Austri - 21.04.1900, Blaðsíða 2

NR. 14
AUST8I.
50
1
sem líklega hefir eigi orðið síðar sagt
upp en nú rétt fyrir páskana; og pað
eru allar líkur til pess, að konungur
vor miskuni sig yfir pessa politisku
krossbera og veiti peim lausn í náð,
pví öllum kemur saman um, að petta
ráðaneyti hafi verið eitthvert hið at-
kvæðaminnsta meðal Dana, enda hafði
pað hvorki traust pjóðpingsins eða
landspingsins, sem pó að miklu leyti
er skipað hægrimönnum einsog ráða-
neytið.
Einsog áður hefir verið um getið
hér í Austra, lennti ráðaneytið í fullri
óvináttu við pjóðpingið út af óheimil-
aðri peningaeyðslu til hersins upp á
hálfa millión króna, er ráðaneytið
aldrei gat fegrað og pví síður gefið
pinginu lögmætar ástæður fyrir.
En ill samvizka ráðaneytisins í
pessu máli gjörði pað ístöðulítið og til-
slökunarsamt við vinstrimenn, sem
hægrimönnum í landspinginu pótti
mikils til um of, svo pað missti líka
allt traust á ráðaneytinu og tók sér
pvi mjög létt pá tilkynningu forsætis-
ráðgjafa Hörrings, að ráðaneytið sæi
sig neytt til pess að segja af sér
völdunum í pinglok.
Ráðaneytið hafði ætlað sér að fá
ýmsar nauðsynlegar breytingar á toll-
og skattalögum landsins; létta tollum
á ýmsum nauðsynjavörum, gefa sveit-
unum meira fé í hendur, en bætarík-
issjóði hallann með nefskatti, sem var
fremur óvinsæll meðal auðmanna hægri-
fiokksins í landspinginu, og hækkuðum
brennivínsskatti, sem aptur var pyrnir
í augum allra brennivínsmamia í pjóð-
pinginu.
J>jóðpingið varð íyrst til pess að
skera niður brenrdvínsskattinn fyrir
ráðaneytinu, og pá lét landspingið
ekki standa á sér með að fella nef-
skattinn og allan toll-létti á nauð-
synjavörum; svo pá voru fallin í báð-
um pingdeildum öll áhugamál ráða-
neytisins; og par eð önnur mál lands-
ins fengu fæst góðan framgang, sá
ráðaneytið sér pann einn kost ráðleg-
astan, að segja sem fyrst af sérvöld-
um; enda gat ráðaneytið aldrei fengið
nokkurn lagamann til pess að taka að
sér dómsmálaforstöðuna, sem pað haíði
pó boðið flestum heldri lagamönnum
landsins, en allir skorast undan peirri
virðingu.
þegar kouungi bárust pessi tíðindi,
boðaði hann hinn forna vin sinn,
E s t r u p, á sinn fund, og er mælt að
hann hafi ráðið konungi til að taka nú
ráðaneytið, annaðhvort algjðrlega úr
flokki hægrimanna, eða pá skipa pað
einungis vinstrimönnum, og forðast
alla miðlun í pessu efni.
Konungur kallaði síðan formann
landspingsins, M a t z e n háskólakenn-
ara, sverð og skjöld hægrimanna, á
sinn fund, og fór pess á leit við hann,
að hann tæki að sér að mynda hið
nýja ráðaneyti úr flokki hægrimanna,
En sagt er, að Matzen hafi skorast
undan pví, enda ekki árennilegt að
stjórna landi með hægrimannaliði á
móti hinum mikla meiri hluta vinstri-
manna í pjóðpinginu.
Síðan kallaði konungur pá frændur,
aðalsmennina H. S e h e s t e d og K.
Sehested, fyrir sig, og bað pá
ráða fram úr vandræðunum; en í,eigi
var pað fastráðið er „Egill" fór, hvort
peir mundu treysta sér til pess frem-
ur en Matzen háskólakennari.
En víst mun konungi pvernauðugt
að taka sér ráðanevti úr vinstrimanna-
flokki.
„Royalíst“-málið. Yfirrétturinn í
Yiborg hefir nú fellt dóm í pví
máli og dæmt Nilsson í 18 mánaða
betrunarkúsvinuu í stað eins árs, er
undirréttur dæmdi.
Ófriðurinn. Búar hafa misst yfir-
hershöfðingja sinn, J o ub e r t, er
andaðist úr lífhimnubólgu eptir stutta
legu í Prætoriu seint í f. m. Jarðar-
för hans fór fram í Prætoriu 31. f. m.
með mikilli viðhöfn og að viðstöddum
par veraudi sendiherrum frá ýmsum
ríkjum. Hinir handteknu ensku yfir-
liðar í Prætoriu gáfu fagran blómsveig
á kistuna.
Er Búum hinn mesti skaði að frá-
falli Jouberts, pví hann var ágætur
hershöfðingi, er opt hafði sigrast á
Englendingum bæði fyr og siðar, og
hinn mesti garpur.
Sá lieitir Both a, er Krugerhefir
sett yfir her Búa í stað Jouberts.
Botha yfirforingi varð sár í orust-
unni við Elandslaagte og handtekinn
af Englendingum, en honum tókst að
flýja úr greipum peirra, er sár hans
voru gróin, og komst hann eptir miklar
prautir til sinna manna.
Búar eru nú farnir að sækja sig
aptur, og halda peir Koberts mar-
skálki og liði hans enn föstu í Bloem-
fontain, höfuðborg Oraninga, og par
í grenndinni, og er kaldið að Boberts
muni ekki pora að leggja inn á Trans-
vaal fyr en hann fær nýjan liðsauka
heiman frá Englandi. Boberts ætlaði
sjálfur snemma í p. m. snöggva ferð
suður til Kapstaðarins til pess að taka
par á móti konu sinni, sem talin er
hið mesta valkvendi og fylgdi manni
sínum lengst af í hernaði hans á Ind«
landi, og vann par hið mesta gagn við
að bæta alla meðferð á sjúkum og
særðum. Kona Boberts marskálks er
írsk, einsog marskálkurinn sjálfur.
Snemma í pessum mánuði fóru
Englendingar á tveim stöðum mjög
halloka fyrir Búum og misstu marga
menn.
,„[Önnur orustan var skammt frá Bloem-
fontain, par sem Englendingar áttu
að fara yfir djúpan dal, par sem Búar
höfðu leynzt svo vel, að njósnarmenn
Englendinga urðu eigi varir við pá.
En pegar herliðið var komið ofan í
dalinn, pá spruttu Búar upp og réðust
úr öllum áttum á pá, felldu marga, en
tóku miklu fleiri höndum, og náðu par í.
7 góðar fallbyssur og mikinn vista-
forða, sem kom Búum mjög vel.
Aðra orustu áttu Búar snemma í
p. m. við Englendinga við Merkats-
fontain, par.sem peir felldu 600 af peiin
en tóku 900 höndum og náðu í 12
stóra vagna með vistum, en misstu eigi
sjálfir nema 5 menn fallna og 9 særða,
eptir pví sem Búum segist frá.
Boberte marskálkur og herlið hans
í Bloemfontain er sagt að vanti illilega
neyzluvatn. og getur pað oiðíð peim
injög hættalegt.
Englendingar hafa sent C r o n j e
kershöfðinðia og mestan hluta liðs
hans til St. Helena, par sem peir
forðum geymdu Napoleon mikla.
Yiktoria drottning var snemma
í p. m. á Irlandi til pess að pakka
írum ágæta framgörigu í striðinu, og
var drottningu mjög vel fagnað í
Dublin.
fann 5. apríl veitti ungur anar-
kisti, Sipido að nafni, 16 ára, prinz*
inurn af Wales banatilræði,
er prinzinn var á ferð í Bryssel með
Alexöndru konu sinni. Sipido pessi
stökk uppá vagnprepið um leið og
járnbrautarlestin fór af stað og skaut
tveim skotum úr marghleypu inn um
rúðuna á prinzinn, en hitti hann ekki.
Eleiri skotum fékk Sipido eigi skotið,
pví járnbrautarverðirnir handsömuðu
hann
Prinzinn brá sér lítt við banatilræð-
ið, gekk út að glugganum og bað að
aðgæta, hvert skammbyssan hefði verið
hlaðin og bað morðingjanum vægðar.
En talið er petta banatilræði vottur
um pá miklu óbeit, er alpýða hefir
á atförum Englendinga suður á
Afríku.
Cecil B-hodesernúheimkom-
inn til Englands.
Amerika. Sá heitir B r y a n er
býður sig fram við næstu forsetakosn-
ingar í Bandaríkjunum, og vill hami
styðja að pví, að Búar fái sæmilega
friðarkosti af Englendingum.
Heimskautaferðir. Norðmaðurinn
Borchgrevinck er nýlega kom-
inn aptur úr _ heimskautaferð sinni
til Suðurheimskautsins og pykir för
hans hin frægasta, par sem liann komst
8 gráður suður yfir innlandsísinu með
sleða og hundum og fann hinn magnet-
iska pól við Suðurheimskautið og hefir
gjört margar vísindalegar uppgötgvanir
og brotið ísinn fyrir seinni suður-
förum.
Crarðarsfélagið.
—o----
Herra ritstjóri!
Ur ýmsum áttum heíi eg verið spurð-
ur um hvernig Garðarsfélaginu liði nú,
og er fljótt frá pví skýrt.
Garðarsfélagið er nú orðin mjólkur-
kýr fyrir félagsstjórnina og hina ensku
eptirlitsmenn.
Herra Hewet krefst 5% af öllurn
tekjum félagsins fyrir sölu á veiðinni,
herrarnir Eenwick, Stobort & Co.
21/2°/o af öllum gjöldum Garðarsfélags-
ins, og öll ráðin yfir öllum eignum fé-
lagsins sem peir væru aðalstjórn. Hr.
I. M. Hansen vill hafa einkarétt til
allrar verzlunar við verkamenn félags-
ins, svo peir verði neyddir til pess að
kaupa allar nauðsynjar sínar í verzlun
Hansens, annars fá peir ekki vinnuhjá
félaginu.
Ao pessu sinni skal eg sleppa að
tala nákvæmar um brúkun á fé fé-
lagsins í págur einstakra manna.
Eg er nú pyrnir í augum og pránd-
ur í götu Garðarsstjórnarinnar, og set
mig á móti pessari misbrúkun á eig-
urn félagsins.
pó félagið ekki geti gjört nokkurn
löglegan samning án minnar undir-
skriptar, pá hefir stjórn félagsins og
hinir ensku eptirlitsmenn pó leyft sér
að taka pá ákvörðun í janúarmánuði
s. 1., að slást upp á mig og reyna til
pess að finna upp atyllu tii að setja
mig af. Eg var heimulega aðvaraður,
svo petta hrekkjabragð peirra heppn-
aðist ekki. Svo var reynt til pess að
fá mig út úr félaginu með peninga-
tilböði, sem eg ansaði engu. Og pá
pessi brögð og peningatilboð dugðu
eigi, eru álygar, ólög og harðleikni
pau vopn, er nú eru notuð á mig.
Eg hefi fengið álit hæstaréttarmála-
færslumanns Hermann Halkier, og pó
pað sé ekki hæstaréttardömur, pá eru
pvíiíkir menn eigi fáanlegir til pess að
gefa annað álit í málunum, en peir
álíta sannleikanum samkvæmt.
xAlit herra Halkiers er í stuttu máli
petta: 1. að félagsstjórnin, hinn ís-
lenzki strámaður, og hin enska sanna
félagsstjórn hefir engan rétt til pess
að víkja mér frá (suspendera), 2. að
aðeins dómstólarnir einir hljóti að
dæma um pað hvort eg sé afsettur
með gildum ástæðum. 3. að eg sé
eigi skyldur að hlýða stjórn fólagsins,
4. að nú sigli öll skip Garðarsfólagsins
ólöglega undir dönsku flaggi, 5. að
frá janúarmánuði sé engin lögleg stjórn
í Garðarafélaginu.
A móti öllum ólögum Garðars-
stjórnarinnar gegn mér hefi eg í gær
stígið fyrsta löglega fótmálið til pess
að gæta réttar míns. Eg hefi nefni-
lega skorað á herra bæjarfógetá og
sýslumann Jóhannes Jóhannesson að
víkja úr dómarasæti í máli pví er eg
hefi áformað að höfða gegn Garðars-
félaginu, pareð hann er launaður
endurskoðunarmaður Garðarsfélagsins
og hefir móttekið peninga af félaginu
fyrir ýmsar pénustur er hann hefir
gjörc félaginu, og hefir verið með
til pess að semja lög félagsins; og
sökum alls pe'ss álít eg hann ekki
bæran um að fella „ópartiskan“ dóm
í máli mínu við Garðarsí'élagið
Hver verður nú framtíð Garðars-
félagsins? jpví treysti eg mór ekki
að spá um, pví par um heíír hæðstt
réttur síöusta orðið, en eg or hræddur
uffl að endirinn verði varla góður.
tíeyðisfirði, 21. aprii 1900,
C. B. Herrmann.
Samsönguriim
í kirkjunni á sumardaginn fyrsta var
góð skemmtun, og fór vel, sum lögin
prýðisvel sungin og æfð, en að vísu
hefði verið æskilegt að sumar raddir
einkum bassi, hefðu verið betur skip-
aðar. En eg gætti pess urn seinan
ekki fyr en eg var kominn í kirkjuna
að pað mundi ekki pykja „fínt“ að
koma par, pví að fátt var par göf-
ugra manna; bæjarráðið sást ekki.
Garðarsstjórnin ekki heldur, og ekki
voru par sýslunefndarmenn aðrir en
sýsluuefndarm. Seyðisfj. og munu
peir pó hafa „ferigið i'rí“ seinmpart
dagsins. En nóg var rúmið. {Jað
var munur eða í lekhúsínu, pegar eg
var pat um daginn, par sem hver
ætlaði að troða annan undir, og er
pó synd að segja, að pað sé uppbyggi-
leg skemmtun að sjá „Æiintýrið“ leikið
hér. — Á petta pó ekki að sldljast
sem sneið til leikendanna, sem eflaust
vanda sig sem mest, og tekst mörgum
furðu vel að láta sýnast líf og verund
par sem engin er, svo sem er í „Æfin-
týrinu." En pað er samt, vægast
sagt, kynlegt, að fólk skuli pyrpast
kvöld eptir kvöld í leikhúsið, tii að
gefa leikfélaginu peninga, pegar pað
hefir ekki betra að bjóða, en láta
sanrkomuhúsið standa nærri pví autt,
pegar sæmilega góður söngílokkur
býður mönnum að hlíða á söng margra
góðra og fagurra sönglaga, og pegar
tilgangurinn par til og með er sá, að
afla ijár í fögru og góðu augnamiði,
og pað er vissulega illa og ómaklega
launuð öll sú alúð og erfiði, sem
söngfiokkurinn heíir haft til að búa
sig undir að veita oss pessa skemmtun.
Aövífandi.
f Dáinn er nýlega úr tæringu í
Kaupmannhöfn stud. juris Pótur
Gruðjohnsen, hinn efnilegasti maður
og mjög vel látinn.
Seyðisfirði, 21. apríl 1900.
S ý s 1 u f u n d u r Norður-Múlasýslu
var haldin hér á Seyðistírði fyrir-
farandi daga.
„Æ f i n t ý r 1 ð“ var leikið hér í
síðasta sinni á annan i páskum, og
tókst pað engu síður en hin fyrri
skiptin.
Samsöngur var haldinn í kirkj-
unni hér á Yestdalseyri á sumardaginn
fyrsta undir forustu jÉtalldórs organista
Yilhjálmssonar. Tólf vel valin lög
voru sungin, og fóru sum pcirra prýðis
vel, svo semlög sira B. j?.: „Eitt jr