purkuðu kjöti
fra Bruland og Eriðjóni Jenssyni, og
hefir nú með höndum ranusóknir og til-
raunir viðvíkjandi bráðafárinu og bólu-
setningu gegn pví. Reynslan hefir sýnt
að pessi aðierð sem kennd er við dr. Niel-
sen er svo hættuleg að hún getur alls
ekki fengið almenm útbreiðslu. Lector
Jensen vill ná bóluefninu í vökva, sem
svo væri spýtt undir liúðina einfi
og hverju öðru meðali, með öðrum orð-
um, að pað yrði svo auðvelt að hver
og einn, svo að segja ga.'ti bólusett
sjálfar sit fé; en rannsókmr hans eru
ennpá ekki búnar, svo með vissu verð-
ur ekkert sagt um petta atriði. par
sem allar slíkar rannsóknir í bakter-
íufræðinni eru mjög vandasamar og
útheimta töluverða æfingu, pá hvatti
Jensen Magnús Einarsson til að vera
hér áfram i vetur og læfa hjá sér
frekara í pessari grein, par sem einn-
ig stóð svo á að fjárflutningar hlutu
að vera um garð gengnir pegar Magnús
gæti komið heim. Magnús sótti pví
til landshöfðingja um dvalarleyfi hér
í nokkra mánuði, jafnframt pví að sér
yrði veitt petta fyrirhugaða embætti,
en pví miður sá landshöfðingi sér pað
ekki fært, og ráðaueytið hér gat engu
ráðið í pví efni, par eð veitingin heyrir
undir landshöfðingja. Yitanlega er
vonandi að pingið við tækifæri veiti
Magnúsi ferðastyrk til frekari æfinga.
En í petta sinn, hefði pað verið eink-
ar æskilegt og lærdómsríkt fyrir hann
að fylgja með pessum rannsóknum á
bráðafárinu og aðstoða við pær, pareð
hann hlýtur að halda peim áfram
heima, ef ekki lieppnast í petta sinn
að fá ákjósanlegt bóluefni. Annars er
r pað mjög óhyggileg venja, að neita
embættismönnum landsiiís um farar,
leyfi til, útlanda við og við, sérstaklega
læknum, pareð peir geta á pann hátt
einan fylgst dálítið með í peim fram-
förum og breytingum, sem árs árlega
eiga sér stað í peim fræðigreinum.
En eins og pú pekkir hefir landshöfð-
ingi pað fyrir venju.
Hvað pví viðvíkur að hinn dýra-
læknirinn sítji á Akureyri, pá er pað
næsta eðlilegt, pareð amtmannssetrið
er par. Annars er pað liálf skrítið
að amtmaðurinn skuli ekki heldur sitja
á Seyðisfirði, pess væri töluvert meiri
pörf. Mér finnst pið Seyðfirðingar
ættuð að gjöra. propaganda. j>á fáið
pið dýralækniiinn með, og pá fáið pið
fyrst —storstads præg—. Annars
verður líklega ekki langt a.ð bíða pess
að amtmannaembættin, pessar gömlu
endurminningar liðna tímans, hverfi.
Eg gleymdi annars honum síra
Eriðriksen. Hann fór heim með
Yestu til Reykjavíkur, eptir að hafa
safnað um Dasmörku, Erakkland og
J>ýzkaland handa liinum bágstöddu á
íslandi (Politikken).
j>á er einhver Sveinn Ehlers siing-
maður sem ætlar að halda stóra kvöld-
skemmtun til ágóða fyrir holdsveikra-
spítala á íslandi. ]>að er satt, alltaf
pegar íslands er getið, pá er pað eitt-
hvað í sambandi við sníkjur og snapir.
Sveinn Hallgrímsson, biskups, sækir
um styrk pann, som Magnús Einars-
son slejipti, en ekki er ennpá komið
endilegt svar frá stjórninni, hvort pað
fæst. í>að getur vitanlega verið álita-
mál, hvort styrkur sá sem pingið veitti,
átti að vera í bráð nema fyrir 2 pá
fyrstu.' Annars finnst mér réttast að
halda styrjjínuiu. áfram en binda hann
ekki við dýralækuingar eingöngu, held-
ur við hvaða námsgrein sem vera skal
við landbúnaðarh' skóla.nn. J>*ð væri
eflaust mjög gott að fá paðan vel
menntaða menn til að veitp. búnaðar-
skólunum forstiiðu, og'hvað landbúnað-
irháskólann hér snertir, pá raá pað
víst með sanni segja, að hann er ein-
hver liinna beztu sem til eru. j>að er
viðurkennt að smjör Dana er hið bezta
í heimi, og á öllum búnaðarháttum
hafa Danir á síðustu 30 árum tekið'
svo stórum framföri m, að pcir eru
með peim fremstu, og pessar fram-
farir eru að miklu leyti að pakka skóla
pessum.
Að fara að lýsa skólanum yrði allt
of langt mál, en hitt vildi eg ráðleggja
öllum sem koma til Hafnar, að gjöra
sér pað ómak að skoða hann, peir
munu hafa mikið gagn af pví.
Póstgöngnr.
—o—
A hverju ári liefir póststjórn lands-
ins verið að reyna tii pess að lagfæra
póstgöngurnar á ýmsum stöðum, og er
pað góðra gjalda vert.
I ár liofir nú póststjórnin breytt
mjög til um póstgöngurnar hér aust-
anlands, en tekist það herfilega, og al-
menningi í stórskaða, með pví Sunn-
anpóstur á nú að leggja miklu fyrr af
stað en Norðanpóstur, svo pað verður
ómögulegt að senda héðan bréf eða
blöð og sendingar með honum nema
kosta sjálfur gagngjört sendimann héð-
an upp að Egilsstöðum fyrir c. 8 kr.,
sem verður töluverð upphæð fyrir pá,
er purfa að nota póstinn í hvert skipti.
j>etta er pví leiðinlegra, sem póst-
pöTiguvnar voru komuar hér í viðun-
anlegt liorf að pvi léyti, seíu aðalpóst-
arnir voru látnir fara liéðan og frá
Eskifirði sama dag og mætast á Egils-
stöðum, svo par tók hvor peirra pau
bréf, er með honum áttu að fára en
aptur var póstafgreiðslumanninum á
Egilsstöðum leyft að láta Norðanpóst
halda rakleiðis áfram til Seyðisfjarð-
ar; og senda svo mann með bréfin
liingað a.f Sunnanpóstinum, ef póstarn-
ir eigi mættust i Egilsstöðum.
Með pví að láta Sunnanpóstinn fara
löngu á undan Norðanpóstinum frá
Egilsstöðum, leggur póststjórnin all-
pungar álögur á alla pá, er purfa að
nota Sunnanpóstinn hér á Norðurfjörð-
unum og spillir póstsamgöngunum við
pann stað, er einna mestar siglingar
eru til frá útlöndum og sjálfur er fjórði
fjölmennasti kaupstaður landsins.
Hvaðan kemur nú póststjórninni
réttur til pess að eyðileggja svona
hroðalega samgöngurnar við eitt af
höfuðkauptúnum landsins, og einmitt
pað sem ásamt Eskifirði er fjölsóttast
frá útlöndum bæði vetur og sumar
og opt kemur aukapóstur til, sem er
mjög áríðandi að hafi sem greiðasta
göngu, jafnt til Suðausturlandsins, sem
norður.
Oss hefir lcomið tit hugar, að póst-
stjórnin vilji með pessu spara sencfi-
mann frá Egilsstöðum hingað nleð
bréfin af Sunnanpósti, er hann naer
par eigi í Norðanpóst.
En bæði er petta ^vo óverulegm-
sparnaður, er varla nemur 100 kr. á
ári, par sem Sunnanpóstur komur vana-
lega á sumrin eins snemma og Norð-
anpóstur, og svo mun pað nú með
pessu fyrirkomulagl reynast svo, að
Norðanpósturinn parf eins lengi að
bíða Sunnanpósts, enda ómögulegt að
hnitmiða svo pessar póstgöngur, að
pað sé víst, að póstarnir komi á sama
tima að Egilsstöðum, og væri pví hag-
anlegast að báðir póstarnir gengju
rakleitt til Seyðisfjarðar, og mundi
landssjóður með pví spara mörg hundr-
uð krónur á ári í biðpeninga á Egils-
stöðum, bæði aðalpóstanna og Yopna-
fjarðarpó'stsins, er opt mun nema í
einni póstferð uni hálft hundrað krón-
um, og virðist pað skylda lands- og
póststjórnarinnar að taka í pessu etni
tillit til hagsmuna landssjóðs, er peir
ekki koma í liága við hagsmuni al-
mennings.
En vilji póststjórnin endilega halda
dauðahaldi í petta öfuga fyrirkömulag,
sem nú er, pá hefðu önnur ráð verið
fyrir hendi til pess að jafna póstleið-
irnar, svo Sunnanpóstur hefði að öll-
um jafnaði átt að geta komið eins
snemma að sunnan að Egilsstöðum og
Norðanpóstur frá Grímsstöðum, með
pví að láta Bunnanpóstána inætast á
nokkuð öðrum stöðum, heldur en nú
á sér stað, pannig að póstleiðirnar
færðust hingað eptir, og mót póstanna
færðust nær Egilsstöðum.
Jmnnig mætti vel lengja póstleiðina
frá íteykjavík að Odda, að Holti und-
ir Eyjafjöllum, pví nú pegar búið er
að brúa bæði Olfusá og J>jórsá, pá
er petta engin leið frá Reykjavík
austur að Odda, og svo nxætti pá
færa aptur næstu póstleið áfram í
Núpsstað í Eljótshverfi, og svto hina
næstu póstleið að Stafafelli eða Svín-
hólum undir Lónsheiði. sem er b.ent-
ugra, er á heiði skal leggja, og paðan
er Sunnanpósti að forfallalausu vork-
unarlaust að vera komiun jafnfljótt
að Egilsstöðum á Yöllum einsog
Norðanpóstur frá' Orímsstöðum á
Ejöllum.
Ef svo pætti hentugva, pá pyrfti
ekki að flytja póstafgroiðslurnar með
póstleiðunum, heldur hafa aðeins bréf-
hirðingastaði par sem póstarnir mætt-
ust, einsog lengi hefir viðgengizt um
Grímsstaði á Ejöllnm og farið vel.
Enn er ótalið eitt ólag á póstgöng-
unum hér, sem áður hefir verið kvart-
að um optar en einu sinni hér i blað-
inu, en pað er vöntun á samanhang-
andí póstgöngum hér milli Austfjarða
innbyrðis, sem er pví nauðsynlegra,
sem fiskiveiðar og fjölmenni vex hér
svo óðum.
|>að* má heita hneyxU pessa tíma,
að pað skuli vera- m.klu óhægra að
koma bréfum héðan til Eskifjarðar en
til útlanda, með pví enginn póstur
gengur á milli Norðfjarðar og Mjóa-
fjarðar, einhverra veiðisælustu og fjöl-
mennustu fjarðanna hér austanlands,
svo bréf og sendingar parf allt að
senda upp að Egilsstöðum með póst-
um, par sem pað svo hlýtur að bíða
Sunnanpósts á bakaleið hans. Hér á
Austfjörðum eru og langstærstu inn-
lendu síldarveiðaúthöld með stöðvum
á ýmsum fjörðum, sem greiðar pöst-
göngur eru ómissandi fyrir.
Bæði síldarveiðamenn, útvegsbænd-
ur og kaupmonn leggja svo drjúgum
héðan af Austfjörðum aura í lands-
sjóð, að peir eiga heimtingu á polan-
legutn póstgöngum hér meðfram sjávar-
síðunni. Að neita okkur Austfirð-
ingum ár eptir ár um svo vel rök-
studda samgöngukröfu, er engan veg-
inn samboðið jafn vitrum manni og