Austri - 30.06.1897, Blaðsíða 2

NR. 18
AUBTBI.
70
staðar má skeiðríða pær á hjólhestum,
er nú eru orðnir alltíðir á götum
bæjarins.
Bn opinberu byggingarnar, dóm-
kirkjan og latínnskólinn, eru miður
viðhaldnar, og voru bæði ósæmilega
skjöldótt, kirkjan bæði utan og innan.
Yirðist pað eigi sæma, að alþingi haldi
svo í fé TÍð þessar landseignir, að
pær séu landinu til minnkunar í aug-
um útlendinga. Ðómkirkja landsins
má sannarlega ekki neitt missa af pví
sem hún getur haft til að bera, er
kapólskir reisa nú all-veglegt musteri
á Landakótstúni, er mænir yfir höfuð-
staðinn; en fáir hafa pó aðhyllzt hina
kapólsku kirkju í Reykjavík enn pá
sem komið er.
Sjávarútbald Reykvíkinga hefir mik-
ið breytzt á hinum síðasta maíinsaldri,
er sjór var áður aðeins sóttur á opn-
um bátum.
Fyrir rúmum 30 árum var par eng-
in fiskiskúta til, svo vér munum, en
nú fjölga fiskiskipin óðum. Og er pað
mest að pakka hinum framúrskarandi
dugnaðar- og útsjónarmanni, Geir
Zoega kaupmanrli, pví hann braut par
fyrstur fyrir löngu ísinn, og fór snernma
uð gjöra út þilskip í legur, og hofir
nú fjölgað peim óðum, svo hann á nú,
að oss minnir, 8 þilskip, er allir sjó-
menn sækjast eptir að vera á> pví að
kaupmaður Geir gjörir manna bezt
við háseta sína, eins og hann í alla
staði er einstakt valmenni, og hefir
komizt upp af eigin ramleik, fyrir eig-
in atorku, framsýni og hyggindi, og
orðið öðrum til góðrar fyrirmyndar.
I vetur sigldi hann, sjötugur, tii Bng-
lands og keypti par að oss minnir 5
þilskip, fyrir sig flest, en eitthvað fyr-
ir aðra líka, tengdason hans, kaup-
mann Thorsteinsen o. fi.; og nokkrir
fleiri eiga nú pilskip í Reykjavík, og
mun kaupmaður Helgi Jónsson hafa
smíðað sum þeirra, og tekizt vel, en
pó hætt við, að pað smíði verði kostn-
arsamara, en að kaupa skipin á Eng-
landi með pví verði, er pau nú fást
fyrir. Er pað mjög leitt, að Reyk-
víkingar geta ekki útvegað sér óhulta
hafnarkví fyrir sldpastói sinn, eins og
líka Reykjavikurhöfn er hvergi nærri
góð höfn fyrir skip að liggja á og
lending hálf siæm við bryggjur bæjar-
ins, sem allar vanta sporvegi til að
flýta fyrir upp- og útskipun, sem enn
pá pví miður á sér væran samastað
á hryggjum kvennfólksins!
I sambandi við sjávarútveg Reyk-
víkinga má sízt gleyma íshúsi peirra,
sem hefir gjiirt úthaldsmönnum, bæði
pilskipa og báta, ómetanlegt gagn og
er að öllu leyti prýðilega vel fyrir
komið, en sem líklega væri ekki kom-
ið upp ennpá, hefði bankastjóri, Tryggvi
G.unnarsson, ekki flutzt til Reykja-
víkur og fengið vanan mann, Jóhann-
es Norðdal Guðmundsson, frá Ame-
ríku til að byggju húsið og passa þuð,
er gjörir pað af mestu snilld undir
yfirumsjón Tr. G. sjálfs; fá þilskip-
in paðan stöðugt síld til beitu, og afla
jafnan vel á hana. Jóhannes pessi
Jiefir og búið til ísskápa, bæði fyrir
bæjarbúa og pilskipin, sem eru skip-
unum alveg ómissandi til pess að geta
geymt síldina óskemmda, og mjög
pægilegir fyrir bæjarbúa, til pess að
geyma matvæli i hitum, eins og peir
líka geyma allskonar matvæli í íshús-
inu. En pað virðist bera vott um deyfð
yfir Sunnlendingum, að hvergi nema í |
Kefiavllí eru ennpá íshús reist, í öll-
um þeim mörgu sjóplássúm, við sunn-
anverðan Eaxaíióa! En 1 Keflavík
var íshúsið iryggt fyrir ötula forgöngu
þeirra, alpm. héraðslæknis |>órðar
Thoroddsens og hins frámsýna og dug-
andi verzlunarstjóra Jóns Gunnars-
sonar, er hefir yfirnmsjón lmssins.
Enda var par í Keflavík beztur afiinn
í sumar.
Bankastjóri Tr. G. hefir og vist
mest gengizt fyrir pví, að þilskipaeig-
endur mynduðu skipaábyrgðarfélag,
líkt eins og Eyfirðingar, og er sú
stofnun mjög pörf. Hann er og að
hugsa iijn að útvega pilskipunum ein-
hvern góðan stað til pess að liggja
í yfir veturinn, og mun hann helzt
hafa augastað á Bessastaðatjörn, sem
múra má inr.i með noklirum tilkostn-
aði. Ef Reykjavík fengi marga pví-
lília framlívæmdarmenn sein Tr. G.,
er Jionum væru samtaka til pess að
lirista blessað svmnlenzka lognið og
móliið af Reykvíkingum og mönnum
við Eaxaflóa, pá er ekld gott að segja,
Jivílíkum framförum höfuðstaður lands-
ins tæki á næsta mannsaldri.
pessi sama hugsún mun liafa vakað
fyrir sjálfum Reykvíkingum í sumar,
er pað kom til orða, að herra Otto
Wathne keypti annaðhvort Yiðey eða
Bossastaði. [>arm dag var ekki um
annað talað í Reykjavík, en um pað,
hvort 0. W. rnundi fara. þangað suð-
ur, og var pað pá mjög almenn óslc
allra lreztu manna, að svo mætti ráð-
ast.
Til sönnunar pví, að pað sé engin
vanþörf á þvílikum framfaramönnum
pangað suður, skulum vér leyfa oss að
geta, pess, að einn af Jiinum menntuð-
ustu og stærstu útgjörðarmönnum fyrir
sunnan Reykjavík vildi fyrir alvöru
sannfæra oss um, að síld og ísliús
væri aðeins til kostnaðar og niður-
dreps sjávarúthaldinu!
— Enn er ótalin einliver stærsta breyt-
ingin, er orðið hefir á Jteykjavík frá
pví á skólaárum vorum, en pað er hin
feyldlega framför, er bærinn hefir tek-
ið í jarðyrlíju-, garða-, plöntu- og trjá-
rækt.
Á skólaárum vorum voru mjög fá
tún í og í kringum bæinn, og blóma-
og trjárækt í görðum par, svo sem
engin. En nú er hver garðurinn inn-
an og utan hæjar öðrum fegurri, al-
settir ýmislegu blómskrúði, nytsemd-
arjurtum og fögru ungviði, pó alping-
ishússgarðurinn, undir umsjón hanJia-
stjóra Tr. G., heri par af flestum
plöntu- og trjágörðum, og svo blóm-
og trjágarður bæjarfógeta, er hann
fékk eptir landlælini Sclnerbeck.
p>á voru og mjög fá tún í kringum
bæinn, og háðu megin „Tjarnarinnar“
eklii annað en herir melar og stór-
grýtt holt, sem nú eru öll orðin að
fegurstu túnum með vel lilöðnum grjót-
görðuin í kringum, einkum pó að aust-
anverðu við Tjörnina, par sem hin
fagra túnaröð nær alveg fram fyrir
enda Tjarnarinnar, par sem þau enda
nú við liið afbragðs fagra og vel rækt-
aða tún lektors J>órlialls Bjarnarson-
ar sunnan við Tjörnina. Hefir hann
reist par ofantil í túninu fallogt ihúð-
arhús og prýðileg úthýsi, og er par
stœrsta bú Reykjavíkur, með 5 kúm,
moð matjurta- og skrautgörðum og
stararflæðiengi fyrir neðan. J>ennan
búgarð sinn Jiefir lektor fórhallur
uefnt „Laufás“, og er lagður pangað ,
góður vegur, „Laufássvegur“, innan úr
bænum, en eigi neifia eitthvað 8 mín-
útna gangur pangað frá Austurvelli.
f>ar í Laufási mun nú einna fríðast í
Reykjavílc og er allur búskapur og
jarðabætur síra J>órhalls, óræli sönn-
un fyrir pví, hvað mcgi gjöra úr Ts-
landi, pegái' vit, vilji og kraptar fylgj-
ast að.
I samhandi við hinar miklu fram-
farir Reykjavíkur íjarðyrkju, má ekki
gleyma jarðyrkjufélagi Suðuramtsins,
livers aðalkjarna embættismenn Reykja-
víkur liafa jafnan myndað með gamla
Halldóri Eriðrikssyni í broddi fylking-
ar, og sem sjálfsagt á góðan pátt í
pessum búnaðarframförum höfuðstað-
arins. Hér her og að geta fyrirmynd-
arhóndanna á Rauðará, inn af Rvík,
landlæknis Schierbecks o? Yilhjálms
Bjarnarsonar, er par er nú, er báðir
hafa sýnt peirri jörðu mikinn sóma.
Einnig eru ágæt og vel ræktuð tún
til beggja liliða „Laugavegarins", sein
áður var tómt stórgrýti. Og svo með-
fram „Yestnrgötu“ að norðanverðu.
Loks tójium vér með gleði eptir
pví, að kirkjurækni höfuðstaðarins hafði
mikið farið fram á pessum síðasta
mannsaldri, og var nú dómkirkjan troð-
full við hverja messugjörð, og ekki
sízt, pá hinir ungu og efnilegu „Ljóss-
ins“ menn prédiíiuðu. Yar og par í
kirkju tiltölulega eins mikið af mennta-
mönnum bæjarins sem öðrum, er sýnir,
að þeir álíta sig eklii upp yfir kirkju-
rælinina liafna, eins og allmargir nú
á tímum, og er pað skemmtilegt a,ð
höfuðstaður landsins gengur í pessu
á undan með góðu eptirdæmi.
Reylijavík liefir nú, ásamt sýslunum
við Faxaflóa, fengið sér allgóðan flutn-
ingshát er nefnist „Reykjavíkin“, frá
kaupmanni Predriksen í Mandal.
Gengur hún allt í lcringum ílöann,
sem alveg er nauðsynlegt, ef Jiöfuð-
staðurinn ætlar að draga inní verzlun-
arviðskiptin allar pær sveitir, er að
flóanum liggja, sem liggur heinast við
og miin háðum hagur.
Yér liöfum ritað petta til pess að
láta Tslendinga yfir liöfuð vita, livern-
ig , framfaralífi Reykjavíkur vegnaði;
pví pað er næsta áríðandi fyrir pjóð-
ina, að höfuðstaðarlífið gangi í pjóð-
lega framfarastefnu. Gleður pað oss,
að geta staðhæft, að pað yfirleitt gjöri
pað nú á tíma, og er pess óskandi og
vonandi, að hofuðstaður vor eigi mikla
og góða framtíð fyrir höndum, haldi
hann svona duglega áfram framförun-
um eins og hann liefir nú lieppilega
liyrjað.
En pess viljum vér síðastra orða
biðja Reykvíkinga, að miða eliki allt
of mikið við sjálfa sig og höfuðstaðinn,
og gá að pví, að gleyma eklci landinu
sjálfu, eður hinum fjarlægari héruðum
pess, er pví miður liefir pótt ofmikið
brydda á með notkun Landsbankans,
en sem nú máske lagast, ef stjórnend-
urnir gefa nægilegan gaum liinum vit-
urlegu tillögum verzlunarfræðings Olafs
Eyjólfssonar, í ritgjörð Jians í síðasta
hepti Eimreiðarinnar.
J>ess vonum vér og, að Reykvíking-
ar unni hinum öðrum hlutum landsins
tiltölulegra afnota af gufuskipaferðun-
mn eptirleiðis, en pess teljuin vér því
aðeins gætt, að gufuskipin lioini hér á
Austurlandi einhversstaðar við, i flest-
um ferðum þcirra, bæði vetur og sum-
ar, og vonum vér að þingmenn vorir
haldi peirri sanngirniskröfu vorri fast
fram á alpingi í sumar.
ÚTLEííBÁR FRÉTTIR.
—o—
Danœörk. J>ar var nú grasvöxtur
og kornvöxtur orðinn í bezta lagi,
svo allt útlit var fyrir að lieyskapur,
og kornuppskeran mundu í 'ár verða
par með bezta móti.
J>að óliapp liefir hent marga kaup-
mcnn í Höfn, að peir liafa keypt
mikinn mais í Norður-Ameríku, er sú
korntegund féll par í verði í vor, og
verða peir nú að borga maisinn sem
góða vöru, hversu skemdur sem liann
svo er við móttökuna í Höfn, geti
seléndur aðeins sannað, að varan liafi
verið óskemd, er hún var fiutt á skip
í Ameríku.
En sú liefir viljað verða reyndin á
að maisinn liefir stórum skemzt á leið-
inni í skipunum, og svo líka í landi
1 Kaupmannahöfn, pví pau ósköp bár-
ust nú pangað af mais, að rúm praut
fyrir pá vöru í fríhöfninni, og urðu
menn svo að geyma maisinn í bráða-
byrgðarskúrum, par sem liann skemmd-
ist enn pá meira, og hafa margir kaup-
menn beðið stórtjón við pessa mais
spekulation, er talið er að muni nema
fullri million króna.
Eorsætisráðgjafi Dana, Hörring, lcom
loksins fjárlögunum í gegnum ríkisdaginn
með pví móti að fella burtu pær fjár-
uppliæðir, er höfðu orðið að deiluefni
nailli pingdeildanna. En pað fyrirJieit
gaf liann piugdeildunum, að vekja
misklíðarefni pessi npp aptur á næsta
ríliisdegi, að minnsta kösti nokkur
peirra.
Konungur og drottning eru nú bæöi
erlendis. Hrottningin Jijá yngstu dótt-
ur sinni, J>yri, suður í Austurríki, en
konungur við baðvist í Wiésbaden á
Y eStur-Jjýskalan di.
Kýlega var vígð í Kaupmannahöfn
myndahöll sú, er ölgjörðarmaður Carl
Jacobsen Jiefir gefið merkilegustu
myndirnar í, en höfuðstaðurinn og
ríkið byggt húsið. Hélt Jacobsén
sjálfur vígsluræðuna í viðurvist konungs-
fólksins alls og liolzta stórmennis
ríkisins. Er petta myndasafn mjög
merkilegt, par sem par eru samankom-
nar margar af hinum frægustu mynd-
um seinni tíma, og pyliir slaga nokkuð
uppí hið fræga myndasafn Torvaldsens
er lengi hefir pótt einhver eigulegasti
liluturinn í eign Dana, annar en Jiand-
ritasa.fn Einns Magnússonar, og er
merkilegt, að hvorutveggja skuli eiga
ætt sína að rekja til Islands.
Nýlega lá við voðaslysi útá miðju
Atlantshafi, par sem gufusliipið „Missi-
sippi“ rakst í poku á Ringvallalínuskip-
ið „Heklu“ og öraut alveg inn stefnið
en pað varð skipshöfn og farpegum til
lifs, að slcipinu var skipt í vatnsJield
rúrn og eigi bilaði af peim nema liið
fremsta, svo skipið náði pó lolcs landi.
Norvegur og Svipjóð. í Norvegi
hefir enn orðið voðalegur hæjarhruni
í prándheimi, par scm hærinn Namsos
Jirann nálega allvir til kaldia liola á
tæpum, 2 klt., svo aðeins nolckur hús
standa eptir á útjöðrum bæjarins, en
en yfir 200 eru bruniiiii: par á meðal
kirkján, lyfjabúðin, tvær skólabygging-
ar, hraðfréttastöðvarnar, póstJiúsið,
sýslumanns- og fógetastofurnar, spari-
sjóðsbankinn,prívatbanliinn, skipasmíða-
stöðvarnar, báðar prentsmiðjur bæjarins
og öll gistihúsin m. fi. Og telst
mönnum svo til, að fjártjónið nemi
heilli millión króna, en manntjón varð
ekkert.
Annar bæjarbruni varð og nýlega á
Sandnesi, nálægt Stavangri, par sem
að brunnu 30 hús til öslcu.
Dáinn er nýlega Jiinn mikli mennta-
vinur, Oscar Ðichson í Gautahorg.
J>að var liaim sem kostaði að mestu
noi'ðurferð Nordenskjolds á „Yega“
norðanum Síheríu, o. m. fl. Dickson
var skozkrar ættar; líafði faðir hans
flutzt frá Skotlandi til Svípjóðar og