Öldin - 30.12.1891, Blaðsíða 1

ÖLDIN, au Ioelandic VVeekly
Eecord of Current Events
and Contemporary Thought.
Subscr. Price $1,50 a year.
Ouafsson & Co. Puhlishers.
Advertising Rates:
1 inch single column:
1 month; 3 mo’s; t> nio’s; 1 vear
$1,00; $2,50; $4,50; $8,oa
Adr.: Box 635, Winnipeg, Man.
WINNIPEG, MAN., MIÐKUDAG, 80. DESEMBER.
1891.
Eftir 1. Jan.
næstkomandi verðr „ÖLT)IN“
e n ir u m
o
manui send, sem ekki hetir
horgað hana.
Ef ÖLDIN hættir að koma ti!
þín með nýárinu, þá gættu þess,
að það er af því að þú heíir ekki
borgað hana, eu ekki af því að
hún haldi ekki atrani að lconia ut.
Jú, ÖLDIN heldr áfrani ftð
koma út, og ef þú vilt að hún
haldi áfram að koma til þín, þú
borgaðu hana.
I>ú hetir peninga númi, borgaðu
þá Öldina fyrir alt árið. Ef þú
borgar að eins einn eða tvo árs-
fjórðunga, þá áttu ekkert víst að
þú hatii' peninga þá, þegar þar að
kemr, tM að endrný.ja áskrift þína.
J>ví er bezt að borga nú, svo þú þurf-
ir ekki að hugsa urn það á ný
fyrri en næsta haust.
A’ ÝJ Á It S G ./ Ö V 1 N
til kaupendu vorra vonum vór að
geti orðið tilhúin svo tímanléga,
að hún geti orðið seud út í næstu
viku. Að eins þeir kaupendr, sem
hafa borgað hedan ártjang, fá. hana.
F R É T T 1 It.
ÚTLÖND.
— Páfinn (nb. sá í Róm) liggr fyr-
ir dauðanum og er honum ekki hug-
að líf.
— Á aðfangadag íói’ traui þing-
mannskosning í Waterford á írlandi.
Kosinn var Redmond, þingmannsefni
Parnellinga. Inn nafnkunni þingskör-
ungr Mr. Davitt var í kjöri af hendi
McCarthyinga. en. náði eigi kosning.
Þessi úrslit komu öllum á óvænt.
Þetta er ið eina skifti, sem Parnell-
ingar hafa komið nokkrum aí sín-
um flokki að, síðan þeir klofnuðu frá
aðalþingflokknum írska.
bandaríkin.
— Tvö sv kíki. Það er nu talíð
víst, að á komanda ári immi bætast
tvö ný ríki við tölu Bandaríkjauna,
og aukast þá tvær stjörnur nýjar í
stjörnufánann. Það cr mælt að báð-
um flokkum, samveldismönnum og
sérveldismönnum, hafi komið saman
um að taka Arizona og Oklohama í
ríkja tölu. New Mexiko og Itah
heflr og mjög verið um talað að gera
að ríkjum. En líarrison forseti setr
sig á móti þyí. Þykir þjóðernið ó-
enska of-ríkt í Mexico, og Mormön-
ar of-fjölmennir í Utah.
CANADA.
c. I- lt. FÉLAOm or að lata
hyggja sér dálítinn flota—(> skip — af
„hvalbökum". Þeir sem hafa lesið 1.
bl. af „Öldinni11 vita, hvers kyns skijj
það eru. Þessi skip á að smíða í
West Súperior, Wis. llvert þeirra á
að verða 420 feta langt, 45 feta breitt.
og. 25 fet á dýpt. Þau eiga að rúma
meira og verða hraðskreiðari en allir
eldri hvalhakar
Islaiids-fréttir.
Eftir isl. blöðunum.
— Austfirðingafjóiíðunur var gerðr
að sérstöku amti á alþingi 1889 með
lögum, sem staðfesting náðu 11. Júlí
| árið eftir. Samkvæmt því skyldi Norðr-
| Múlasýsla og Suðr-Múlasýsla verða
| amt sér með sérstöku amtsráði, en
j einn og sami maðr skyldi amtmaðr
j vera í norðramti og austramti, að
| sínu leyti eins og nú er' í vestramt-
j inu og suðramtinu. Eignir allar og
j sjóðir skyldu aðskilin eí’tir ákveeðum
I landshöfðingja, og hvort amtsráð stýra
málurn síns amts út af fyrir sig með
fullu sjálfsforræði. Amtmaðr skyldi
mæta í amtsráði aústfirðiuga. Norðr-
Þingeyjarsýsla skvldi kjósa um það
(sýslunefndin þar), hvort Inin vildi
heyra til uorðramti eða austramtinu.
Jafnframt þessu var sú breyting ger
á öllum amtsráðum landsins, að í stað
þeas að áðr sátu í þeim einir tveir
menn í hverju, auk amtmanns, skulu
j nú sitja í þeim einn fulltrúi úr hverri
amtsins sýslu, kosinn af sýslunefnd.
j Með þessu veröa amtsráðin verulegt
j fjórðungs-fulltiúaþing, til að stýra
j fjórðungsmálum. Iíitstjöri þessa
blaðs var höfundr þessara laga
og kom þeim fram á þingi. Nú
heíir Norðr-Þingeyjarsýsla kosið sér
að eiga sálufélag með Austflrðing-
um, og hettr nu landshöfðingi kveð-
ið á uin skifting amtanna, og á hún
fram að fara með nýári 1892. Skift-
ast þá allar eignir, sjóðir og skuldir
og skuldbindingar milli amtanna. Jafn-
aöarsjóðr skiftist þannig, að norðr-
amtið lilýtr 1<> tuttugustu og sjöundu
hluti, en austramtiö 11 af sjóðnum,
og skuldir, er á honum hvíla nú,
greiðist af ömtunum í sama lilutfalli.
Amtsbókasafnið á Akreyri verðr
norðramtsius eign.
Búnaðarsjóðnum verðr skift svo.
að noröramtið fær 1(>, en austramtið
9 tuttugustu og fimtu hluti af lionum.
Styrktarsjóðr ekkna og prentsmiðju-
sjóðrinn verða undir stjórn amtsráðs-
ins norðlenzka; en gjafasjóðr Guttorms
Þorsteinssonar og gjafasj. Pétrs sýslu-
manns verða undir stjórn austfirzka
amtsráðsins. -y Með þessum lögum er
stigið þýðiugarinikið spor til fyllri og
frjálslegri héraða-sjálfstjórnar á Islandi.
— FróðáR-kyrk.iu á nú að flytja
ul í Ólaísvík.
Búnaðarfklag er nú talið að sé
til í nálega öörum livorum lirepp á
Islandi.
Kvexnaskóla frú Sigríðar Magn-
j usson í Viuamimii veitir' forstöðu
j Þóra Björnsdóttir (frá Brekkuborg i
I Breiðdal). 15 námsmeyjar gengu á
! skólann í haust
Jón Sigukðsson heitir morðing-
i inn i Þingeyjarsýslu, sem drap stúlk-
j una, som ólétt var af völdum hans,
svo sem áður er getið í þessu bl.
(Öldin 1, 7); hann var vinnumaðr á
Mýri í Bárðardal. Heflr liann nú
meðgengið, að lvann hafi troðið vetl-
ingum upp í stúlkuna og lialdið fyr-
ir vit lienni, unz hún kafnaði, og
dregið hana svo í læk. Hafði búiö
yflr þessu ráöi lengi. Slíkt varðar
lífláti eftir ísl. lögunv. Málið dæmt í
héraði (líflát.) og í yfirrétti (meðferð
) málsins og' dómálegging í liéraði o-
I lögleg, og málinu vísað heim til lög-
[ legrar meðferðar; sýslumnðr haföi ekki
vitað það, að hann átti að hafa með-
dómsmenn með sér*).
Á Kvennaskólanum á Ytri-Ey vóru
i haust 36 lærimeyjar.
— í Möðruvallaskólanum vóru einn-
ig í haust 3ö lærisveinar.
— Kvíabekicr í Eyjaf. veittr 3. f.
m. cand. theol. Emil G. Guðmunds-
syni.
— Fjársalan til Englands í haust.
Menn telja útflutt að eins um 24000
sauðkindr (á móts við 70000 í fyrra);
þar af keypti Coghill 2000. Hitt flutt
vít af Zöllner, sumpart fyrir reikning
bænda, sumpart keypt af honum.
— Á ICVENNASKÓLA ReYKJAVÍKR (in-
um gamla) vóru í hanst 43 náms-
meyjar (skift í 3 bekki).
— Gufubátrinn „Faxi“ sökk á
Reykjavíkr-höfn 10. f. m. Lá þar
mannlaus og hirðingarlaus. Sást úr
landi, að hann var larinn að íýlla
(í stórviðri af norðri), en eigi fært
út í hann, nema manna vít stórt
skip; en urn það ekki hirt. Sást það
á, að aðaleigandinn (lvr. Sigf. Eymunds-
son) var veikr, en hinn aðaleigand-
inn var í bænum og skitti sér ekki
af. Bátrinn var óvátrygðr. Daginn
eftir rak lyfting og nokkuð af þil-
fari í land.
— „Rétta adferdin". Kyrir 10000
kr. hafa Skagfirðingar (upphafl. f'yrir
frumkvæði E. Briems sýslumanns) brú-
að hjá sér ár í sýslunni á fám ár-
um á sinn kostnað; jafnað niðr á sig
í sýslugjaldi 6 au. á hvert hdr. í
íöstu og lausu í þessu skyni.
— Öskufalls talsverðs varð vart í
f. m. víða syðra; falið víst að eldr
sé uppi í austrjöklum (Vatnajökli ?)
einlvverstaðar.
— Landsbankinn. Fyrir þriðja árs-
fjörðung þ. á., mánuðina Júlí, Ágúst
og September, er reikningr nýbirtr í
Stjóruartíð. Það er nærri skrítin til-
viljún, að bankinn hefir átt liér um
bil alveg jafnt í sjóði í byrjun þessa
| ársfjórðungs og í lok hans, eða milli
j 68—69 þús. kr. Hafa þó miklir pen-
ingar gengið út og inn hjá honum
þessa mánuöi, t. d. sparisjóðsinnlög
numið meira en 103,000 kr., en 79,000
kr. útborgað af þeirn, víxlar iunleyst-
j ir fyrir 56,000 kr. og keyptir fyrir rúm
j 52,000 (víxillán). Önnur útlán hafa ver-
ið 71 jftis. kr., en endrgoldin lán að
eins rúmar 30 þiis. Innlög á hlaupa-
reikniug rvim 22 þns. kr.
Alls átti bankinn í útlánum í
I reikningslok nær 830 þús. kr., þar af
nær 65 þús. kr. i víxillánum. Auk
þess uni 250 þns. kr. í kgl. ríkis-
skuldabréfum.
Reikningslán sjást a þessunv reikn-
ingi í fyrsta sinni, fáein hundr. kr.
Sparisjóðsinnlög namu í reikuings-
lok vun 584 þús. kr.
— SjÖinleiki ætla nokkrir Reykvík-
ingar að halda i vetr. Hafa ieigt
Good-Templara-lnisið til þess í 4 man-
uði (þau kvöld, sem G.-T.-stvíkurnar
nota það eigi) fyrir 450 kr.
— 16. f. m. druknudu af Akranesi:
Guðjón Jðnsson, Magnús Magnússon,
Bjarni Helgason, allir af Skaganum,
Ásmundr Gíslason (frá Miðhópi að
norðan?) Eileifr Eileifsson frá Mýr-
arkoti á Skaga.
— Loks eru komiu út lög um skip-
un dýralækna á Islandi.
— Bræðrnir Patterson (enski kon-
súllinn og bróðir lians) vóru teknir
*) Sýslumaðrinu er liáskólakenn-
; ara-efni „HeimskringhT' í lögfræði :
; Benedikt Sveinsson-
fastir í Færeyjum í liaust fyrir skuld-
ir og prettvísi. Einhverja úrlausn
fongu skuldiveimtumenn, svo að þeir
bræðr vóru aftr látnir lausir.
— „Laura“ leggr af stað frá Kmh.
til Islands 17. jan. næstk.; frá Leith
væntanlega 20. jan.
— Strandferðir 1892. Þær verða
3, hér um bil eins lagaðar og 1889,
— Berufirði og Reykjarfirði þö alveg
slepjit úr áætluninni —, og fer aðal-
pöstskipið, Laura, auk þess 3 l'erðir
frá Reykjavík til vestrhafnanna (nema
ekki Elateyjar), eins og þá. Thyra
verðr strandferðaskip eins og áðr. Heldr
„ið sameinaða gufuskipafelag“ straud-
ferðunum uppi styrklaust af lands-
sjóði, af þvi það vill ekki fullnægja
skilyrðum fjárlaganna, en þau vóru
staðí'est 6. þ. m., og hagar þá auðvit-
að ferðunum eftir því er kaupmönn-
um hentar, því þeir nota það lang-
rnest til flutnings.
Fyrsta strandferð byrjar frá K.höfn
1. Maí, önnur 3. Júní og þriðja 6.
Septhr. Erá Reykjavík fer það í síð-
ustu strandferð vestr fyrir land og
norðr 1. Október. Á sumum höfnum
kemr það ekki við nema einu sinni
hvora leiðina, svo sem Húsavík, Siglu-
firði, Skagaströnd og Önundarfirði.
— Austfirðingar eru nvi farnir að
verka sv-o vel saltfisk sinn, að aust-
firzkr fiskr er orðmn í hærra verði
á erlendum markaði en sunnlenzkr
og vestfirskr fiskr.
— Mannalát. 8. f. m. lézt Hall-
dóra Guðnvundsdóttir, eiginkona Brynj-
óli's Magnússonar í Nýjabæ á seltjarn-
arnesi.
22. f. m. audaðist í Rvík ekkjufrú
Þórdís T h ors t ei n s e n, ekkja Jón-
asar Thorsteinsens sýslumanus í S.-
Múlas. (f 1861); mun hafa verið um
58 ára. Hvvn var móðir landshöfð-
ingjafrúar Elínar Stephensen og sera
Jóns Thorsteinsens á Þingvöllum. Erd
Þórdís var dóttir Páls amtmanns
Melsteds, ein al’ þeim mörgu og góðu
hörnum ins valinkunna, mikla manns.
— Af aflabrögdum við Faxaflóa
er heldr vel og efniiega látið um það
er póstskip íór.
— Andaðr: Gísli Felixson á Stóra-
Ilofi á Rangárvöllum.
— Landsyfiriiéttardómr fallinn i
meiðyrðamáli Guttorms Vigfússonar,
fyrver. skólastjóra á Eyðum gegn Jöni
alþingismanni Jónssyni fra Sleðbrjót.
Jón dæmdr í 100 kr. sekt og máls-
kostnað.
— Fiskafli með bezta móti í liaust
a Hvvsavík nyrðra.
— Illviðrin, sem lvér gengu i
Manitoba 11.—14. f. in., hafa náð til
Islands. Þar gerði allharðan byl um
land alt 8.—13. f. m. með vonzku
norðanveðri. Annars góð tíö um alt
land.
SMÁ VEG I S.
— Keisarans skegg. Congregation-
alistarnir eru að ræða það og rann-
saka, hvað sé „in nýja orþodoxía“;
Presbyteríanar eru aö brjóta lieilann
um, „inar nýjari rannsoknir og rann-
sóknafrelsi kennimanna"; en Gyðii)g-
ar eru hver í iiarinu á öðrum í þess-
ari álfu út af því, hvort þeir eigi að
halda heilagan laugardaginn eða taka
upp sunnudaginn; og eigi síðr um það
þýðingarmikla atriði, livort rétt-ti'iiaðr
maðr sé skyldr til að hata á höfðinu
eða hvort það sé rétt-trvinaðarlegra
að sitja berhöfðaðr i samkunduLvúsinu.
/