Austri - 30.06.1897, Blaðsíða 1

Kemur út 3 á mó,nuðí eða
3G blöð til ncesta nýárs, og
kostar hér á landi aðeins
3 Jcr., erlendis 4 Jcr.
Ojalddagí 1- júlí.
Uppsögn sJcrifieg lundin við
áramót. Ógild nema kom-
in sé til ritstj. fyrir 1. oJdó-
ber. Auglýsingar 10 aura
línan, eða 60 a.Jiverþuml.
dálJcs og Jiálfu dýrara á 1.
síðu.
VII.
AR.
Seyðisflrði, 30. júní 1897.
MR. 18
AMTSBÓKASAFNIÐ á Seyðisfirði
er opið á laugard. kl. 4—5 e. m..
Á s li 0 F 11 11 .
í tilefpi af hinum mikla skaða, sem
útlendir fiskarar, sérstaklega botn-
vörpuveiðimenn hafa gjört Austur-
landi undanfarandi ár, og útlit er fyrir
að peir Iramvegis gjöri, bæði með pví
að fiska í landhelgi á fiskimiðum vorum
og einnig með pví að stöðva og eyði-
leggja fiskigöngur að sunnan meðfram
landinu, á peim stöðum sem bátfiski
ekki nú á sér stað á, með hinum skað-
legu fiskiveiðarfærum sínum, er hérmeð
skorað á alla í Suður Múlasýslu, sem
stunda sjó eða við sjó búa, að taka
nákvæm mið, nafn, númer og pjóðar-
einkenni peirra fiskiskipa sem fiska
nær landi en 3/4 (prjá fjórðu) úr danskri
mílu, og senda mér skýrslu um pað
með nöfnum vottanna, og mun eg sjá
um að hæfilegum verðlaunum verði út-
býtt handa uppljóstrarmönnum, ef náð
verður í skipin og pau sektuð.
Skrifstofu Suðurmúlasýslu:
Eskifirði 6. mai 1897.
A. V. Tulinius
§JSfr~ Stjórnarnefnd Grénufélagíins
hefir fengið tilkynning um að pau hluta-
bréf séu glötuð er nú skal greina: No.
884, 885, 886, 1035, 1199, 1273,
1274, 1797,
Eyrir pví er skorað á hvern pann,
er hafa kynni í höndum hlutabréf með
téðum tölum að gjöra pað kunnugt
stjórnarnefndinni, áður 6 mánuðir sé
liðnir frá birtingu pessarar auglýsing-
ar, pví að peim tíma liðnum verða
pessi bréf ógild og önnur ný gefin út
í stað peirra.
Oddeyri 2. júnil897.
Davíð Guðmundsson. Björn Jónsson.
Frb. Steinsson.
Reykjavík
fyrri og nú.
Bað er merkilegt, hvað fáir íslend-
ingar hafa orðið til pess að skrifa um
Reykjavík, svo margir af oss sem koma
pangað næstum pví árlega, og svo
miklum umskiptum og framförum sem
bærinn hefir tekið frá prí á yngri ár-
um voi' eldri manna.
Og pó er Reykjavik höfuðstaður
íslands, og höfuðstaðirnir eru jafnan
hafðir í hávegum hjá pjóðunum, og
pað að maklegleikum, pví par er víða
sem sjálft hjarta pjóðarinnar berjist í
brjósti höfuðborgamanna, paðan sem
framfara- og frelsisstraumaimir eiga
helzt að færast lití pjóðlíkamann.
En Reykjavík hafa roenn opt viljað
kenna við apturhaldsskoðanir í lands-
málum og dönskukenndan hugsnnar-
hátt og dönskuslettur, svo eitt af pjóð-
skáldum vorum kveður um hana: „0-
pjóðernið úr peim krik, ætti Doktor
skcra“.
fetta hefði máske getað verið pjoð-
ráð fyrir heilum mannsaldri, en á nú
alls ekki lengur við. J>etta mátti
máske til sanns vegar færa í pá tíð,
er aðalkjarni bæjarbúa voru ifinir
dönsku kaupmenn, og peim háðir vinnu-
menn, og svo sem engiiln íslenzkur
embættismaður.
En pessi danski bæjarbragur í
Reykjavík breyttist smámsaroan við
flutuing latínuskólans til Reykjavíkur
og stofnsetning liinna æðri menntun-
arstofnana landsins í höfuðstaðnum,
og fjölgun íslenzkra embættismanna
par, og eigi sízt við breyting pá, sem
hetír orðið á verzlunarstétt bæjarins
á hinum siðasta mannsaldri.
A skólaárum vorum voru nær pví
allir kaupmenn Reykjavikur danskir,
en nú er hávaðinn af peim al-íslenzkir
menn, búsettir í sjálfri Reykjavík, og
fer pað að líkindúm, að svo margir
al-íslenzkir efnamenn hafi góð áhrif á
bæjarlífið í pjóðlega átt.
Bæjarstjórn kaupstaðarins, par sem
að sitja menn af öllura stéttum, er
allir eiga að gjöra sér far um vöxt
og viðgang og sóma höfuðstaðar lands-
ins — hefir og óefað haft góð áhrif
á bæjarlífið í íslenzkari átt, en áður
átti sér stað, undir forustu og ein-
veldi hinna konunglegu embættismánna,
einsamalla.
Iðnaðarmenn bajarins hafa og stór-
um fjölgað á hinum síðasta mannsaldri,
og eru peir pvínær allir íslendingar,
og hefir félagsandi peirra mjög próast,
svo peir hafa myndað stórmikið félag
sín í milli, er óefað gjörir peim sjálf-
ura og félagslífi bæjarins mikið gagn.
Hafa iðnaðarmenn reist veglegt sam-
komu- og leikhús tvíloptað, sem er
prýði fyrir höfuðstaðinn.
Ejnldi annara félaga er og í Reykja-
vík, sem stefnir í pjóðlega, og mennt-
andi átt, og nefnum vér hér aðeins
nokkur: bóJcmennta- og þjóðvinafélögin,
félag cmbættismanna, sem mun vera
lestrar- og samkömufélag, stúdentafélag-
ið, sem heldur fræðandi fyrirlestra, verzl-
unarmannaýélagið, er veitir meðlimum
sínum bæði tilsögn og aðstoð, eins og
lika hið áðurnefnda iðnaðarniunnafélag,
„Good-Templarafélagiðu, sem hefir
unnið með svo ágætum dúgnaði, að
útrýmingu ofdrykkjunnar, að Reykja-
vík er ekki pekkjanleg í pví tilliti
frá pví sem hún var fyrir rúmum 30
árum síðan. Svo liafa og kvennmenn-
irnir einir sér mytulað ýms félög í
Reykjavík, er miða bæði í siðbætandi,
menntandi og hjálpandi átt, og mun
Eramsókn geta peirra nákvæmar í
næsta blaði.
Bæjarlíf Reykjavíkur rná pví með
sanni kalla gegnumsýrt í pjóðlega,
menntandi og siðbætandi átt, og er
pað pví með öllu ranglátt, að bera
það framar á Reykvíkinga, að peir
séu apturhaldssamari eða dansklyndari
en aðrir landsmenn. Enda hafa
Reykvíkingar sýnt pað við hiuar síð-
ustu alpingiskosningar, er peir vörp-
uðu hinum mosta hæfileikamanni, að-
ein* af pví hann var grunaður um
apturhald eða meðhald með stjórninni,
og pað pó, að vorri hyggju, ranglega.
Vér höfnm orðið svo langorðir um
hinn pjóðlega anda Reykjavíkur, af
pví oss pykir pað miklu skipta, að
pjóðin hari rétt og satt álit á höfuð-
stað sínum, og geti treyst honum, engu
siður en hinum öðrum kjördænmm
landsins til pess að bindast fyrir nauð-
synja- og framfaramál pjóðarinnar, og
fer pað pví fremur að líkindum, sem
par situr allur kjarninn af mennta-
mönnum landsins, bæði gömlum og
ungum, og' par er háð alpingi, er
hlýtur að hafa vekjandi og pjóðleg
áhrif á hnga bæjarmanna.
J>að mun standa í einhverri landa-
fræði vorri, að Reykjavík liggi í kvos
einni. En petta gefur manni pá hug-
mynd, að bærinn liggi svo lágt, að
eigi sjáist nema uppí heiðan himin.
En pessi hugmynd er alveg röng,
pví óvíða er fríðara útsýni en frá
Reykjavík í góðu veðri, par sera fjall-
garðurinn, Snæfellsjökull, er tignarlega
rís yzt við unnir lilá, og svo Mýra-
og Borgarfjarðarfjöll, Akrafja.ll og
Esjan að vestan og norðan, en hinu-
megin fjöllin á Reykjanesskaga, -— um-
kringja í fjarska höfuðstað landsins,
og er sú fjallasýn all-fríð, en hinar
skrúðgrænu ejrjar, Akurey, Orfirisey,
Engey og Viðey innilykja höfnina, svo
að óviða mun fríðara útsýni hér á
landi.
Elzti hluti bæjarins stendur á slétt-
um velli milli „Tjarnarinnar'1 og sjáv-
arins, á milli Arnarhóls og fingholt-
anna og annara hæða, eigi hárra, par
andspænis, er heita nú ýmsum nöfnura,
og var fyrir rúmum 30 árum á pess-
um hæðum aðeins torfbæir sjómanna
og einstaka timburhús á stangli.
En nú eru allar pessar hæðir, er
vita að bænum, alsettar, opt prýðileg-
nm timburhúsuni, og á stöku stað múr-
húsum, og hefir smekkvísi höfuðstað-
arbúa, hvað byggingar snertir, vaxið
að pví skapi, sem bærinn hefir stækk-
að, en hann mun nú minnst helmingi
stærri en á skólaárum vorum.
fað er ein stór framför í bygging-
um Reykvíkinga á síðari tíð, er önnur
rigningapláss landsins ættu víst að
veita eptirtekt, og er hún í pví fólgin,
að ílestöll nýrri hús munu nú ekki
einungis klædd járnþalci, heldur líka
Jiliðar peirra, er ver pau svo miklu
betur fúa og skemmdum af rigningum,
en Inál og tjara, og mun margfalt
borga sig, er framí sækir.
Að innan hafa og hús manna teldð
miklum framförum frá skóla.árumyvor-
um; pví bæði eru herbergin skraut-
legri og haganlegar fyrirkomið, par
sem pau í öllum nýrri húsum liggja
nú fleiii í röð, hvort innaf öðru, með
prýðilegum . húsbúnaði. Einkum 'tók-
um vér eptir pví, hvað góðurn mál-
verkum hafði víða fjölgað, og. pað sem
mest gladdi oss, að á all-mörgum stöð-
um sáust ,nú ágæt málverk eptir
Isleudýiga sjálfa, einkum eptir nokkrar
lista-frúr og frökenar í Reykjavík
sjálfri, sem er gleðilegur vottur um
hina vaxaudi fegurðartilfinning pjóðar-
innar, og gott eptirdæmi hinum upp-
vaxandi efnilegu fröuenum höfuðstað-
arins.
það er auðfundið, er rnenn haim-
sækja Reykvíkinga, að peim er full-
ijóst, hvílíkur vandi. og vegsemd hvílir
á peim, sem höfuðstaðsbúum, með að
taka sæmilega á raóti heimsækendum
sinum, pvi hvergi höfum vér par komið,
að vér höfum fundið meiri gestrisni
og alúð en hjá Reykjavíkurbúum. J»eir
bafa flestir petta ótvíræða merki sannr-
ar íslenzkrar gestrisni, að sannfæra
gestinu um pað, að liann hafi gjört
húsbondanum störpægð með að lieim-
sækja hann. Og er pað skemmtilegt
fyrir landið í heild sinni, að vita oss
Islendinga svonavel „repræsenteraða“
af íbúum höfuðstaðarins, jafn-margir
útlendingar sem heimsækja Reykvík-
inga á ári hverju.
Yér tókum pað áður fram, hve pýð-
ingarmikið tákn tímanna pað væri,
hvað mörgum dugandi al-íslenzkum
kaupmönnum hefði fjölgað á hinum
síðasta mannsaldri í Reykjavík, sem
márgir hvorir hafa byrjað bláfátækir,
en eru nú taldir ríkir menn.
Verzlunarfjrirkomulagið liefir og í
flestum hinum stærri búðum meðal
annars tekið peim umbótum, að klæða-
og léreptasala er nú höfð sér, sem
flýtir mikíð fyrir afgreiðslunni.
Sumir kaupmenn eru og’ alveg hætt-
ir að selja allt áfengi, og álíta sig
græða á pví, að purfa ekki að hanga
yfir góðglöðum náungum, er ekki kaupa
pó meira ’en á eina 3-pela flösku, en
eyða opt miklu meiri tíma fyrir búð-
armanninum, en ágóðanum nemur.
X>ó sáum vér, /aí miður, smábúðir í
Reykjavik, par sem helzti varningur-
inn virtist að vera, brennivín, Wisky,
romm og Oognac, og brjóstsykur, lík-
lega til að bæta kaupendum í munni.
í * sambandi við brennivínssöluna
viljum vér geta pess, að mikill munur
er á Reykjavik nú og fyrir rúmum
mannsaldri, pví pá sáust inenn mjög
opt ölvaðir á almannafæri, en nú sá-
um vér aðeins emn mann drukkinn
útá götu, og liann útlendan. Eiga víst
Good-Templarar par góðan pátt að
máli eins og áður hefir verið bent á.
En svo sjálfsagt líka dugandi lög-
reglupjónar, eins og t. d. Rorvaldur
Björnsson, er vér höfum séð líkastan
erlendum lögreglupjónum að kurteisi
og lipurð, og sem á dugnað og einurð,
að sögn, er á pví parf að halda.
Götum bæjarins er fremur vel við-
iialdið og pær svo rennsléttar, að al-