Austri - 31.12.1911, Blaðsíða 1

Blaðið kemur út c3—4
sinnum á mánuði hverjum,
42 arkir minust til næsta
nýárs. Blaðið kostar um
árið hér á landi að eins 3
krónur, erlendis 4 krónur.
Gj-jnlddagi 1. júli hér á
landi, erlendis horgistblað-
ið fyrirfram.
Uppsöen skriflep1, bandir
vð ^raraöt, ó.óld nemi
korain sé til ritstjóran* fyr-
ir 1. okíóber og karpardi
sé skuldiaus f'r r blaðið.
tnnlendar auglýs ngar: eui
krónn ’nvpr pumlungur dálks.
02 'hr'ðjungi dýraia á
fyrstu síðu.
XXI. Ar.
Sejðisfirði 31. desember 1911.
NR. 51
ííoregsferð.
Eptir Matth. Jochumsson.
Pra Kristjanin.
(Framh. írá nr. 43)
Helgi var enda stakur hófs-
máður um allt, en þó maður
vellaubugur, en kafði nú selt
jarðir sínar, en stofnað alþýðu-
skóla mikinn og bókasaln í Asi.
Tvo eða þrjá unga háraða-
menn kynntist eg líka við, þá
er dálítið minntu á stjórnleys-
ingja eba andlega nibursubu-
menn, öfgámenn í ritum, ræð-
um og kveðskap. Ekki tekur
að nefna þá hér né aðra rót-
lausa „reformatóra“, enda eiga
flestir slíkra gáfunaanna þab
sameiginlegt við sníglana, að
þeir bera hús sín á hakinu þang-
að til þeir fá góð embœtti.
Tvo landa hitti eg þar, þá
Jónas skáld Giuðlaugsson og
Bjarna frá Yogi. Jónas ritar
duglega fyrir blpð Norðmanna,
og er bæði gáfaður og stórhuga;
þætti mér œskilegt, sem og vel
getur orðib, að hann næbi fastri
blaðamannastöðu þar í landi;
kemst hann skjótt iun í alla
lenzku þar, þvi að hann er
barn-ungur maður með heztu
skilyrðum. Yið Bjarna frá Vogi
átti eg langar viðræður, og
sýndist mjög eitt hvorum.
Samtal mitt mð Bjama frá Vogi.
AUir Norðmenn, sem kynnzt
höfðu Bjarna, lofuðu hann iyrir
framkomtt hans þar í landi og
fyrirlestra. J*ví er og sízt að
neita, að hann er mörgu framur
maöur, málsnjall og vel að sér
og kanu manna bezt lagið á
þeim Norðmpnnum, sem fram-
sæknir eru og engir Danavinir.
En þótt mér sé vel kunnur kali
sjálfstsebismanna vorræ og for-
dómar gagnvart Dpnum út af
yfirráðum og ríki þeirra í for-
tíð og nútíð, befi eg aldrei
þekkt mann með þyngri og
ramari hugmób í þeim efnum
en Bjarna, er sem sá hugmóður
sé orðinn honum ab ástríðu.
Og þött mér þyki maðurinn
mikilsveröur fyrir hæfileika sak -
ir, finnst mér sem hann sé mið-
ur fallinn til að vera málsvari
vor hjá nágrannaþjóðum vorum,
erindsrekstur hans í öðrum við-
skiptamálum læt eg aðra meta.
Han« pólitíska stefna og hugs-
unarháttur er mér svo fráleit,
að eg skirrist við að fara þar
um jhörgum orðum.
Eg veit ekkí fullar sönnur á
því, hvort, eba að hve1 miklu
leyti, hanu hafi verið sök í því
að samkomulagið við Dani
sprakk á útgpnguversinu í «ana-
bandsnefndinni og hleypti til
hafs með þjóð vora á áralausum
báti. Um þá ógipta segi eg
ekkert, en hitt segi eg, að skoð-
anir svo mikilhæfs manns, þar
sem hann lætur þœr uppi, eru
með öllu baavœnar öllum sætt-
um við Dani og samkomulagi,
það er að ana beint aptur á
bak, ala íllimdi og þjóðarhroka
og höggvæ úr hendi sér sigur-
inn. 011 stefnæ nútímans fer
hinæ leiðina, miðar á sœttir og
frjálst samkomulag, en kostar
kapps um að jafna allt íllt með
góðu.
A þenna sannleika minnti
eg Bjarna, en hann margkross-
aði í mót og kvað Dani vera
og hafa ávalt verið kúgaia og
böbla vorrar þjóðar (eða sú
var beirJínis skobun hans). Eg
fylgdi fram gagnstœðri skoðun,
meinti að syndir Danastjórnar
gegn oss hefðu ávalt verið
breyskleikasyudir og vanþekk-
ingar. Hin danska stjórn —
því þjóðin eða fólkið hefði al-
drei gjört oss íllt, hefði jafnan
verið ose mild og velviljuð og
aldrei vitab betur en að
hún breytti við oss eptir rétt-
um reglum, það er aö segja,
eins og í hvert sinu var tízka.(!)
J>essi finnst mér sögunnar rétti
dómur. Eða hvar var sú stjórn
á 16. )7. og 18. öld, sem ekki
beitti eir.okun? Eg þekki þab
ekki; og það gegn nýlendum,
sem nú fyrst eru að ná full-
rétti hjá frjálslyndustu þjóðum.
Að vísu átturn við íslendingar
forn sérréttindi. Yar því nokkru
siuni neitaö? 0ldungis ekki, og
hefbi optlegaYeriö betur viður-
kennt, hefði ekki þjóö vor ver-
ið sokkiu í eymd og fávizku
á b u r e n landið komst undir
Danakonung. f>etta kallar þú
lýgi og landráðatal, en eg
segi: |>að eru þínar öfgar,
sem gjöra m í n a r skoðanir
öfgakendar — þú talar um
aubmýkt og sleikjnskap hjá
mér. |>að er líka bergmál
þins ofmetnaðar! Heyrðn, leggj-
um ofmetnaðinn niður, göngum
í oss og lærum að vera blátt-
áfram, skynsamir og sanngjarn-
ir menn, ella blásum við öll
vopn úr höndum oss, eins og
þið gjörðuð, þegar allt lenti í
þverúb, og þið köstuðuö brók-
unum ©fan á silfrið hans Flosa.
J>að var byrjun brennunnar! —
fylgdi hann okkur ásamt hans
prúðu konu frá Bygðey (nesi
vestan víð horgina, þar sem
margir búa á sumrum, þ. á. m»
Hákon kouungur), uppí„Grrand
Hotel“ og gaf okkur þar súkku-
labi. Kom þá bar absvífandi
sagnfræðingurinn Macody Lund,
gleðimaður mikill og auðsjáan-
lega af írskum ■ stofni. Iíann
talaði hnífrétta íslensku og tök
okkur öbara til borðs og veitti
svo ríkmannlega eins og Arin-
björn forðum Agli. {>að var
síðasta samsætið sem eg naut í
Osló.
Macody var mjög á sama
máli og Bjarni, og minnti mig
á írann, sem vanur var a6
spyrja hvar sem hann bar a6
landi: „Hvað kallast minni
h 1 u t i n n hér ? því honum
ætla eg að fylgja u.
Eg lagói fátt til málanna, e*
þó varð mér að orði: „Ceterum
senseo — fullt vald heima vilj**
um vér hafa, en engan aðskiln-
að“.
(Framh.)
G-jaldið keisaranum
það keisarans er.
J>annig (eba. eitthvað á þessá
leið) stefndi viðræða okkar
Bjarna, og brá hann sér hvergi,
er haon og manna rólegastur
og kurteis í viðmóti. En ekki
dró til samþykkis. Hann brá
upp réttarsögu þeirra J. J>. og
E. A., en aldrei fór ver, og
taldi eg sumar röksemdir beggja
allmikið „farfaðar“ — og svo kom
kaffib, gott og „pinnalaust“, því
Bjarni er bindindismabur. Sagði
eg honum til huggunar ab með
bindindi hans og flokksbræbra
hans, mundi byrja þeirra aptur-
bvarf og endurfæðing til hetri
trúar og lífsskoðana. Síðau
í algleymisfognuði yfir úrslit-
um kosninganna kveður Jón i
Múla sér hljóðs í 44. tbl.
Austra og birtir dóm þann,
er hann telur landsmenn
hafa kveðið upp yfir stjórn-
máláflokkunum og hugsjónum
þeirra. Yirðist honum d ó m-
u r sá svo skír og ótví-
ræður, að ekki þurfi að efa
hreina. stefnubreytiugu: Sjálf-
stæðisflokknum útskúfað i yztn
myrkur og hugsjónum hans, en:
heimastjórnarflokkurinn með
glœBÍlegan kosningasigur hallar
höfði að dún mjúku trausti fjöld-
ans.