Austri - 24.07.1900, Page 2

NR. 25
AUSTKI.
92
tvísýnn vinur ETrópumanna, of; befir
logið pá fulla með góðum fregnum frá
Peking svo að peir fiýttu minna för
hjálparliðsins pangað.
pann 4. p. m. er Lundúnablöðunum
send hraðfrétt um pað fi á Shanghai,
að foringí uppreistarmanna, p r i n z
Tuan, hafi hripsað til sín völdin í
Peking og drepið keisarann á opium
og neytt keisaraekkjuna til að taka
svo mikið af opium, að liún varð brjáluð.
Búar verjast enn Englcndingum, og
’nafði núna síðustu dagana (til pess 10.
p. m.) ekkert sögulegt borið við par
syðra. Báðir eru par í sífeldum elt-
ingaleik, er gengur svona upp og ofan,
en engar stórorustur orðið.
Murawief, utanríkbmálaráðgjafi
Rússa, dó snögglega fyrir skömmu, og
hefir láðst að geta unr lát hans.
Murawief var lengi sendiherra Rússa
í Kaupmannahöfn; hann var vitur
maður og varð frægur af pvi að koma
á bandalagi milli Rússa og Erakka
og friðarpinginu í Haag, pó minna
yrði af pví síðar talda en til var ætl-
ast. En vera má, að par sannist hið
fornkveðna: „mjór er nrikils vísir“.
Vesalings í innum á núað
banna að nota tungu landsins í öllum
embættisskjölum og jafnvel á pinginu
lika.
Kristján konungur var nú
suður 1 Gmunden við Yínarborg í
brúðkaupi dóttur dóttur sinnar (dóttur
Ernsts hertoga af Oumberlandi og
J>yri) Mariu Louisu, er giptist prinz
Max af Baden; voru par samankomnir
70 stórhöfðingjar ættarinnar auk fjölda
annars stórmennis, og var viðhöfn hin
mesta,
Yoðalegur bruni varð 30. f.
m. í einni af skipakvíunum við Kew
York, par sem að brunnu upp mörg
skip á lítilli stundu og mörg hundruð
manna, en fjártjón er áætlað 85 mill.
króna.
Ameríkumenn sýndu pá fúlmennsku
par, að vilja eigi bjarga mönnunum af
sundi nema peir fengju tryggingu fyrir
borgun fyrir pað.
Kviðdómurinn í Briissel hefir
sýknað S i p i d o, pann er skaut á
prinzinn af Wales; áleit rétturinn Si-
pido eigi með öllu ráði.
Síðustu fróttir frá útlöndum með
„Agli’1 i dag bera aptur fregnina um
morðið á sendiherrunum 1. júli, en
segja aptur frá harðri atlögu og mann-
drápum 7. júli par sem allir útlendingar
í Peking eiga að hafa veríð myrtir.
En pær fregnir eru heldur eigi, sem
betur fer, áreiðanlegar.
Japansmfnn hafa landsett 30,000
og Rússar koma með 40,000 að norðan.
Búar hafa unnið enn töluverðan
sigur á Englendingum skammt frá
Prætoria.
Drukknnn. Bryggja brast undan
100 manns í grennd við Stavanger og
drukknuðu par 8 manns.
Yoðalegt óveður gekk p. 16. yfir
Jótland með prumum og eldingum,
5 menn biðu bana og 3 bændabýlí
brunnu.
pó mun óhætt að fullyrða að alp. m.
p. Guðmundsson, verður ekki endur-
kosinn.
Heyrzt hefir að Sigurður búfræðing-
ur Sigurðsson Langholti og ritstjóri
Hannes porsteinsson muni gefa kost
á sér, og atkvæðum er farið að safna
fyrir hinn síðartalda.
Líklegt er að H. p. hafi allmikið
fylgi við kosningarnar, einkum úr
neðri hluta sýslunnar. Ekki mun hann
fylla upp flokk Yaltýinea á pingi, og
Valtýskir hygg eg að fáir Árnesingar
séu. „Isafold“ er reyndar að reyna
að koma pví inn í höfuðin á okkur
! að Valtýskan sé pað „eina rétta,“ en
sem betur fer gengur sá lærdómur
illa.
Eg skal síðar senda Austra fleiri
línur, pá kosningar eru afstaðnar.
Grimsnesi, Ámessýslu, 5. júlí Í900,
pað er ekki algengt, að Austri
flytji fréttir úr pessari sýslu, pó finnst
mér ekkert á móti pví að lesendur
hans í öðrum landsfjórðungum fái að
vita um líðan okkar.
pað verður ekki sagt, sem svo opt,
að heilsufar hafi verið gott á pessu
sumri, sem af er. Influenzan hefir
riðið hér um garða sem annarstaðar,
og á hverjum bæ húsvitjað trúlega;
vinnutjón hefir verið mjög mikið og
manndauði talsverður. Kú er hún
að mestu farin hjá, pó afleiðingar
hennar séu ekki enn pá fullséðar.
Um tíðarfar verður annað sagt, pað
hefir verið hið ákjósanlegasta í allt
vor; grasspretta pví allgóð orðin, en
kal á túnum og barðvelli er svo
almennt í sýslunnni, einkum ofantil, að
mikill töðubrestur er auðséður.
Um alpingiskosningar á næsta hausti
eru menn aimennt lítið4'arnir að hugsa,
Utan úr heiini.
---0 —
Vilhelm Herold
segir ágrip af æfisögu sinni.
Til skýringar pví sem hér fer á
eptir skal pess getið að Y. HeroJd
er nú talinn beztur söngmaður á
Norðurlöndum. Hann syngur við
konungl. leikhúsið í Kaupmannahöfn.
hefir að oss minnir 20,000 kr. yfir
veturinn og á sumrin pegar ekki er
leikið, má hann syngja hvar sem lrann
vill. Nú sem stendur er hann í ISTor-
egi og par hefir hann haft eptirfylgj-
andi samtal við málarann, Ohr. Krogh.
Að öðru leyti má geta pess að hann
hefir gjört mjög milda lukku alstaðar
! og fengið beztu tilboð um pláss við
leikhús í þýzkalandi.
Hann er nú giptur ríkri danskri
kouu af aðalsætt. En að hann ekki
i hefir ætíð haft eius góða æfi og
| nú, sést af frásögn hans er hér fer á
eptir.
Chr. Krogh: Eg bað hannað lána
mér blýant, pvi eg hefði gleymt mín-
um heima.
Herold: Gjönð pér si o vel. en
pað er annars ekkert að skrifa.
„Eg ætlaði Jíka að teikna mynd
af yður.“
„En eg vii heldur að fólk haldi að
eg líti eins út og eg kem fram á
leiksviðinu.“
„Já, eg held eg hefði ekki pekkt
yður ef eg ekki hefði séð yður nema á
leikhúsinu.“
„Gottfreður Kristinsson í Kaup-
mannahöfn, pér pekkið hann víst,
sagði reyr.dar við mig:“ J>ú skalt
ekki vera leiður yfir pví hvernig pú
lítur út, Herold, pví andlitið á pér
er allra bezta lérept til að mála á“
og pað er rétt hjá honum. J>að er
hægt að gjöra allt möguiegt út úr pví,
á alla vegu. Ef eg t. d. hefði haft
bogið nef, pá hefði pað að vísu getað
átt við stundum, en ekki ætíð.“
„Ætlið pér til Khafnar pegar pér
hafíð lokið yður af hér?“
„Nei, eg fer upp á fjöll.“
„Hvað viljið pér pangað?“
„Veiða silung; en petta er reglu-
leg yfirheyrsla.“
„Hafið pér nokkurntíma verið yfiy-
heyrður fyrri?“
„Nei. |>ér getið skrifað: í|Ekki
straffaður áður svo menn viti.“ | f
„Hafið pér heldur aldrei átt í nein-
um brösum við lögregluna?"
,,Jú, einusinni. Eg var dáti í sjó-
liöinu og gekk einn dag út Breiðgötu
með nokkrum félögum mínum. Rað
var einmitt á peim tíma sem allt fína
fólkið var að koma utan af Löngulínu.
Allt í einu lézt eg vera fullur.“
Hér stöð Herold á fætur og fór að
reika á gólfinu en augun urðu sljóf og
sá í pau sem í poku.
„Svo brölti eg frá einni luktarstöð-
innni til annarar og hélt mér fast
með dauðahaldí.“
(Hann gjörði pað sama við hurðar-
< umbúnaðinn hér og nokkra hæginda-
| stóla sem voru í herberginu).
I „Eíuu dömurnar horfðu óttaslegnar
á pennan sjóliða sem var svo fullur í
dátabúningnum. pannig gekk pað út
alla Breiðgötu pangað til eg var kom-
inn út að „Esplanaden“. [>ar greip
eg utanum tré.“ . . .
(Hann greip utanum tré sem stóð í
herberginu í urtapotti) „og horfði
með sljófum augum fram undan mér.
En allt í einu voru 3 lögreglupjónar
komnir utan um mig.“
„Heyrðu vinur, pú ert víst fullur.“
Nú pyrptist margt fólk utan um okkur.
Eg fór að athuga kringumstæðurnar.
pað hefði kanske verið gaman að láta
draga sig á lögreglustofuna, en eg átti
að vera kominu umborð eptir 5 mín-
útur. Annars hefði pað orðið svarthol
um borð. Eg rétti pessvegna úr mér
og stóð alveg práðbeinn og fór með
hendina upp að húfunni.“
(Hann gjörði petta og heilsaði mér
að hermannasið eins og eg hefði verið
lögreglupjónninn og horfði á mig með
föstu augnaráði og tindrandi skærum
augum).
„Eullur?“ Ljónarnir og áhorfend-
uinir urðu hissa og eg fékk leyfi td
að fara og varð almennur hlátur úr
pessu. í>ó sögðu lögreglupjónarnir að
eg skyldi ekki optar leika mér pannig.“
t „Eru ættingjar yðar gefnir fyrir
söng?“
„Jú, einkum föðurætt min, Langafi
minn sem kom frá þýzkalandi og
settist að á Borgundarhólmi sem bak-
ari, lék á 22 hljóðfæri. En bæði
faðir minn og afi voru mjög gefnir
fyrir söng og höfðu ágætar söngraddir.
Eg var fyrst í bakaralæri og keyrði
um bæinn með brauð og söng og
blístraðí stöðugt. Bæjarfógetinn tók
eptir pví að eg var ætíð í góðu skapi,
hann talaði við mig og stakk uppá
pví við föður minn að peir skyldu
reyna til að gjöra eitthvað meira úr
mér en bakara.
„Já, pað er nú ekki svo hlaupið að
pví“ sagði faðir miun. „Eg á mörg
börn og get ekki kostað svo miklu
upp á eitt einstakt.“
Bæjarfógetinn stakk upp á að taka
mig á skrifstofu sína, svo vildi hann
reyna að gjöra júrista úr mér. Hann
víldi gefa mér 10 kr. á mánuði til að
byrja með. Móðir mín hafði mikið á
móti pví. Henni fanst pað svo ókristi-
legt að verða svona málaflutningsmaður
sem narraði peninga út úr fólki. En
eg hafði lystina, pví eg hafði pessa
löngun í mér til að verða „eitthvað
annað.“ Eg var einasti ,.kontóristi“
í bænum, svo pér getið ímyndað yður
að eg var upp með mér. |>að voru
dálitlir erfiðleikar á að skrifa í fyrst-
unni, pvi hendurnar voru orðnar stirð-
ar og prútuar af að keyra. En pað
lagaðist fljótt og launin hækkuðu upp
í 15 kr. um mánuðmn. En svo var
pað óheppilegt að eg lærði að blóta
á skrifstofunni. |>á vildi móðir mín
ekki láta mig vera par lengur. Eg
átti bröður sem var kennari á Jót-
landi; hann kom og heimsótti olikur
og stakk upp á að eg færi með honum
og lærði til að vera kennari. p>að
vildi móðir mín gjarnan.
„Og hvað inndælu sönghljóðin pín
munu hljóma í kirkjunni“ sagði hún.
1 öllu falli var pað „eitthvað ann-
að.“ En í fyrstu var eg mjög örvænt-
ingarfullur yfir pví. Eg var hjá bróðui
mínum og var látinn passa 4 pung-
lyndar kýr og reita upp illgresið frá
sykurrófunum.
Loks kom eg inn á kennaraskólann.
Eg skrifaði kvæði og leikrit og stofn-
aði söngfélag. Við sungum meðal
annars lag eptir Grieg par sem eg
söng „sóló“. Svo kom Grieg til Yejle
með konu sinni og hélt „Konsert“.
Söngfélagið kom náttúrlega pangað.
Eg gleymi aldrei pví kveldi. Hann
var eins og töframaður par sem hann
sat með flakandi hárið og hamaðist á
nótunum á fortepíanóinu.
(Hér fieygði Herold sér niður á
stólinn og hermdi eptir Grieg). „Og
frúin, hún var svo lítil og með stór
kringlótt augu í kringlóttu andlíti og
söngurinn og jafnvel orðin voru kring-
, lött. Að lokum hrópuðu áhorfendurn-
ir að við skyldum syngja Griegs eigið
!
| lag fyrir hann. ]>að gjörðum við.
] Hann prýsti hendina á mér; eg gleymi
j ekki pessari smáu hendi sem huldist
S í minni. „J>ér hafið fögur hljóð“ sagði
S hann og horfði í angu mér. „Og svo
I var pað merkilegt hvað vel pér gátuð
i framborið norsku." En pað var nú
í af pví eg var frá Borgundarhölrai.
I Bornhólmskan líkist norsku og við
] höfum sama harða „r“ ið.
Seinna kom dómkirkjuorganistiun í
Árösum, Robert Alles, og söng- „in-
spektör“ Sanne á skólann til pess að
hlusta á æfingu hjá okkur. J>eir
kölluðu mig inn til sín og sögðu:
„Jpér purfið ekla að ganga hér!
[>ér getið komizt langt. J>ér verðið
að fara til Kaupmannahafnar11.
]pá hafði eg verið 3 ár á skólanum.
Eg kom til Kaupmannahafnar, en pá
lenti eg í kröggum. Eg sótti um
tímakennslu við skólana, en pað gekk
eptir röð og eg var opt langa tíma
atvinriulaus, svo eg hafði ekki matinu
ofan í mig, ekkert nema saltaða síld
alltaf saltaða sild, sem systir min
sendi mér“.
„Rér hatið pá liklega saltaða síld?“
„Nei, pað get eg samt sem áður
aldrei. J>að er egta bornhólmskur
réttur. Yerst var að fá skóna sína
sólaða. jpeim 3 kr. sem pað kostaði
var nærri pví ómögulegt að safna
saman. Eg varð pá stundum að hjálpa
mér öðruvísi, I alpýðu skólunum fá
börnin gefins bækur. Jþegar pær eru
útslitnar ei peim fleygt inn í stórau
skáp, J>ar tók eg spjöldin utan af
lærdómsbókunum og lagði innaní skóna.
jpað var betra en ekkert og svo hafði
eg pá huggun að troða á peim sem
i eg jafnframt varð að troða í börnin.
Eg poldi ekki petta líf og svo að
hafa ekki nóg að borða og hafði pað
áhrif á liljóðin. Einn dag gekk eg til
kammerkerra Eallesen:*
„Hvað viljið pér ?“ sagði hann.
„Hvað viljið pér?“
„Eg vil gjarnan verða söngvari.“
„Hverskonar rödd?“
„Tenor.“
„Lýriska eða hetju tenor?“
„Eg held helst lýriska.“
„Hafið pér lært nokkuð til söngs?“
„Eg spila dálítið á fíólín“.
„Eg meinti, hvert pér hefðuð lært
að syngja.“
„Eg hefi lært dálítið á kennara-
skólanum.“
„Nú, á kennaraskólanum. Já pað
er nú ekki pesskonar söngur sem við
brúkum hér. Nei pað getur víst ekkert
orðið úr pví.“
I örvæntingu nrnni réði eg af að
spila mínu seinasta trompi út, eg vissi
að Eallesen var frá Borgundarhólmi
og svo sagði eg pegar eg var nærri
kominn út úr dyrunum alveg meiniugar
laust: „Eg er reyndar frá Borgundar-
hólmi.“
„Já, pað getur maður heyrtáfram-
burði yðar,“ svaraði hann purlega.
Og pað voru keldur engin meðmæli.
J>á sem tala mállýskur er ekki hægt
að nota við leikhúsið.
Svo gekk eg upp til gamla Gade.
Hann tók snöggklæddur á móti mér
og var í illu skapi.
„Hvað viljið pér? Hvað? J>ér
vfljið vera með í söngflokknum í
„Musikforeningen.“ Nei pað er ekki
til neins.“
„Bara eg mætti fá leyfi til að reyna
mig.“
„Eg hef ekki tíma til að tala, við
yður nú, komið pór aptur einhvern
annan dag.“
Eg kom aptur.
„Nú eruð pér komnir aptur. Nei
pað er ekki til neins. pér syngið
bassa?“
„Nei, tenor.“
„Nú, komið pér aptur næsta ár.
Eg hefi ekki tíma. |>ér hafið heldur
engar nótur með yður.“
„Jú, eg hef nótur.“
„Hvaða nótur eru pað?“
„Jósep.“
„J>að er víst possi vísa: „Hade
< jag varit i Josephs ort, jag vet hvad
jag gjort.““