Öldin - 01.10.1894, Síða 7

ÖLDIN.
151
sögur þessar um mjög sterkan, starfandi
anda.
Algerlega sérstök saga er “Mínir vin-
ir,” eftir Þorlák kaupmann Jónsson. Er
saga sú rituð móti áhrifum Danmerkur á
ísland og til eflingar íslenzk-ensku verzl-
unarfélagi. Meira skáldlegt gildi hafa
sögurnar eftir Jón Ólafsson (f. 1850) :
“Hefndin,” “Eyvindur,” “Nýjársgjöfln”
og “Sumargjöfln.’, — Þá hefir og Jónas
Jónasson, (f. 1856), ritað sögur margar :
“Gletni lífsins,” “Bjöm í Gerðum,” “Brot
úr æflsögu,” “Yflrmenn og undirgefnir,”
“Frelsisherinn,” “Áhúðarréttrinn,” “Rand-
íður í Hvassafelli,” “Jedók,” “Offrið” og
“Magnúsar þáttur og Guðrúnar.” Lýsa
sögur þessar að mestu leyti sérlega
hugsandi skáldi.
Loks viijum vér nefna liin yngstu
söguskáld íslands. Páll Jónsson reit
“Skin og sltuggi,” Guðmundur IIjaltason
“Dalarósir,” • ‘Jökulrósir” og “Melahlóm,”
Ingibjörg Skaftadóttir reit “Kaupstað-
arferðir,” Baldvin Jónatansson “Sveita-
lífið” og loks heflr Gunnsteinn Eyjólfs-
son á þessu ári ritað “Elenóru.” Er saga
sú rituð af töluverðum hættleikum og segir
frá lífi nýlendumanna í Winnipeg, en er
þó að líkindum alt of svört lýsing á hátt-
um og siðum hinna íslenzku vesturfara, og
kann þó nokkuð að vera satt í lienni. Þá
skal loks telja Þorstein Gíslason. Er
sagahans: “Yísindamaðurinn,” mjög ein-
kennilegur og óvanalegur skáldskapur, er
lýsir vonleysi skáldsins. Skáldið sér eng-
an tilgang heimsins eða veru manna á
jörðu og hefir harla undarlegar hugmyndir
um “kærleika guðs.”
Að svo mæltu Ijúkum vér þessari of
fáorðu tiiraun að lýsa. hinum nýrri íslenzka
söguskáldslcap, en viijum um leið geta
þess, að þótt vér höfum farið fljótlega yfir
verk hinna yngstu skáldanna, þá mega
menn ekki ætla það, að skáldrit þessi séu
einkisvirði, eða hafl enga þýðingfvrir önn-
ur lönd eu Island. Eins og nú cr, eru
þessar nýrri hókmentir íslendinga alt of
lítið þektar á Þýzkalandi til þess, að ýtar-
leg lýsing á þeim öllum ætti við, og sökum
þess ætluðum vér að láta oss nægja, fyrst
um sinn, að henda á það sem mest skaraði
fram úr, að minsta kosti að láta menn sjá
fullkomna hókaskrá yflr ritin.
Að hinn nýrri íslenzki söguskáldskap-
ur sé þess verður, að eftir honum sé tekið,
getum vér þegar séð af því, að segja má,
að.hann sé hinn yngsti frjóangi hins forna
nafnfræga íslenzka söguskáldskapar; hinir
eldri voru æfintýrasögurnar. En auk þess
era skáldrit þessi sannarlega þess verð, að
eftir þeim sé tekið, og getur hver sannfærst
um það sjálfur, sem lesa vill þetta litla
sýnishorn, fáeinar sögur, sem þýddar hafa
verið á þýzka tungu, ef menn fordómslaust
vilja líta á þessa hreinu náttúruþjóð, úti-
lokaða frá heiminum, er á að berjast við ó-
blíðu lofts og harðindi. Veldur hið síðast-
nefnda því, að söguskáldskapur hennar
kemur oftlega fyrir sem pessimismus, sem
biturt háð gegn stéttum mannfélagsins,
sem vér alt of oft hikum oss við að dæma.
Skáldrit þeirra ráðast einnig oft á ýmsar
stofnanir og háttu, sem vér aflöngum vana
látum standa án þess að róta við þeim, og
mundum jafnvel skoða sem glæp að gera
það.
Að líkindum hætum vér seinna við
línur þessar nokkrum orðum um hina mik-
ilsverðu íslenzku lyrik (bragljóð), cn ósk-
um nú, að línur þessar, þótt fáar séu, létti
fyrir oss, að vekja eftirtekt á liinu forn-
germanska bræðrafólki norður undir heim-
skauti, sem starfar svo vel og kostgæfilega,
og hjálpi oss til þess, að afla hinum nýj-
ustu bókmentum þeirra nýja áhangendur
og yfir höfuð almennari og fjörugri áhuga
fyrir þeim, heldur en hingað til liefir átt
sér stað, hæði hjá sjálfum oss og öllum öðr-
um þjóðum.
* *
*
Þai nig lýsir herra Kuchler söguskáld-
skap vorum. og hufum vér litlu þar við að