Austri - 17.12.1903, Blaðsíða 1

Kemurút 3'jfj'að ámánuði,
Í2 arkir minnst til næsta
nýárs.kostar hér á land
aðpins 3 kr., er'lcndis 4 lr.
jJialddatft 1. júli.
Uyps'ðgn skridecj bundm vrð
áramót. Oqild nema lcornin
sé til ritstj. fyrir 1. októ -
ler. lnnl. augl.10 aura.
línan,eða 70 a. liver ’þuwl
dálks og hálfu dýrar a á 1.
síðu.
XIII. Ar.
Seyðisfirði 17. desember 1903.
NR. 42
AustiT
Vegna megnra v&nskila á borgun
blaðsins í útlöndum, einkum 1 Ameríku,
J)á tilkynnist hérmeð, að vér ekki
sendum einstök eintök af Austra nú
frá komanda nýári tii kaupenda er-
lendis, nema peir bo.’gi blaðið fyrir-
fram eða vísi oss til áreiðanlegs
borgunarmanns hér heima. En peir,
sem keypt hafa erlendis eintök af
Austra, geta eptirleiðis snúið sér með
pantanir, hér í iNorðurálfunni til hr.
stórkaupmanns Jakobs Gunnlögssonar,
Niels Juelsgade 14 Kjöbenhavn, en
í Ameríku til mr. Magnúsar Bjarna^
sonar, Gilsbakka Mountain P. O.
Pembina Oo. North Dakota U. S. A.
Seyðisfirði 10. desember 1903.
Skapti Jösepsson.
Borgmi á Austra.
fareð svo lítur út, að í ár ætli að
veiða venju fremur ill skil á and-
virði Austra, einkum pó áeintökunum,
sérílagi í hinum fjarlægari sveitum,þá
er pað vinsamleg áskorun vor til
peirra kaupenda Austra, er ekkí hafa
enu staðið í skilum með borgun
blaðsins p. á. og margir ekki einu
sinni fyrir mörg undanfarin ár — að
peir greiði nú andvirði biaðsins sem
fyrst. Annars neyðist eg til að krefjast
andvirðisins á aunanhátt, pareð Austri
er eigi svo efnum búinn, að hann geti
átt stórfé útistandandi til lengdar.
Vona eg að kaupendur sjái sóma
sídu og greiði nú borgun blaðsins
fljótt Og skilvíslega.
Seyðisfirði 10. des. 1903
Skapti Jósepsson.
pess að eigaast gott og ódýrt fiski-
skip.
Lysthafendur ættu að hraða sér
með að semja við undirritaðan um
kaupin á skipinu, er anaars kann að
verða selt öðrum, er álitlegt boð
gjörir.
Seyðisfirði 10. des. 1903.
Skapti Jösepsson.
/ AMTSBÓKASAFNID á Seyðisfirði
I er opið á laugardögum frá kl. 2—3
5 e. m.
Fisbiskip tii solu.
Hórmeð tilkynnist almenningi, að
ritstjóri Austra hefir enskt
fiskiskip (kutter) úr eik til sölu.Skrpið
er að stæ»-ð 63 smálestir Netto og
búið sem bezt út til fiskiveiða, 26 ára
gamalt.
Skipið er ágætlega. vel útbúið, með
tvennum seglum, öðrinn spánýjum,
hinum nokkuð eldri, en vel brúkleg.-
um.
011 leguáhöld skipsins eru í góðu
lagi.
Skipið fékk í fyrrasumar 4 Stor-
vantsspennur.
filfar skipsíns er vel pykkt og
gott.
Byrðingur skipsins í botninn
aðeins fárra ára gamall.
Slnpið er í 2, klassa og vátryggt í
Reykjavík í fyrra vor.
Ulgjörðarmenn æftu ekki að sleppa
svo góðu tækifæri fram bjá sér til
áOriz/yzjGrxjorjjorjcsy^zjcr.zQrxjorjzrsizjoo'jyzzjyxjQzyrxyrjuyz
T
Utrýming íjárkláðans
1 Múlasýslnnnm.
1 .‘■íðasta (11.) tölublaði „Norður-
land3“ var skýrt frá pví, að fjárkláða-
læknir Davíð Jónsson á Kroppi hefði
„neyðzt tíl pess að hverfa frá pví a3
að gjöra almenna böðun að svo stöddu“
í Múlasýslunum. — I pess stað
ætlaði hann sér að reyna að finna
fjárkláðann, par sem hann kæmi fvrir
og útrýma honum síðan með pvi
j að baða sjúkt íé og grunað. — Davíð
j Jónsson hefir skýrt frá pví, að
j „bændur hafi tekið pessu íogins-
! hendi.“
j Hér er eigi um neina stefnu breyt-
j ing að ræða. Takmarkið er alveg hið
j sama: a.lgjörð útrýming fjárkláðans.
j Bað sem er mismunandi, er einungis
! aðferðin tii að ná takmarkinu. Gamall
j málsháttur segir: I upphaíi skyldi
t endirinn skoða. |»að ræður að likind-
I um að báðar pessar aðferðir hafi verið
| rækilega skoðaðar í upphafi og pað
pví fremur sem aðferð sú, sem Davíð
Jónssnn hefir orðið að haliast, að, er
nákvæmlega aðferð sú sem Myklestad
hafdi í Norregi. Fyrst eptir að
Myklestad kom lÚDgað til lands var
hann eiadrogið á peirri skoðun, að
reyna að finna fjárkláðann, par sern
hann væri, og baða einungis sjúkt fó
og grunað á pessum stöðum. En
eptir nákvama ihugun og athugun
áleit hann að hin aðferðin væri betri,
og réð eindregíð til pess að hafa
ahnenna böðun allstaðar par, sem lik-
indi væru til fiess að fjárkláði væri, og
hafa hina aðferóina aðeins til vara, í
peirri von, að í'uil likindi værn til að
hin almenna boðun yrði svo vel af
hendi leyst, að fjárkláðanum yrði al-
gjörlega útrýint með heani.—
Eg úlit að pað sé óparfi að skýra
5 frá pví, að eg er að öllu leyti sam-
dóraa Myklestad, en aptur á múti
álít eg eigi óparfa að skýra frá pví,
hvernig pessi skoðuij varð ríkari hjá
mér. Eins og kunnugt er, hefir
dýralæknir Magnús Einarsson skrifað
ritling um fjárkláða samkvæmt kenn-
mgum þeim, sem hann lærði við dýra-
lækningaskólann í Kaupmannahöfu.
Eg áleit að pessar irenningar myndu .
vera í einhverjum aðalatriðum réttar, j
og á hinn bóginn áleit eg að Mykle- j
stad mundi að einhverju leyti geta
breytt aðferð sinni svo að hún yrði
enn pá kostnaðarminni. I Norvegi í
hafði Myklestad sem fasta reglu að
láta baða allar þær fjárhjarðir tvisvar
sinnum par sem fjárkláði kom fyrir,
en pær íjárhjarðir, sem aðeins voru
grunaðar, lét hann baða einu smni,
og í annan stað hafði hann sem fasta
reglu, að láta gefa sauðfé inni í 14
daga eptir fyrri böðun. — Eg sá
pegar að pað mundi vera mjög mikils
vert, ef takmarka mætti tvennar bað-
anir, pannig að einungis væru tvíbað-
aðar sjálfar kláðakindurnar og sér^
taklega et hægt væri að skaðlausu
að fækka innigjafardpgunum.
Baðanirnar, sem voru framfcvæmdar
héi í fyrravetur, miðuðu til pess að
g&nga úr skugga um þstta. pað, sem
fyrst kom í Ijós, var að allar kenning-
ar Magnúsar Einarssonar voru rangar.
Hann hefir orðið mjog reiður við
mig út af þessu, en sannast að segja
var petta ekki rétt af honurn, pví að
kenningarnar voru eigj. frá hans
brjósti, beldur hafði barm lalað í
annara orða stað. En pessar
kennioga.r voru rangar af pvi að
rannsóknirnar, sem denníngarnar vöru
bvggðar á, voru eigi gjörðar á réttan
hátt. Menn peir, sem. hann hefir
byggt allt á, liöfðu aðallega ranosakað
fjárkláöann á þann hátt, að taka
kláðamaura af sauðkindum og gjöra
tilraunir með þá, : stað þess að
rannsaka lífsskilyrði peirra á sauð--
kindunum. — p>að hefir þannig
veiið kennt. að pað pyrfti endilega að
hafa tvö kláðaböð, af pvi að maura-
eggin væru svo ákaflega lífseig. I
fyrra baðinu dræpust kláðamaurarnii,
en pá dræpust eigi mauraeggin. þau
nnguðust út og pví pyrfti annað
baðið til pess að drepa mauraungana.
1 J>etta er gjprsamlega röng kennÍDg.
1 Mauraeggin eru ekki hættuleg, en
j aptur á móti eru maurarnir ákaflega
! lífseigir.
Bað úr Kreolín Pearson gengur
næst tóbaksbaði að gæðum, en nmur-
arnir eru svo lífseigir, að pó að Kreo-
línbaðið sé haft svo sterkt og svo lang-
vararid: að sauðkindiu drepist, pá lifa
samt venjulega einhverjir af kláða-
maurunum. Mestur hluti peirra
drepst, en sumir lifa. Tóbaksbaðið
er bezta bað, sem til er, með fram af
pví að pað er gjörsamlega sakiaust fyrir
Uindina. J>að má láta hana liggja í
baðleginum mjög lengi, án pess að
henni verði meint við, og svo má dýfa
höfðinn alveg niður í baðlöginn, eins
og vatn væri. En pað er samareyns-
lan með tóbaksbaðið eins og raeð
kreolínsbaðið, að kláðamaurarnir sumir
geta lifað baðið af. Myklestad hefir
pannig látið baða kláðakind í rétt
tUbúnu tóbaksbaði þannig, að hann
lét halda kindinni niðri í baðleginnm í
10 mínútur, síðan lét hann hana bíða
tímakorn baðvota og pví næst lét
hann enn halda kindinni niðri í bað-
leginum i 4 mínútur. Eptir allt petta
skyldi maður ætia að kláðamaurarnir
læru dauðir, en pað var langt frá pví,
Að vísu voru þeir ílestir dauðir, eu
Myklestad fann -pó ennpá lifandi
kláðamaura á sauðkindínni. En til
pess að þessir maurar drepist eptir
baðið, er ölduugis nauðsynlegt að sauð-
kindin vökni eigi. Ef hún vöknar, pá
pvæst baðlögurinn úr sauðkindinni og
kiáðamaurinn leitar inn í hörucdið og
getur svo lifað góðu lífi, aukið kyn
sitt og prísað heimsku mannanna, sem
neita að hlýðnast Myklestad með að
gefa sauðkindunmu inni.
Davíð Jónsson fann kláðamaura í
fvrra vor í sauðfé því, sem baðað
bafði verið i Múlasýslunum, en hvergi
nema neðan í því. J>etta er dálítið
undarlegt, pví að ullin er péttari ofar.
J>ar eru lífsskilyrðin betri og vana-
stpðvar maursics í tauðkindunum eru
að ofanverðu. En petta er samt
auðskilið. J>egar sauðkinduinar eru
látnar út eptir böðun, pá pvæst bað^
lögurinn úr kindinni að neðan, J>ar
kemst kláðamaunnn lífs af. En að
ofanverðu pvæst baðlögurinn eígi úr
og þessvvgna drepast kláðamaurarnir
þa-.
Með rannsóknum Myklestads ifyrra
vetur var fengin óyggjandi vissa i’yrir
p»i, að hægtvar að lækna kláðakindur
með einu tóbaksbaði, ef pær eigi
vöknuðu eptir baðið. — Myklestad
sannaði þetta, en pó álítur hann enn
pá, að tryggilegast sé að b?ða sjálfar
kláðakindurnav tvisvar, en aðrar nægi
að baða einu sinni. Með pessu móti
verða baðaniruar niiklu kostnaðarminni
en elia.
Hið næsta, sem purfti að rannsaka
var það, hversu lengi þyrfti að gefa
fé inni vegna kláðamaura peirra, sem
kjnnu að vera lifaridi eptir baðið.
Myklestad bafði reynslu fyrir því frá
Norvegi, að 14 innistöðudagar voru
íullnægjandi, en eins og eg hefi áður
tekið fram, viidi eg að pað væri
rannsakuð, hversu lengi maurarmr
lifðu eptir baðið. Myklestad rannsak-
aði pessa lífseigju peirra. Eg hefi
liait þessa náunga hvað eptir annað í
skrifborðsskúffu minni. Eptir 4—5
daga sá eg eigi lífsmark með peim,
svo að eg hélt að pað væri óhætt að
hafa inmstöðudagana aðeius 4—5, en
Myklestad hélt áfram að rannsaka.
Yenjulega eru kláðamaurarmr dauðjr
eptir 4—5 daga, en pað getur pó
verið að peir lífi enn lengur |>óálítur
hann, að pótt einstöku maurar kunni
að lifa, pá séu þeir pó svo aðfram-
komnir að peir geti eigi náð sér
aptur eptir 8 daga innistöðu, en haun
vill samt ekki að neinn gjori sér leik
að pví að láta sauðféð vökna pegar
epiir 8 daga. J>að er mest fýrir mín