Austri - 01.04.1897, Blaðsíða 2

NE. 9
AUSTRl.
34
ÚTLENDAR EIiÉTTIR.
—o—
Danmörk. íbúar Árósa á Jótlandi
hafa í hvggju «ð byggja sumarhöll
handa Kristjáni prinz, el/.ta syni Frið-
riks króuprinz, er peir ætla að gefa
prinzinum í pakklætis- og virðingar-
skyni fyrir, hve vel hann kom sér hjá
peim, pegar hann var par með her-
sveit sina um uokkur undanfarin ár.
En auðvitað vita peir, að pað eykur
virðingu bæjarins, að hinn tilkomandi
ríkiserfingi Dana búi hjá peim ein-
hvern liluta úr árinu, og svo er ætíð
nokkur ábatavon fyrir kaupmenn af
nágrenni pvílikra stórhöfðingja og hirð-
ar peirrar, er peim fylgir.
En peir, sem ekki er vel við pessa
fyrirætlan, ei'u J>jóðrerjar, sem eru
hræddir um, að vera prinzins, svo ná-
lægt hinni aldönsku Norðurslesvik,
muni efla rækt Slesvíkinga við frænd-
ur peirra fyrir norðan landamærin,
og stæla pátilmótpróa við fjóðveija.
Yið síðusta embættispróíið í lögum
við háskólann fékk F. J. Jörgenven,
garðyrkjumannsson, aðaleinkunnina á-
gætleya, er enginn íiefir fengið á pess-
ari öld, nema dr. juris Krieger.
Eerbúnaður Frakka og Þjóðverja
fer nú óðum vaxandi, og hefir her
peirra pvinær tvöfaldast síðan í stríð-
inu mikla 1870-71. Keppa peir alltaf
hver við annan, og piugin pora eigi
að neita peim feyknaútvjöldum, er
ganga árlega til landhers og fiota,
sem fara allt.if stórurn vaxandi. I ár
krefst pannig hinn frakkneski hermála-
ráðgjafi auka fjsrveitingar til frekari
herbúnaðar og liðsauka, 200 milliónir
franka, og í orði er, að báðir muni
innan skamms útvega sér ennpá betri
fallbyssur og handbyssur, og mun sú
vopnabreyting kosta hvorn um sig
nokkur hundruð milliónir króna.
Og með pví hrorugur trúir öðrum,
pá eru allar líkur til pess, að svona
verði haldið áfram að bæta morðvopn-
in og auka herinn hjá báðum, par til
pá vantar fólk til herliðsins, og pá
verða pað Erakkar, sem verða að upp-
gefast, pví eins og áður hefir verið
tekið hér fram í Austra, pá fer íbúa-
tala hins pýzka keisaradæmis jafnt
vaxandi, en Erakkar standa næstum
pví í stað, pareð fæðingarnar eru uú
orðnar á Erakklandi sára-lítið fleiri
en dauðsföllin.
Erakkland hefir nú um 40 milliónir,
en þýzkaland um 52 mílliónir íbúa.
Frakkar eru nú að ráðgjöra að fara
að dæmi Englendinga, og koma á föst-
um samningum við Bandaríkin í Norð-
urameríku um að leggja allan ágrein-
ing, er verða kann peirra í milli, í
gjörðardóm, og taka Bandaríkjainenn
vel undir pað.
Eússar og Kínverjar. Kínverjar
hafa nú leyft Rússum að leggja auka-
járnbraut útúr síbiiisku járnbrautinui,
suður eptir Mantsjúrii, suður að Gula-
hafinu, og er talið víst, að Kínverjar
ljái peim par einhverja herskipahöfn,
sem er rnjög áríðandi fyrir Rússa, pví
í Wladiwostock frýs sjórinn á vetrum,
en Gulahafið eigi, svo par geta Rúss-
ar alltaf haft herflota sinn til taks,
ef á liggur.
Bússar eru og að búa sér til aðra
henskipahöfn norður af Hvítahafinu,
n dæ?t landamærum Norvegs, par sem
sjórinn heldur eigi frýs, sökum áhrifa
Golfstraumsins, svo pá liafa. peir líka
hinn evrópeiska herflota sinu vígbúinn,
hvenær sem á parf að halda.
Kínverjar hafa hú og beðið Bússa
fyrir að byggja mörg herskip fyrir sig,
og stjórnarráðið kínverska skipað svo
fyrir, að kenna skuli rússnesku í öll-
um hermannaskolum landsins. Kín-
verjar eru nú og farnir að leggja járn-
braut frá Tientsin ujip til höfuðborg-
arinnar Peking, og í mörgu eru peir
nú að manna sig upp og semja sig
meira að siðum og framförum annara
pjóða, en verið hefir.
Dervisjarnir suður af Egyptalandi,
peir sömu sem Englendingar og Egypt-
ar börðu á i fyrra sumar, halda nú
herliði sínu til nýlenda Itala í Afríku
og gjöra sig all-líldega til pess að Teita
ítölum atlögu, og lítur út fyrir, að
ítölum eigi að verða all-dýrkeypt petta
nýlendubrask peirra, enda eru margir
peirra á því, að hætta nú alveg við
pað, þareð ríkið geti eigi borið pann
tilkostuað, er af pví leiðir.
Kosningarróttur kvenna til parla-
mentsins á Englandi fékk í vetur mjög
góðan byr í neðri málstofunni, og var
önnur uraræða um málið leyfð með
miklum atkvæðamun.
Peary, liinn ameríkski norðurfari, er
opt hefir hér verið getið i Austra, ætl-
ar sér nú að reyna að ná norður að
heimsskautinu með pví að löggja upp
þangnð frá nyrzta odda Grænlands,
er vai’t mun enn kunnur. Peary var
nú að safna fé í Ameríku til farar-
innar.
Svarti dauði. Rússneskur professor,
að nafni Ha-ffkine, ]iykist nú liafa fundið
sjúkdómsögn (Bacille) pá, er veldur
hinni indversku pest. eða svarta dauða,
er geysar r.ú alltaf jafnt og þétt svo
voðalega á Indlandi, — og urn leið
pað meðal (Serum), er læknar þennan
voðalega sjúkdóm, og væri betur að
petta reyndist satt.
Dr. pliilos. Þorvaldur Thoroddsen
hefir haldið fyrirlestra um ísland í
Kristjaníu í vetur, er Norðmönnum
hefir geðjazt vel að.
Friðþiófur Nansen kernurp. 6. apríl
til Kaupmannabafnar, og heldur par pá
fyrirlestur í landafræðisfélaginu, eptir
að liann hefir haldið alla sína f'yrir-
lestra á Englandi og J>ýzkalnndi, svo
Danir fá aðeins síðasta reykinn af
réttunum hér í álfunni.
Beyðin í Chicago hefir í vetur orðið
svo ákaflega mikil, að hún hefir aldrei
orðið pvílík síðan brunann mikla þar
1871.
Ákaflegar frosthörkur og atvinnu-
leysi hefir gjört pað að verkum, að
yfir 10,000 familíur voru þar nú alls-
lausar. Borgmeistarinn hefir skorað
á menn, að verða fljótt og drengilega
við pví að bjarga pessurn aumingjum
frá að svelta og frjósa í hel, og hefir
mikið verið gefið í peningum og mat-
vælum, sem lögregluliðinu og póst-
burðarmönnunum er falið að úthluta,
af pví menn álíta pá báða vera kunn-
ugasta högum manna, hvora á sínu
svæði.
íljálpræðisherinn, sem er mjög fjöl-
mennur í Chicago, hefir 40 uppliitaða
sali opna, þar semfátœkir menn, karl-
ar, konur og börn, fá bœði hita og
mat, gefins, meðan einn peningur
hrékkur.
Landhelgi.
Til blaðsins „Fish Trades Gazette“.
„Eg sé af parlaments bréfi yðar, að
pingmaður Weer skorar á stjórnina
að banna botnvörpuveiði á gufuskipum
innan 13 enskra mílna frá Ljóðhúsum
vestan við Skotland. fað er viður-
kennt, að Norðursjóar samningurinn
nær ekki til þessarar eyjar, pví að sá
samningur er í ákvæðum einum bund-
inn við pað svæði, sem par er tiltekið.
J>ar sem nú lögin veita leyfi til að
banna botnvörpuveiðar á eimskipum
fyrir ströndum Skotlands, innan 13
enskra mílna, með sampykki peirra,
er skrifuðu undir Norðursjóarsamning-
iun, pá má sjá, að 13 mílur eru pað
svæði, sem landhelgin nær yfir, pví að
ef pað væri ekki, mundi purfa sam-
pykki annara ríkja en peirra, er rit-
uðu undir samninginn. 1 hinum sömu
lögum er og pað ákvæði, að lögin skuli
ekki ná til 13 mílna svæðisins vest-
an við England, eyna Man og írland,
og sýnir það, að 13 inílur er fjarlægðin,
sem landhelgi pessara lauda nær ytír.
Eg hefi komizt að peirri ályktun,
að lögsagnarvald fiskiveiðanefndanna
nái yfir 13 mílur f'rá landi, með pví
að pað er það svæði, par sem þegnar
Bretadrottningar hafa einir rétt til
fiskiveiða, nema par sem landhelgin er
með samningi einskorðuð við 3 mílur
t. d. í Norðursjónum og við suður-
strönd Englands.
Fiskinefndarmaður“.
* *
*
Yér leyfum oss að leiða athygli hinna
háttvirtu alpingismauna og stjórnar-
innar að pessari grein, er sýnir pað,
að landhelgi við England og írland,
á öllu pví svæði, er að íslandi snýr,
er 13 mílur enskar, og er pví sann-
gjarnt, að Englendingar létu okkur
njóta jafnréttis, og væri pað mikil
réttarbót fyrir oss íslendinga að fá
landhelgina lengda út til hafs um 10
mílur enskar, og mundi sú vegalengd
allvel nægja til pess að vernda fiski-
veiðar vorar í kringum laridið; og pað
eru pó einkum Englendingar, sem skaða
fiskiveiðar Islendinga, svo pað væri
mikið unnið, ef við gætum haldið þeim
í skefjum. feir ætla nú sjálfir að
senda hingað upp herskip í ár til pess
að gæta réttar enskra liskara. en lík-
legt er, að peir láti pá ekki heldur
brjóta svo hroðalega landhelgina, sem
þeir hafa nú gjört undanfarin ár,
hvenær sem peir hafa séð sér tækifæri
til pess. — „Heimdallur“ á líka að
vera í ár miklu lerigur hér við land
en að undanförnu.
Bitstjórinn.
Búfræðingiiriim með bnllið.
fegar eg las 5. nr. „J>jóðólfs“ p. á.,
sá eg, að Runólfur á Hafrafelli og
sannleikurinn hafa átt bágt með að
verða samferða. eins og fyr.
|>að er undravert að R. skuli voga
að leggja deiluefni okkar undir dóm
kunnugra manna, sem hljóta að vita,
að hann fer með bull og markleysu;
enda hrekur B. ekki eitt einasta orð
í grein minni með dðmí eða rökum,
en segirbara: petta „fellur“, eða petta
er „vitleysa“. Slíkt má öllum gera, en
eígi verður pað pungt á metunum.
Um garðana, sem B. minníst á, má
pess geta, að par verður vart sann-
inda. pó voru pað hvorki garðar eða
garður, heldur smástúfar af grjótgarði,
sumstaðar ekki nema nokkrir unáir-
stöðusteinar.
En aðgætandi er, að eg gat eigi
ráðið, hvar pessir stúfar voru lagðir,
pví eg var aðeins lánaður (frá Eiðum)
til að líta eptir hleðslu garðsins.
Grjót hafði verið dregið að uiu
veturinn, paðláundirás í slægjulandi.
Um vorið, pegar eg kom hingað, lilóð-
uur við fyrst torfgarð, sem B. hefir
eigi póknast að finna að. |>egar kom
að grjótinu undir ásnum, pá sagði eg
strax, að garðurinn væri illa lagður á
þeim stað, og vildi bíða með að hlaða
steinunum og akapeimofaná ás fyrir
neðan slægjuland, þangað ók eg þeim
í vetur — par er ágætt garðstæði.
J>etta fékk eg ekki, en var beðinn
að hlaða grjótinu, par sem pað var.
Í»ví varð eg auðvitað að hlýða, sem
pjónn. Eg skal útvega R. vottorð um,
að þetta sé satt, ef pörf gjörist. Bun-
ólfur veit bezt, hvort pessir garðstúfar
voru teknir út, sein fullgerð jarðabót,
í búnaðarf. hans, til að ausa í pað
lítilræði úr landssjóði. Nær hefði R.
verið að skýra frá vatnsveitingunni í
brekkunni fyrir framan Hafrafell, en
að rangfæra petta, par sem hann hefir
veitt vatni í tvennu lagi á túriið sitt,
með fárra faðma millibili.
Fyrst gróf B. skurð neðanvert í
brekkunni, og kom vatni eptir honum
á sneið af neðra túninu. Síðan sá haun
að vatnið rann eigi upp á möti brekk-
uuni; hann gróf pví skurð ofar í sömu
brekku, og veitti vatni eptir honurn
á efri part túnsins.
Eyrir neðri skurðinn hefir verið borg-
aður styrkur úr landssjóði; hinn var
gerður n. 1. vor, og verður eflaust tal-
in nauðsynlegur og styrksverður áður
langt líður.
Sunjir álíta, áð efri áveizlan hefði
dugað, pví vatnið hans B. hefði líklega
runnið undan brekkunni.
Einna drjúgorðast er R. um hugs-
unarvilluna sína, enda hefir margur
pótzt af minna. Lesendurnir eru beðn-
ir, að virða B. til vorkunnar, að hann
stangast þar við sannleikann, pví hann
skilur auðsjáalega ekki sjálfan sig.
B. segir að Pétur í Egilsseli kann-
ist eigi við pað, sem eg hafði eptir
honurn, og byggir á pví sannsögli mína.
Gott. Óvíst er að þetta kasti meiri
skugga á mig en liann, eptir að næstu
línur eru lesnar:
YEILÝSING.
Eptir beiðni Einars Emarssonar á
Rangá tjáist hér með, að það sem hann
segir um mig og mitt heimili, í 51. nr.
„J>jóðólfs“ f. á., er rétt að efninu til,
og satt.
Bunóltur á Hafrafelli fer með ósann-
indi, par sem hann segir, í 5. nr.
Bjóðólfs p. á., að eg kanriist eigi við
pau orð er eptir mér eru höfð í nefndu
blaði.
Egilsseli 4. rnarz 1897.
Pétur Sölvason.
Ta.laðu af pínu eiginn Bunólfur minn,
ef pú ritar optar um petta mál; pá
veit eg, hvernig pað verður.
Bangá 1(>. marz 1897.
Einar Einarsson
Innlendar fréttir.
— 0—
Austur-Skaptafellssýslu (Lóni) 10. marz 1897.
Yeðurfarið hefir ,yfirleitt mátt hag-
stætt heita hór um sveitir, optast lítið
frost, en stundum talsverðir umhleyp-