Stefnir - 16.12.1893, Blaðsíða 2

90
S T E F N I R.
1893
pffjggg^Sjggfcír.-.
Eigi að kenua leikfimi í skólanum, verð-
ur að gjöra við husið og kaupa áhöld.
En þetta er pó tilgangslaust nema tím-
inn til leikfiminnar sje aukinn; nú er
pað aðeins 1 tími á viku, sem ætlaður
er til leikfimi, en mætti ekki vera minna
en 4 tímar. En pann tíma má ekki missa
frá öðrum námsgreinum. J>að ber pví að
þeim brunninum, að nauðsynlegt er, pó
ekki væri nema þessa vegna, að lengja
skólatímaun eins og opt hefir áður verið
rætt um. En pótt allt petta fengizt nú,
pá vantaði nokkuð enn. Enginn afkenn-
urum peim, sem nú eru, er fær um að
kenna leikfimi að nokkru ráði, eptir pví,
sem peir sjál'fir hafa sagt. J>eir eru allir
af gamla skólanum og hafa ekki lært
leikfimi nerna lítið eitt í skóla af kennara,
sem talað var um í sumar á pingi, að
veit-a fjárstyrk til leikfimisnáms erlendis,
og svo af kennara hans, sem var auðvitað
enn pá eldri í hettunni og öll aðíerð hans
enn pá úreltari. Af pessu leiðir, að ann-
aðhvort pyrfti einhver af hinum núver-
andi kennurum að læra leiklimi og kynna
sjer leikfimiskennslu utanlands, eða pá,
að nýr kennari væri fenginn til pess að
kenna pessa grein, sem fær væri um pað
í alla staði. Yrði skólatíminn lengdur um
eitt ár, pyrfti að öllum líkindum að bæta
við einurn kennara; sá kennari ætti ein-
mitt að kenna leikfimi, söng og teikning,
sem alveg hefir verið vanrækt á skólanum.
J>á væri allt fengið, pví öllum ber sam-
an um, að kennsla á skólanutn sje að öðru
leyti í bezta lagi. En meðan allt petta
kernst í kring, sem vonandi verður ekki
langt eptir að bíða, pá verð jeg að álíta
iieppilegast, að leikfimiskennslunni sje al-
veg hætt, pví eins og hjer að framan er
sýnt, hlýtur hún að verða bara kák, og
eintómt humbug að telja hana ineð í
skólaskýrslunuin.
Hjer er um eina hina allra helztu al-
menna menntastofnun landsins að ræða,
og varðar pví mál þetta allari almenning.
Leyfi jeg mjer pví að biðja yður, herra
ritstjóri, að lána línum þessum rúm í yð-
ar heiðraða blaði. Sjerstaklega vildi jeg
óska, að skólastjóri, kennarar og yfirstjórn
skólans ihuguðu petta mál rækilega, pví
jeg óska einskis íramar en að pessi parfa
stolnun geti náð sem mestri fullkomnun.
Ritað á Eligiusmessu 1893.
Ármann.
--------—-—-
Vestan mn haf
eptir
Dr. Valtý Guðmimdsson.
III.
Edínborg, 14. júlí 1893.
J>að er ekki neitt skemmtilegt að
lifa bjerna í Edínborg á sunnudögum og
öðrum helgum dögum. Engar skeinmtan-
ir, engin vagnaferð um göturnar, tæpast
mannaferð, nema peir sem í kirkju fara,
dauðakyrð yfir öllu. Allir veitinga- og
matsölustaðir lokaðir, og getur ferðamað-
urinn hvergi lengið mat nje drykk, ef
hann hefir ekki verið svo forsjáll, að kaupa
sjer bita kveldið áður og biðja húsmóður
sína að malreiða pað fyrir sig. En pað
eru ekki allir, sem vara sig á slíku og mega
svelta fyrir bragðið. Skotar eru trúmenn
miklir. J>eir tigna tvennskonar þrenningu:
heilaga prennineu ásunnudögum, en málm-
þrenninguna L. s. d. ( = pund, shilling
og penny) á virkum dögum. Er pað
nokkuð ójafnt skipt, að pjóna mammoni
alla vikuna, en guði aðeins hvern sjöuuda
dag, en með pví meiri strangleika lialda
peir hvíldardaginn. Húsbóndanum dettur
ekki í hug að raka sig á sunnudegi, því
pað væri syndsamleg vanhelgun á hvíldar-
deginum, að bæta peirri aukavinnu á elda-
buskuna, að vera að láta hana hita rak-
vatn. J>að hetír verið og er jafnvel enn
álitið syndsamlegt, að lesa blöð og ganga
sjer til skemmtunar á sunnudögum. Á
.pað bendir og pessi saga. Eríkirkjuprest-
ur einn mætti einhverju sinni sóknar-
barni sínu, ungri stúlku, og mælti við
hana: «J>að bar vel 1 veiði, að jeg mætti
pjer, því mig hefir lengi langað til að
tala um nokkuð við pig, sem mjer liggur
á hjarta. Jeg hefi heyrt — en pað getur
varla verið satt — jeg hefi heyrt, að pú
gangir pjer stundum til skemmtunar á
sjálfan sunnudaginiu. — «Jú, prestur
minn, petta er öldungis satt; en i biöíunni
stendur líka, að Drottinu vor hafi geugið
yfir kornakur á hvíldardegi*. — «Ójá, satt
er nú pað», sagði hinn árvakri sálnahirðir
og varð eins og dálitið bvumsa við. En
hann áttaði sig fljótt og bætti víð með
spekingssvip: «En nú skal jeg segja pjer
nokkuð, að hafi frelsariun gengið sjer til
skemmtuuar á hvíldardegi, pá álít jeg að
pað sje ekki til að auka veg hans».
J>að eru ekki meira en 6 ár síðau að
eptiríyIgjandi brjef stóð i blaði einu hjer
i Edlnborg, frá skozkum presti, sem hafði
verið borið pað á brýn af mótstöðumönn-
um sínum, að hann hefði sjezt á gangi
í einum af lystigörðum borgariunar á
hvíldardegi. Erjefið hljóðar svo:
«Yissar illgjarnar og samvizkulausar
persónur hafa dirfzt að láta pann kvitt
fijúga fyrir, að jeg hafi átt að sjást á gangi
í hinum svo neínda Drottningargarði á
hvíidardegi. Jeg pverneita sliku og Iýsi
pað tilhæfulausa ákæru. Jeg geng mjer
aldrei til skemmtunar á hvíldardegi. Jeg
leyfi mjer að bæta því við, að þó jeg gæti
stytt mjer töluvert leið frá heimili mínu
til kirkjunnar með pví að ganga gegnum
garðinn, pá íorðast jeg að gjöra pað. Hafi
óvinir mínir auga með mjer, ef þeir vilja,
og peir munu sjá, að jeg tek á mig
krókinn og fer utangarðs*.
Nú ganga pó sumir sjer til skemmt-
unar á sunnudögum, og nú er ekki að
tala uin að neinn Skoti leggi fæð á hæn-
urnar sínar, þótt pær verpi á sunnudög-
um, en sagt er, að peim haíi ekki fyrrum
verið vel við slíka vanhelgun á hvíldar-
deginum.
Skotar tala við skapafann eins og bann
væri nágranni peirra, segja honum frá
pörfum sínum og óskum, og sjeu pær
uppfylltar, pakka peir honum heitt og inni-
lega fyrir náðargjafir hans. En fái peir
ekki pað, sem peir biðja um, hafa þeir
pað lika til, að ávíta hann með hægum
orðum fyrir að hafa ekki bænheyrt þá.
J>yki Skotanum máltíð sín hafa verið mög-
ur og af skornum skamti, færir hann
Drottni reyndar pakkir fyrir hana, en hann
lætur hann um leiö skilja á sjer, að petta
hafi verið ljelegur kostur. Hann gerir
sjer far um að tala greinilega í bænnm
sínum og skýrir þráfallt orð sín, svo ekki
geti komið til nokkurra mála, að Drott-
inn misskilji hann.
Skotar eru ákaflega biflíufróðir og er
ekki jafn tíðrætt um neitt og hana. J>eir
kalla drottinsdaginn ekki sunnudag, held-
ur-Sabbath. Slíkt er meira í biflíustýl.
J>egar Skotar verða kenndir og fara að
verða málhreyfir, pá fara peir jafnan að
ræða uin trúarbrögð og bifliuspursmál.
Hve rík bitiían er í huga þeirra sýnir
eptirfylgjandi saga. Fyrir nokkrutn árum
fór skozkur prófessor upp í sveit í sum-
arfríinu og einn af hinum efnilegustu
lærisveinum hans með honum. Pilturinn
drukknaði í á og fannst lík hans mjög
svo skaddað næsta dag. Prófessorinn varð
alveg utan við sig af sorg, og fannst hann
nærri þvf sekur í dauða hins nnga manns,
sein honum hefði verið trúað fyrir. Hvað
raundu foreldrar hans segja? Hann sendi
hraðskeyti til föður hans og kom hann
næsta dag. Prófessorinn tók á móti hon-
um á járnbrautarstöðinni, og var sem steini
væri lypt frá bjarta honum, er hann
heyrði föðurinn segja: cDrottinn gaf,
Drottinn tók; sje nafnið Drottins vegsain-
að». Og svo bætti hann við : «J>essi á-
gæta setning er í Jobsbók, 1. kap , 22.
versi — nei, látum okkur sjá, er pað nú
21. eða 22. versið ? J>að er 21. versið,
jeg er nokkurn veginn viss um pað».
Övo gengu peir til húss pess, par sem
lík liins unga manns lá, og voru alltaf
að tala um Jobsbók á leiðinni. Menn
skyldu nú balda, að Skotinn hefði hlaup-
ið í faðm síns látna sonar til pess að
kveðja hann með skilnaðarkossi. Ónei,
hann bafði anuað að liugsa. Hann sá
biflíuna par á borðinu, greip hana sem
skjótast og fletti upp Jobsbók, og er hann
hafði fundið staðinn, sagði hann um leið
og hanu leit sigri brósandi á prófessorinn:
«J>að er 21. versið. — Jeg vissi að jeg
balði rjett íyrir mjer*.
Skotar vilja jafnan sitja í fremstu röð
og hafa beztu sætin, hvar sem peir eru.
ekki einuugis í þessutn heimi, heldur líka
í himmiríki og pangað eru peir allir vissir
um að koma. Maður, sem fyrir fám árum
ferðaðist um Skotland, segir frá málverki
af dómsdegi, sem hann sá í húsi skammf
frá Edínborg. J>ar stóðu til Guðs bægri
handar fyrstur Johu Knox, par næst
Robert Burns og Walter Scott og pví næst