Austri - 21.10.1903, Blaðsíða 2

Nfl- 35
A U g T E I
130
fiskiveiðanuna og fiskimiðumna kriugnm
ísland og i Grænlandshafi, sem skipið
hefir nú í síðastu 3 árin aflað sér yfir
fiskiveiðar og helztu fiskiraið í öllum
ansturnluta Norðurhafsins.
Yér sigldum hringinn í krÍDg um
ísland og hlupnm inn á helztu firðina,
og fórum út á fiakknesk, belgisk, ensk,
íslenzk, færeyisk og norsk tíikiveiða.
skip, og fengum par greinilegar skýrsl-
ur um fiskiveiðsrnax á ým«ura tíma
irsins og á ýrasum stöðum, tókura
töluvert af ljósmyndum og urðum
ýmislegs nýs varir. Einnig fengum
▼ór ýmsar góðar skýringax um fiski-
veiðarnar hjá mönnum í landi. Fyrir
YeBturlandi og í Grænlandshati gjðrð-
um vér nokkrar veiðitilraunir á hinnm
gömlu heilagfiskismiðura Ameríkimanna
og veiddum par vel. Yið rákum okkur
líka á ógrynni af síld fyrir utan pað
svæði, er reknetafloti Norðmanna
liefir i ár veitt á. Yið lögðum og
drögur fyrir að fá síðar reglulegar skýrsl-
ur um hinn allmikla reknetaskipaflota af
gufuskipum, seglskipum og smáskútum,
sem í ár hefir rekið síldarreiði fyrir
Norður- og Austurlandi, og máft heita
aflað'mjög vel.
J>að var gleðilegt að taka eptir
peirri atorku og framtakssemi, er í
ár hafði ýtt undir fiskimenn Yestur-
landsins og Sunnmæringa útá pessa
nýju víkingaferð til hins fjarlæga lands
og það jafnvel á smáskútum, og hvað
vel Norðmönnum samdi við frændurna
á íslandi. er fúslega játuðu, að
peir gætu lært sér tfl stórhagnaðar
reknetaveiðina af Norðmönnnum, eins
og líka íslendingar fögnuðu „Michael
Sarsw með mestu vin&hótum.
Af náttúrufræðislegum uppgötgv-
unum skal hér nefna, að í peim fjörð-
um, par s“m hinn kaldi íshafsstraum-
ur bægir á vorin fiskinum frá pví að
gauga inn til landsins og hrygna, og
par sem pví tískararnir verla sldrei
varir við hrognlægjur —• par fundum
vér mesta urmul af ársgömlum fiski,
og fengum af honum 1000 i fám
dráttum, en pessa árs fiskiseyði fund-
um vér par kvergi, er pví eigi kemur
pani;að í kuldann fyrr en pað atálpast
betur.
Hvergi hafa menn víst betra tækii
færi til pess, að fá nákvæma pekkingu
á göngu fiskjarins og lifnaðarháttum
haus, eu við glöggt yfirlit yfir fiski-
miðin í kringum Island.
Oss pótti mjög fróðlegt, að fátæki.
færi til pess að skoða skoti ð búrhvelb
var hausinn á pví, er minnst er
fimm mannslengdir, allur pakinn 10-12
álna iöugum skrámum eptir klær hins
risavaxna kolkrabba, og kringum kjapt-
inn á hvalnum mötaði fyrir sogskálum
pessarar ófreskju, og í gini hvalsins
ÍUDdum vér 9 álna langan kolkrnbba-
arm, og 1 maga hvalsins aðra hluti kol-
krabbans; fræðir petta oss um hryka-
jífið í djupi sjávarins laegt fyrir utan
öll fiskimið, par sem búrhveli petta
var skotið, og par sem við árið 1900
fundum fisk miðsjáfa: Um petta og
fieira fengum við í pessari för ýmsar
nýjar merkilegar upplýsingar.
A heimleiðinm bcotnaði stýrisstöngskíps,
ins í hvös3um austaustormi, svo eigi var
hægtað eigaviðrannsóknir neðan sjávar,
en að öðru leyti komumsfc vér klakk-
iaust til Iauds, en skipið parf nú að-
gjörðar við, hrað stýrið snertir.
Austur-Skaftafellssýsla i okt, tgo3.
Nn er heyskapartíðin hérum hil á
enda og roá heita, að allvel hafi heyj-
ast, prátt fyrir pokur og purkievsur
framan af slætti og tíða umhleypinga
síðan, pví að alltaf komu þurkdagar
við og við og stnndum göðir purkar,
pangað til skipti um 14. f. m. og bfá.
til stórrigninga, sem haldizt hafa
optast tií pessa; pó var gott veður
18—23. sept., en pokusamt og purk-
laust að kalla, og nu um minaðaraót-
in hefir pornað til og náðst í heyieif-
arnar, talsrert hraktar, sem von var
til.
Veturian sem leið, voru óvanaleg
jarðbönu á J>orra og Góu, en batnaði
ura stund utúr jafndægrunum, eu svo
h&rðnaði aptur rétt fyrir Fáskana og
var vorið mjög kalt lengi fram eptir
en optast fremur stillt tíð og engin
stórviðri, enda komu aldrei barðir
byljir né grimdarfrost á vetrinum, en
snjókoraa var raikil á útmánuðum og
tíðir blotar, sem spiltu mjög högum.
Margir urðu heytæpir, enda hey-
skapur rýr eptir sumarið 1902, en pó
komst allt nokkurnveginn af, en líklega
hefði sarat tíðnrfar ollað fjárfelli ú
fyrrihluta 19. nldar, pegar víða voru í
lítil eða engin fjarhús og fé ekki ætlað
hey. f>ó er að búast við, að enu ver
hefði farið í likri tíð er var veturina
á undan (1901—1902,) som var að
vísu eins snæsamur og næstliðinn vetur
en miklu frostameiri, einsog hann muu
alst&ðar norðanlands og austan og niá
puð alls ekki standa ómótmælt, sem
stóð í eptirmælum ársins 1902 í
„Isafold4* (XXIX. 80), að „sjald-
gæft vetrarharðindaleysi"
auðkennti öllu öðru fremur tíðarfarið
hér á landi pað ár“. Hér um sveitir
muu ekki hafa komið hér jafnharður
og frostasamur vetur síðan 1892 (sbr.
„Bjarki“ YIl. 36: „Isar i norðurhef-
un sm“) — — — — cinkum var hart
frá nýári 1902 og fram að poiralok
f um og svo á Einraánuði. og venju.-
| fremur hörð frost voru pann vetur
| víða upp til fjalla. Austanlands (á Brú
( á Jökuldal t. d. ]2. og 25. jan.
j -f- 16° R., 13. jan. -h 22° K.) —
j Ummæli „Isaf.“ geta ef til vil átt
! við Suðurland, og virðist pð frostið
• hafa stigið nokkuð hávt stundum í
i Reykjavík, eptir veðráttuskýrslum
j ,,/saf,“ sjálfri að dæma (sjá t. d
| XXIX, árg. 3. og 6. tbl., sbr. 15. og
j 17.) en pess hefði mátt væcta, að
í ritstjóri slíka blaðs hefði getað litið
víðara yfir, og að minnsta kosti hefði
! hann átt að geta lesið eitthv-að annað
I en „sjaldgæft vetrarharðindaleysi“ út
\ úr „porrapulu- Guðm. Friðjónssonar
í („Úr heimahögum11 254—2fi0 bls) sbr.
I „Noiðurland“ I. 9. 15, og oinkum
j 17—20. tbl. — J>að ætti að vera
j hægðarleikur fyrir alla að geta talað
\ hlutdrægnislaust um veðrið,
! Nú eru pingmenn komnir heim í
\ héruð og allmikið af pingfréttum
i og mun mörgum meðal bærdanna
\ pykja fjáreyðsla pingsins úr öllu bófi
keyra, enda kemur hún ekki að.rm
j fram í ríflegum fjárframlögum til síór
i fyrirtækja, heldur og í óvenjulegu ör-
I læti við einstaka menn, Misjafnir
\ eru dömarnir um túngirðingamálið, en
5 ekki roun vert að sinni að kasta pung-
} um steiui t pingið fyrir passa tilraun
I til viðreisnar landbúnaðinum.
j Samgöngur, embættismenu, vegír
x og vitar verða oss íslendingum miklu
dýrarí að tiltelu, en öðrum pjóðum, og
v ldur pví lögun landsins, stærð pess
og strjálbygðin, f>að væri varla van-
pörf að reyna að gjöra sér grein fyrir
pví í tíma, hvort öllu er hægt að
breyta í bráð að dæmi anuara pjóða,
sníða oss stakk eptir peim „ef vér
vilinm vera pjóð‘l og hvort fólkið fær
risið undtr peim álögum, sem eru
fyrirsjáanleg afleiðíng slíkrar ráðs-
mennskii.
Hin endnrbœtta nýja
stjörnarskrá Islands.
—:x:—
Úann 3. þ. m. upprann sá
heilladagur fyrir föðurland vort
°g þjóð,á hverjum hin nýja stjórn-
skrá landsins var samþykkt og
undirskrifuð af Hans Hátign
konunginum, Kristjáni IX. Um
leið sýndi ráðgjafi Islands,
herra Alberti, oss Islendingum
þann góðvilja og sóma, að fá
vorn góða koimng til að sam-
þykkja að bieyta skjaldarmerki
Islands, skjaldarmerkinu i ríkis-
iánanum. svo að nú er flatti
þorskurinn numinnáburt þaðan
og hvítnr fálki á bláum feldi
kominn í staðinn, og er það
mjög þakkarvert. Sýnir
þetta Ijóslega, að vinstrimanna-
stjórnin og vinstrimerm í Dan-
mörku vilja í engu kúga oss
Islendinga.heldur gjöraað vilja og
ósk okkar; og ætti nú beldur
að sljákka mesti rostinn í land-
varnar. idiótunura. Er það
mjög h.igðnæmt af vorum göða
konungi, og íslandsráðgjafa að
láta þetta tvennt fara saman,
samþykkt stjórnarskrári nnar
nýju og þessa smekklegu
breytingu á ríkisfánanum .
Erum vér sannfærðir um, að hin
islenzka þjóð tekur hvorutveggju
með hinum mesta fögnuði.
Höfum vér nú Islendingar,
eptir þessar góðu fréttir enn
meiri skyldu til að sýna vorurn
góða konungi ást vora, þakklæti
og virðingu á 40 ára ríkisaf-
mæli laans hinn í 5. nóvbr. n. k.
Hinn nýi ráðgjafl íslands
var ennþá eigi skipaður, er
„Egill“ fór frá Kaupmannahöfn
þann 7. þ- m. En það er talið
víst, að herra skrifstofustjóri
Ólafur Halldóvsson muni eigí
treysta sér tii þess að taka að
sér ráðgjafastöðuna fyrir heilsu-
lasleika sakir, og að þá muni
þeir bæjarfógetarnir, Klemens
Jónssonog HannesHaf-
s t e i n, standa næstir því að
verða, annarhvor, fyrsti ráðgjafi
Islands- Mun hin íslenzka
þjóð una því vel hvorn þeirra,
sem konungur og ráðaneytið
tilnefnir, því báðir eru þeir
kunnir að föðurlandsást, vits-
munum og ágætri þekkingu á
landsmálum.
Í ílendar fréttir
—o—
England. Chamberlain hélt
hinri íyrsta fund sinn eins og til stóð
6. okt. í Glasgow. Sótti paDgað hinn
mesti raannfjöldi úr ollum áttum, til
að hlýða á ræðu hans. 60,000 manns
sóttu um inngöngumiða, en fundarhúsið
tók ekki nema 5000. Aðgöngumiðarnir
sem fyrst voru látnir úti ókeypis, voru
síðast keyptir fyrir 100 Shdling hver.
Fundarmenn tóku Chamberlain með
me«tu fagnaðarlátum. Bæðu síua
byrjaði hann á hlýlegnm umraælum
nm Balfonr, og sagði að ekkert hefði
komið fyrir sem hefði skert vináttu
hans og traust á forsætisráðgjafanum.
Sá bardagi, sem hann vildi að landið
herTjeddist til, væri nú pegar hatinn
og Englendingar mundu tapa öudvegis-
«essi stnnra á meðal pjóðanna. ef peir
eigi neyttu allrar orkn. I fcoll-laga-
frumrarpi hans, sem ennpá ekki var
fullgjört, var farið fram á 2 Shillings
toll af úfclendu korni, og sömuleiðis af
mjöli, en engan toll á korni frá
brezkn nýlendunum. Eunfremur 5°/o
toll á útlendu kjöti og mjólkurafurðam,
en engan toll á fleski. Hinn raundi
8ting& upp á að veita nýlendunam
ýrasa tilhliðran, t. d. tneð vín og
ávexti, lækka tollion á teurasi um 3/4
og um helming á sykri. Ennfremar
stingur hann upp á að lækka toll k
kaffi og kakuaj — þessar tolllækkanir
nema 2,800,000 pd. en pessari upphæð
væri hægt að ná inn á annan háfct,
Með pví að leggja 10°/» toll á tilbúinn
erlendan varning fengi rikissjóðuriaQ 9
mtllion pd. St. tekjur. þessa upphæð
sagðist hann mundi vilja verja til að
bæta upp pessi 2,800 000 — ef hana
væri fjármálaráðgjaíi — og til pess að
laskka toilinn á raatvöru og ýras önuur
útgjöld, *em ípyngdu landsmönnum.
Ritchie, hinn fyrrrerandi fjár-
málaráðgjafi, hólt 8. okfc. Innd í kjör^
dæ ni sínu. Aheyrendurnir tóku honum
með fagnaðarópum, en samir hrópuðu
„lifi Chamberlain,11 í ræðu sium héit
hana mjög fram verzlunarfrelsi. Hann
kvaðst áður hafa hótað að segja af
sér, t{ Chamberlain héldi fram korn-
toUinum til pðís að ívilna Hýlendmum.
Hann rar smnfærður um að allur
toliur á matvöru muudi hækka raeð
tímanum; eins og reynslan hefði sýnt á
|>ýzkalandi og Frakklandi, og pað
muadi stórum auka sósíalistusn ásmegiu.
Hann varaði landa sína sterkiega við
að stvggja Bandaríkjamönn með pví
að ívilna kornverzlun Kanadamanna.
Bandaríkjaraenn mundu hefna sín á
Kanada. Yfir pessuin immielum giörð-
ist ys mikill hjá áheyreadunum. Funcl-
armeun sungu pjóðaöugma „Rule
Britania“ og að lokum var sampykkt.
pakklætisyfirlýsing til Ritchie, en
mótitöðuinenn hans tóku heuni með
ópi og háreysti.
Hertoginu af De>onshire liefir sagt
af sér láðgjafatigainoi. — Hiuir
nýju ráðgjafa’' eru: Alfred Lyttieton
nýlendumálarágðjafi, A.rnold Forster
hérmálaráðgjafi, Broderick Indlands-
ráðgjafi og A. Chamberiain fjárm.ráðg.
Danmerk. Hið danska ríklsping
var sett pann 5. október sl. A fjár-
lögunura eru tekjur ríkisius tilfærðar
itieð 76,486,027 kr.; en útgjöldin með
77,779,615 kr. — En tekjurn&r voru
aðeins áætlaðar 68,698,674 kr. og eru
pví rúmum 7 raill. meiri en áætlað
var. En útgjöldin voru áætluð 86.
785.954, en hafa reynzt 9,2 mill minai
en áætlað var, og má hvortveggja
heita ágætt, svo mikið sem stjórnin
hefir lagt í msrgvislegan nytsáman
kostnað.
Stjórniu .kvað ætla sér að leggja
frumvarp til almenns kosaingarréttar
i svettaraálum fyrir pjóðpingi.ð fyrst.
— Til forseta pess var endurkofina
Trier, með miklum atkvæðafjölda,
einhver ágætisti fiokksmaðtir vinstri-
maona. Sýnir pessi kosning, að
vinstrimenn rfiða lögum og lofum í
pjóðpinginu.
Balkansskaginn. Rnð lítur uú