Austri - 05.10.1903, Blaðsíða 2

NE. 33
A II S T E I
122
pingdeildin sendi nú konungi ávarp,
sem var þó tvöföld fyllsta ástæða til,
bæði vegna opt nefnds hátíðahalds og
svo hinnar sampykktu stjórnarskrár.
í>ví miður Dálgast pessi forsómun
ó k u r t e i s i við hinn góða konung
vorn, er vérfullyrðum, aðsé
alveggagnstættog pveröf*
ugt vi ð vii j a og óskhinnar
íslenzku þjóðar, og jafnvel
alpingis sjálfs, þó pað hafi nú
hent pessi óheppilega gleymska^skyssa^
eða „Taktleysi“, eða hvað sem nú á
að nefna pað.
En pað tjáir eigi að fást nú um
pa<5, heldur reyna til að lagfæra pað}
pó mjög sé nú orðið áliðið tímann.
|>ætti oss bezt við eiga. að peir al-
pingismenn, er nú eru í Kaupmanna-
höfn, gengju fyrir konung og tjáðu
honum hollustu og hamingjuóskir al-
pingis. En að kaupstaðir landsins
og önnur sýslufélög, er pví gætu við
komið, tilnefndu menn í Höfn til pess
að flytja konungi á hátíðinni hamingju
og hollustuóskir hinnar íslenzku pjóðar.
Stendur svo vel á pví, að par til
eigum vér ýms? vel til fallna menn í
Kaupmannahöfn, svo sem skrifstofu-
stjöra Ólaf Halldórsson fyrir Seyð-
isfjörð og Norður-Múlasýslu, stór-
ksupmann fórarinn Tulinins fyrir
Suður-Mulasýslu, prófessor dr. phil.
Einn Jónsson og kaupstjóra Chr Hav-
stecn fyrir Akureyri og Norðurland,
stórkaupmennina Asgeir Asgeirsson
og Björn Sigurðsson fyrir ísafjörð agY.h
En Beykjavík og S.l. gætu t. d. valið
pá stórkaupm. Ditlev Thomsen, er
mun verða í Höfn pann 15. nóvbr.,
stórkaupmann Jakob Gunnlðgsson og
cand. mag. Boga Th. Melsteð. En
allra bezt ætti við að landshöfðingi
vor færi niður á konungsfund, ef hann
mögulega getur komið pví við fyrir
annríki; pví pó allir séu hinir hér
töldu menn ágætismenn, pá er hann
pó margra hluta vegna sjálfkjórnastur
til pessa heiðurserindis.
En með pví j ú að tími er orðinn
svo naumur til 'pess að koma reglu-
legum kosningum nögu snemma í
kring hór á lar.di, pá leyfum vér oss
til vara, ef úícefning mannanna verður
eigi komin ti! Hafnar frá íslandi í
tæka ííð fyrir 15. nóvbr. — að fela
framkvæmd málsins Islendingafélaginu
og íslenzkum mehntamönnum í Kaup~
mannaböfn, í iullvissu um, að petta
ei einlægur vilji og ósk hinnar ís-
lenzku pióðar, og að hér liggur sómi
henuar við sem ætíð hefir venð í
góðum hondum hjá íslenzkum stúd-
entum í Kanpmannahöfn, er fyrr og
síðar hafa sýnt einlæga föðurlandsást
og umhyggiu fyrir virðingu og velferð
Islands. J>vj, á öllum porra íslenzkra
stúdenta í Höfn haía og munu enn
reynast eannmæJi að vera orð pjóð-
sklldsins góða:
Ætíð pví héldu pá eiða peir sóru,
o g ágæcir póttu pví konungamenn.
Útlendar fréttir.
—o—
Danm0”k. J>ar voru nú flokkarnir
í ákafa að búa sig undir kosningarnar
tii landspingsins, er fram áttu að fara
16. september, og lelja báðir flckkar
sér sigurinn vísaD. En vér höfum
hvergi getað séð úrslit kosninganna í
peim ensku eðe norsku blöðum, er oss
bafa borizt til 20; september.
J>að er fullyrt, að stjórnia ætli 1
hanst að leggja fyrir Bíkisdaginn laga-
frumvarp um að reisa nú loksins úr
rustum Kristjknsborgarhöll)
er eigi svo að verða aðseturstaður
konungs, Ríkisdagsins og hæstaréttar.
Er pað höfðinglega gjört, að gefa
konungi nú höllina i júbilæumsgjöf,svo
nærri sem jöfur tók sér bruna hallar-
innar.
Pyrir miðjan semtember var storraa-
og rigningasamt mjög f Danmörku-
I>á kom hafrót svo mikið í Eyrarsund
að par fram með ströndinni flóði
sjórinn víða á land upp og gjörii
víða töluverðan skaða, braut stíflugarð
nýjan við Löngubrú í Höfn o. fl. Um
pað leyti gongu og miklar prumur og
eldingar, svo mikill skaði varð að á
bæjum og skepnum, og pá laust eld-
ingu niður í Fuglsö-kirkju á Falstri,
og brann hún upp til kaldra kola.
Ráðaneytið hefir nú staðfest aðals-
tign tvcggja merkra danskra ætta,
peirra Koefoed og Kaufmaan,
er mótflokki ráðaneytisins pykir hafa
nokkuð vaíasaman rétt til peirrar
upphefðar.
Hin ópreytandi rannsóknari ís-
lenzkra fornmenja, höfuðsmaður D an-
í e 1 B r u u n, er nú nýlega heim
kominn úr rannsóknarferð um hinar
fornu byggðir ísleudinga á ve3tan~
verðu Grænlandi, par sem hann hefir
grafið í fjölda fornra bæjarrústa og
fundið par ýmsa merka íornmuni, er
hann hafði nú með sér til Kaap-
mannahafnar.
Nýlega er annar danskur maðnr,
E 11 e að nafni, kominn úr norðurför
á hinu norska skipi „Colibii“. Fór
hann í fyrra til Austar«Grænlands til
pess að veiða par birni og hina bláu
reíi, hverra skínn er í afarháu verði.
Ette komst eigi í land á Austur-
Grænlandi fyrir ís, og fór paðan til
Spitzbergen, par sem hanri hafði
vetrarsetu. En par veiktust margir
af fylgdarmönnum hans og nokkrir
peirra dóu úr skyrbjúg. Flestir af
sVipshöfnÍDni vorn frá Norvegi, og
kenna nú Norðmenn illum útbúnaði
um manndauðann. Ed Ette segir, að
hann hati orsakazt af pví, að surat af
hinum niðursoðna mat, er keyptnr var
í Norvegi, haíi veriö skemmt, en eptir
að peir urðu varir við pað, hafi Norð-
mennirnir ómögulega verið fáanlegir
til að smakka pað sem eptir var
óskemmt af niðursoðna matnum.
Nýlega hefir rannsöknardómara
O b e 1 i fc z tekizt að fá fjölmennan
innbrotspjófahóp til að meðkenna, og
höfðu pjófarnir stolið 20,000 kr. virðj
í silfurgögnum úr húsum, er voru
mannlaus á meðan eigendurnir voru á
skemmtiferðum erlendxs.
Slíkir ern nú ranHsóknardðmararnir
í Danmörku.
England Hið enska ríki hefir j
sumar haldið almennau verzlunar-
mannafund í Montreal í Canada, og
féllst fundurinn á verndunartollapólitik
Chamberlains, er líkleg er til að fáj
meiri byr, er fram líða stundir, af pví
hún er vel fallin til að treysta sam-
hand nýlendanDa við móðurlandíð, er
á peim svo mikið upp að unna fyrir
sjálfboðna drengilega fylgd í Búa-
stríðinu.
Englendingar settu fyrirnokkru síð
; i
an niður rannsóknarrétt um undirbún-
inginn undir Búa^tríðið, er hefir reynzt
sá aumasti i alía staði: allt vantaði
nálega er á purfti að halda, hermenn,
skotvopn, hesta, klæðnað, sjúkra út-
búnað o. fl. og herstjórn öll í ólagi;
svo pví fórst Englendingum stríðið svo
seint og ör’ugt, og ráðgjöra peír nú
að breyta herbúuaði sínum, einkum til
landsins, töluvert frá hi»DÍ fornu
venjn og maira að sið hinna annara
stórvelda.
Englendingar hafa í priðja sinn
preytt kappsiglingar við Ameríkumenn
á hraðsiglingaskipi Liptons margra
millionaeiganda, „Shamrock III.‘, við
hið ameríkanska hraðsiglingaskip
„Reliance“, ®g orðið ann undii', og
ekki náð í Ameríkubikarinn, er kapp-
siglingin nefir alltaf verið preytt um,
og pykir peim pað mjög leitt og nær
pjóðarsmán, svo miklir siglingamenn,
sem peir pykjast vera, og eru í raun
og veru.
Frakkland. t>ar slendur alltaf í
sama prefinu railli stjórnarinnar og
kapólsku félaganna,er stjórnin rekur
vægðarlaust úr landi, á mörgum stöð-
um pvert ofaní vilja landslýðsins og
til stórkostlegs efnatjöns fyrir landið,
pví mörg pcssara félaga eru stórauðng
og draga eignir sínar með sér út úr
landinu.
I Marseille hefir nýlega komið upp
hin austræna pest (Svartidauði) af
skipi, er flutti druslur írá Austur-
löndum er haíðar voru til nappirs*
gjörðar.
En Frakkar voru par skjótir til
góðra úrræða: brennda pappirsverk-
smiðjuna með öllum drnslunum til
kola og svo fjölda druslubúða, svo
peir vona að stmmt muni síigu fyrir
úthreiðslu pestarinnar.
Nýlega stóð harður bardagi með
Frökkum og Marokkoræningjum ptr j
sem heítir E1 Mungar. Atti Frakte- j
esk hersveit að fylgja kaupmönnum til !
graseyjarinnar Taghit á Yestur- |
Sahara. Hafði foringja herdeildar- j
ínnar orðið pað á, að skipta herdeild- j
inni í prjá fíokka með svo löngu milli- j
bili, að peir gátu eigi í tækan tíma ■
veitt hver öðrum lið.
Arabar réðust allt í einu á mið~ j
herdeildina við El Mctngar og felldu j
af henni meira en priðiung, og særðu j
annan priðjung, en peir fáu sem uppi
stáða vÖrðast Marokkingum í 6 kl.tm. i
og fóra hvergi á hæl, pó peir ættu >
við oiurefli liðs — par til peirn kom \
liðveizla frá fyrstu herdeildmai og S
Marokkómenn flýðu vígvöllinn, pakinn •
af föllnum liðsraönnum peirra.
öngverjaland. p>»r er nú megn j
óánægja með sambandið við Austur- j
ríki, er Ungverjar vilja helzt ekkert j
samiag eiga við. En keis&ri vill að j
bæði íöndin hafi sameiginlega utan- j
ríkiestjórn og herlið. Fór keisari \
nýlega í fullu óswtti við ping Ungverja \
beim til Yínarborgar, og er húizt við j
allmiklum róatum á pingi Ungverja J
útaf boðskap keisarans.
A Ralkansskaga harðnar æ meir
deilan, og manndrápin vaxa alltaf í |
Makedoniu, svo pvílíkt ástand hLýtur
að leiða til fulls ófriíar mjög bráðlega. j
Norðurheimskíiutsferð ætlar nú
P e a r y enn að leggja. upp í að j,
sumri í júli. Ráðgjörir ,hann að hafa j
vetrarsetu við "Walessund, vestur af !
Norður-Grænlandi og halda svo til
Grantlands, en paðan vonav hann að
geta farið fram og aptur til Pólsins á
100 dögum.
Wards fiskverzlanm.
I Ný peningalind.
j Herra P i k e Ward hafði keypt
> fisk af Spence Paterson héðan af
j Austurlandí sumarið 1891, og af peitn
| viðskiptuvji sannfæ.rðist hanu utn, að ;
> hér mætti reka töluvorða fiskverzlatt j
með uppkaupi á hálfpurrum fiski ems i
og tiðkáíist frá Newfoundlandi &
Labrador.
I>egar Paterson svo fór á höfuðið
með verzlnn sína árið eptir, áræddi
herra Pike Ward að koma hér upþ
sjálfur og reyna fyrir sér. Kom hann
hér fyrst tíl Austurlandsins og pá til
Seyðisfjarðar til pess að fá keyptan
hálfpurkaðan fisk.En er menn hoyrðu,
að hann hefði veiið í einhverju sam«
bandi við PatersoD, vildu hvorki út-
vegsbændur eða kaupmenn líta við
honum, og neituðu alveg að selja honi
um nokknrn fisk.
Svo fór herra Ward samsumars
kringem al!t land til Reykjavíkur og
reyndi alstaðar á leiðinni fyrir sér
með að fá framvegis kevptan fisk.
verkaðan á hinn Newfonndlenzka máta,
en komst hvergi að samningnm við
kaupmenn eða hændur, sem ’leizt ekki
á pessa nýung og báru fyrir að peir
pekktu ekki manninn, pó hann sýndi
mönnum að hann hefði nóg gull á
boðstólum til að borga fiskinn með
pegar. Bændur og kaupmenn vildu
ekkert við hann eiga, og pví varð
herra Ward að pessu sinni að snúa
heim aptur til Englands með fullar
skrínur af gulli, er hanu hafði eigi
getað komið hér út!
En harra Pike Ward var of sannur
Englendingur að prautseigju til pess
hann uppgæfist við svo búið, enda hafði
honum tekizt að sannfæra einhvGrn
skynsamasta framfaramann í Reykjai
vik um, að pessi Dýja verzlun mundi
landinu hagkvæm og ný auðsuppspretta
opnast alpýðu með henni. J>essi
maður var herra kanpmaður S i g f ú s
Eymundsson, er fékk svo nokkra
Iramsýna Akurnesinga næsfca vor til
að verka fiskinn appá pennan nýja
máta; og síðan kom herra Ward upp
aptur og keypti penn&n fisk. Svo
fórll menn smátt og sæátt i Suður-og
Yesturlandi að taka upp pessa nýju
fiskiverkuri, og selja fiskinn hrWard,
og hefir pessi fiskverzlun aukizt svo
stórnra siðustu árin,að í sumar fermdi
hr. Ward 6 flutuingsskip á Vestur-
landi einu, er hrer uggi var borgaður
útí hönd i peninguni'
Fyrsr átti hr. Ward nokkuð örðugt
með að fi markað fyrir fiskinn á
Englandi, enda var par við ramman
reip að draga par sem til móts var
hið stórauðuga Newfoundland &
Labrad< rfFkifélag, sem amaðist að
sjálfsögðu við pessum nýja keppinaut.
Kaupendum pótti og í fyrstu viðsjár-
vert að k&upa fiskini héðan, er var
h v í t a r i ea fiskurinn að vestan, er
reyndar keinur af pvi að hinu isienzki
fiskur er betur verkaður. En petta
vöndust menn fljótt á að sjá við
reynsluria, svo fiskurinn vann bráðum
gott álit á markaðinum. Regar New .
foundlnnd & Labrador fiskiféLagið
sá pað, pá bauð pað hr. Ward fé-
lagsskap við sig, «r hann svo páði.
Rað er fyrst í sumar, að hr. Ward
liefir keypt fiak hér á Austurlandi:
RórLiöfn circa 100 skpd.
Bakkafirði — 300 —
Yopnafirðí —• 500 —
Borgariirði — 200 —
Seyðisfirði — 250 -—
Norðfirði _ 400 —
Stöðvarfirði — 50 —
1800 slrpd.
Hefip hr. Ward gefið hér 11 aura
fyrir pandið eða 35 kr. skpd.—rúm&r
60,000 kr fyrir pann fisk, er hann
heflr keypt hér eystra, allt útborgað i
peningura. Og sjálfsagt frr pessi
verzlun stórum vaxandi næsta snmar,
pví í ár byrjaði bún nokkuð seint, pví
verkuniu var gjóoaönnum nýlunda.
Sérprentun af fiskiverkuaarregluoa
peim, frá hr.H. Runólfssyni, sem
prentaðar eru her í blaðinu, —verðar
útbýtt. til peirra fiskímanna hér eystra
og nyröra, er ekki- kaupa Austra.