Austri - 22.02.1906, Blaðsíða 2

ÍÍR. 5
AUSTKI
18
Látum oss *era samhuga í því að
hrópa:
Lifi föðurlandið!K
I enda ræðu sinnar varð konungur
mjog klökkur og purfti hann auðsjá-
anlega mikið að stilla sig til að verj-
ast gráti. — Nú kváðu við húrrabróp
og hdlbyssuskot og fánar voru dregnir
úr hálfri stöng og upp að hún.
Daginn eptir voru fánar aptur dregn-
ir í hálfa stöng:
Kl. 11 p. 31. fór fram guðsþjónustu-
gjörð í svefnherbergi konungs, par
sem hann nú lá iík, og voru par við-»
stödd konungur og drottning ásarat
allri konunglegu familíunai. Lík Krist-
jáns konungs iá í hinu skartlausa
rúmi hans, par sem hann hafði and-
ast, andlitsdrættirnir voru ekkert
breyttirt pað var einsog hann svæfi.
Blómum var stráð á sængina og kring
um rúmið. Paulli hirðprestur hélt
stutta ræðu. Með hjartnæmam orð-
um skýrði hann frá trúfesti konungs-
ins vjö allt, sem hann hafði elskað,
trúfesti hans við G-uð, land og pjóð,
heimili og ættingja. Sem mild náðar-
gjöf hafði dauðinn komið til hins há -
aldraða konungs. Og hinar fögru end-
uiminningar, sem ástvinir bans hefðu
um hann,mundu milda söknuðinn.Prest-
nrinn endaði ræðu sína uieð bæn fyrir
hinum framliðna og peiro eptirlifandi.
Hin hjartDæma ræða bafði mikil áhrif
á konungsfamiliuna.
|>egar konungsfamilían var farin út
úr herberginut komu embættismenn
hiiðarinnar ínntsvo og allt pjónustu-
fólk, til pess að kveðja konung sinn og
húsbónda. fað kvað hafa verið áhrifa-
mikil sjón, að sjá bina gömlu og grá-
bærðu pjóna o* vagnstjóra ganga að
rúmÍDU og horfa á hinnliðna húsbónda
sinn, sem peir hpfðu allir elskað svo
heitt vegna mannkosta hans og hjarta.
gæzku. Margir grétu hástöfum, enda
höfðu þe r margir hverj;r þjónað nús-
hónda sínum í hálfa öld samfleytt.
Kl. 5 safnaðist konungsfamilían
aptur saman til pess að kveðja foður
sinn, afa og langafa í hinnsta sinn
með kærleika og tárum.
Kistant sem llkami konungs var
lagður í, er úr sinki, stoppuð innan
rreð dún og fóðruð með hvítu sjlki.
Síðan verður hún iátin niður í aðra
kistu úr eik, forkunnar fagra, mjög
likri pePri er Lovísa drottning hvílir
í. A kistnna eru skráðir ýmsir ritn-
ingarstaðir svo og nafn konungs og
kóróna. Útförin átti að fara fram
19. eða 21. p. m. Verður líkið flutt
til Hróarskeldu og kistan sett við hliðw
ina á kistu Lovísu drottniugar í grafar-
kapeilunni í dómkirkjunni.
Líkv2gninn, sem & ?ð akn kístu kon-
ungs á í geguem hæÍDD, likist líkpalli.
Yfir honum er tjaldbjminn, sem er
skreyttur stórri kórónu í miðjunni, og
fjórum mmni á hornunum; að innan
er tjaldhimininn fóðraður með hvítu
silki og i miðjunni skreyttur gyltri sól,
Og niður með líkpallinum veiða hengd-
ir svartir flauelsdúkar gnllsaumaðir,og
yfir kistuna verður hreiddur svartur
fiauelsdúkurt allur gullsaumaður, Dúkar
pessir hafa eigi verið hreyfðir siðan
við útför Kristjáns konungs áttunda.
Yagninn draga sex hestar, sem
verða sveipaðir svörtu áklæði, silfur-
saumuðu og auk þeas skreyttir svört-
um fjaðraskúfum. Hlauparar, pjónar
og reiðmenu verða allir í svörtum
fðtum og með skúf úr svörtum og rauð-
um böndum hangandi á vinstri oxl. A
eptir líkvagninum verður reiðhestur
konungs teymdur. Ósköpin öll af
blómsveigum hafa verið send á kistu
konungs, svo og silfur- og gullkrans-
ar frá ýmsum félögum. Bókmennta-
félagið, hvers heiðursforseti konungur
var, hefir sent silfurkrans og er letrað
áhann:„Vorum ástsæla konungi Krist-
jáni IX. Hið ísl. Bókmenntafélag með
lotningu og pakklæti".
Margt stórmenni mun koma til út-
farar Kristjáns konungs, p&r á meðal
J>ý3kalandskeisari, Óskar Svíakon-
ungur og Hákon Noregskonungur; og
allir pjóðhöfðingjar, sen ebki koma
sjálfir, senda fulltrúa fyrir sig. —
Priðrik konungur lét pað boð út
ganga að haun vænti þess af þegnum
sínum, að peir heíðruðu minningn
Kristjáns konungs með því að bera
sorgarbúning í 12 vikur, hver eptir
efnura og ástæðum. 011um opinherum
skemmistoðum átti að loka í viku. —
J>að er venja við konungaskipti að
hinn nýi koDungur náðar ýmsa pá er
í íangelsum sitja, og gefur peim upp
sakir er undir kærum eru. Friðrik
konungur hefir fylgt pessum sið í
fyllsta mæli, er mælt að har.n hafi
náðað um 1800 fanga. Hefir
pegar verið skotið saman miklu fé til
hjálpar pessum mpunum sem nú fá
aptur frolsi sitt. Sagt er að konungi
ur hafi gefið 10,000 krónur til pejs-
ara samskota.
Xorvegur. Vinsældir ungu konungs-
hjónanua vaxa nú með degi hverjum
hjá norsku pjóðinni, enda gjöra pau
sér allfc far um að ná hylli alpýðui A
hverjum sunnadegi fara konu ngshjöuin
upp á Holmenkollen, vetrarskemmti-
stað Kristjanlubúa, og renna sér á
skíðum ogsleða einsog hitt fólkið.
Um nýársleitið sendi Hákon konuug-
ur kunningjum sinum í danska sjólið-
int, kveðjuspj^ld. A spjöldunum til
peirra, sem giptir voru, stóð:
„Kær kveðja til heggja frá báðum.
Ykkar einlæg
Maud og „Charles."
(Meðalfélaga sima var hann jafnun
kallaður Chaides, og var það gælu-
nafn.)
Ýms norsk blöð leggja pað til, að
reistir verði sumarbústaðir fyrir kon-
ungshjónin víðsvegar um Norveg, og
þá hvað helzt í norðanver^um Xor-
vegi par sem miðrætursólma sér.
Bjorgvinarhúar hafa skotið saman all-
mikln fé t'i pess s 5 skroyfa gómlu
Hákons-höllina par, sem H á k o n
g a m 1 i Noregskonungur lét reisa.
XorsKur prestur, Eríksen að nafni,
pingmaður fyrir Emnmörk( hefir komið
með frnnrvarp poss efnis, að lögð
verði niðnr öll 6 biskupsembætti Nor-
vegs, hefir prestum landsins verið
hoðið að láta álit sitt í ljós um þetta.
Norsk-japanskt hvalaveiðafélag er
nýsfcofnað í Kristjanín. Ætlar það að
veiða hvali við Kórea.
England. J>ar stóð kosningabarátt-
an sem hæst, er síðast fréttist. Hefir
apturhaldsflokkurinn farið mjög hill*.
oka við kosningarnar pað sem af er,
en 8tjórn Camphell-Bannermanns og
frjálslyndi fiokknrínn hefir eflzt að
sama skapi. Xú nm mánaðamótin var
afstaða flokkanna pannig að kosnir
voru: 362 pingmenn úr frjálslynda
fiokknum, 41 af verkmannaflokknumi
146 samveldismenn, (unionistar, svo
er apturhaldsflokkurinn nú nefndur)
og 82 írlendingar, sem venjulega eru
í mótflokki stjórnnrinnar, úr hvaða
flokki sem hún er, Litlar líkur eru
til að afstaða fiokkanna breytist til
muna við úrslit peirra kosmnga sem
ekki voru afstaðnar.
Osamlyndi mikið ríkir meðal aptur-
haldsmanna. Toll pólitík Chamberlains
hefir pvínær klofið flokkinn í tvenat.
J>eir, sem fylgja fram verndarto la-
stefnuuui, krefjast pess að Balfour
sé ekki longur taliun foringi flokksms,
heldur komi Cb&mberlain í hans stað.
Talið var tvísýnt að Balfour næði
kosningu, nema með pví móti að ein-
hver pingmaður úr hans flokki víki úr
sessi fyrir honum.
Frakkland. Aðskilnaður ríkis og
kiikju, sem nú er lögákveðinn,
veldur mikilli úlfbuð og jafnvel ófriði
par í landi. Urða róstur miklar ' í
suinum kirkjum í Parísarborg og vííar
uú í byrjun mánaðarins, Embættjs-
raenu ríkisins áttu að rita skrá yfir
eignir og áhöld kirkoanna, En ka-
póisk>r andu pví illa og hönnuðu þjón-
um ríkisíns aðgöngu, og er lögreglan
samt iuddist inn í kirkjurnar, pá
hjuggust hinir til varnar 0g skutu á
lögreglulíð’ð. Sló pá víða í bardaga,
margir urðu sárír og surair til ólífis.
Margir tignir menn Og konur tóku
þátt, í róstum pessum.
Rússland. ^ar má allt heitakyrrt
nú. Uppreisnin var kæfð í blóði.
Witte sá sér ekk> annað fært en að
ganga i lið með apturhaldsmönnnm,að
mínnsta kosti um stundarsakir. En
horfurnar eru slæmar.
Búizt við stórkostlegri bænda-upp-
reisn þegar vorar.
Uppreisnarmenn hafa mikið spillt
áliti sinu með spellvirkjum peim, er
peir hafa unnið( eða þeim hafa verið
eignuð, — pó mikill hluti peirra hafi
verið af vpldum óaldarskríls^sem eng-
um fylgir nema þeim, er bezt býður.
Er pað almælt að sumir höíðingjar
apturhaldsinanna hafi beinlínis keypt
skrílflokka til að myrða saklaust fólk
og gjöra óspektir, til pess að Witte
gæti ekki komizt hjá að beita hörðu
til að kæfa óspektirnar
Omögulegí er að segja fyrir hverju
fram vindur. Sumir telja líklegast að
rrkið uppleysist — hiuir margvíslegu
pjóðflokkar heímta allir frelsi og réttar
hæturi og hver vill skóinn ofan af
hinum. Einnar hafa fengið sínu fram-
gengt. Póllendinga skorti sem fyrr
eÍTÚngu og samheldi, og peir höfðu
líka fleiri i móti sér en Kússa eina.
J>ví einsog kunnugt er, pá er pað
ekki nema nokkur hlutí Póilands,
sem lýtur Rússlandi, en hitt heyrir
til Prússslandí og Austurríki, og hafa
fbúar peirra landshlnta að snmn levti
ekki við stórt betri kjör að búa.
Lithauensbúar hafa einnig kratizt
sjálfsstjórnar — peir lutu áður Pól-
landi, og hata Pólveria jafnt og
Kússa — enda létu þeir þess getið
að peir vildn hvorki rússneskan né
pólskan laudstjóra.
Allir hinir margvíslegu Asíu-pjóð-
flokkar| er Kússar hafa hrotið undxr
sig, eru vísir til að hefja uppreisn
hvenær sem vera skal. Ofan á allt
petta bætist óánægjan yfir ófríðinuni|
hðrmungum þeim er af honum leiddu
og gremjan yfir úrslítum hans. Og sú
gremja bitnar á þeim samvizkulausu
mönnum, er stofnuðu landinu í pann
voða: höfðingum rikisins og embættis-
mönnum, er öll ógæfa lands og pjóðar
stafar frá.
— Eitthvert missætti er nú mllli
Russa og Japana utaf pví að Japanar
hafi sett of hátt fæ3is-og hjúkrunar
kostnað rússneskra fanga. Hafa Rúss-
ar neitað að borga pá upphæð að
fullu.
Japanar hafa bannið öllum útlend-
ÍDgum búsetu og aðgang að Port Art-
hur.
— Marokkomáliðer enoþá á-
hyggjuefni stjórnmálamönnum Evrópu.
Nefnd sú er koma árti skipulagi á
par í landi, hefur enn eigi lokið
störfum sínum. Litlar áreiðanlegar
fregnir hafa borizt frá nefndarfuadun-
um,sem haldnir eru í borginni A ) g e-
c i r a s. Eitt nelzta deilumálið hafði
verið pað( hverjir skyldu hafa á
hendi löggæzlu í Marokkó. Segja
síðustu froguír að nefndarmönnu m
hafi komið samau um að fela pað
Spánverjum, og talið líkle»-t að
allir mundu vsl við pað una.— Um
tíma var búizt rið því á hverri stundu
að Fiökkum og J>jóðverjum mundi
lenda saman í ófriði út at pessu máli
en sú óíriðarblika virðist horfin í hráð.
En það er öllum ljóst, að í raun og
veru er eigi deilt um Marokkó, heldur
um pað, hvert stórveldanna eigi mestw
að ráða.
Alphons Spánarkonungur er nú
trúlofaður Enu prinsessu af Batten-
berg, systurdóttur Edvards Englands
konungs.
— Forseti Erakklands til næstu
7 ára er kjöriun formaður efrideildar
piugsins, Ealliéres, með 449 at-
kvæðnro. Hann er úr flokki vinstri-
manna. Keppinautnr hans, D o u m-
er, hægrimaður, fékk 371 atkvæði.
Einhver nýr pólitiskur höfundur,
er nefuir sig Kolbein unga, ritar
stóra og míkla rifnrjörð í Dagfara,
Ýmislegfc er athugavert í grein pess-
ari, pófct höf. vilji sýnast óhlutdrægur.
At pví greinia er ekki komin út öll
ennpá( skulum vérekki að sinnileggja
dóm á haua. En e.'tt atriði verðum
vér að benda á og það er par sem
hann segirt að „Austri hafi á þeim
tíma venð skársta blað Heimastjóra-
armanna“ pá segir hann um'eið: „Allir
sjá og vita hvaða munur var á rithætti
Skapta Jósepssonar og rithæfcti Bjarnar
Jóussonar, Einars Hjörleifssonar og
Skúla Thoroddsens.“
Játpað var raunur.
Ritháttur Skapta Jóiepssonar var
einkennilegur, skýr og blátt áfram,
hreinn og einheittur. Hann gjörði pað
aldrei að lífsstarfi sítu að verja rangt
mál. Hann lagði pað ekki í vana sinn
að umhverfa sannleika í lýgi né lýgí
í sannl.ika.
Véla-trésmiðaverksmiðju
ætlar herra snikkari Ingvar E.
ísdal að setja á stofn hér í bæn-
nm næsta sumar. Yinnuvélarnar eiga
að ganga íyrir vatnsafli: Seyðisfjarð-
arkaupataður hefir tekizt á heudur
ábyrgð h 6000 króna láni til fynr»
tækis pessa.
Skip.
, CBitES ‘ (da Cunha) fór héðan áleiðia
til Keykiavikur 15, |i. m. Með pkipinu var
fjöldi farþegja: Arí Jónsson ritstjón, Jó-
hann Sveinbjarnarson prófastur, Benedikt
Sveínsson borgrri ásamt dóttur sinni, Sig-
fús Danielsson verzlunarstjóri, Sig. Málm-
qvist verziunarm. o. fl. Héðan tóku sér
far\ Helgi Bj0rnsson kaupmaður, pórarinn
B. pórarinsson agent, Jón Lúðvíksson skó-
smiour ásamt konu sinni og dóttur, Vilborg
Olafsdóttii Sveinn Jónsson, Oddur Sigurðs-
soni Elís Sigurðsson, Daniel Bjarnason.