Framsókn - 08.01.1895, Síða 2

NK 1
F J{ A M 8 O K N.
Ef nú slikt frnmrarp, sem hjer er nm að ræfta,
næði að rerða að lðpum, yrði rjetti giptra kvenna
miklu betur borgið en er og verið hefur. Bóndinn
gœti pá ekki lengur sóað takmarkalaust fje konu sinn-
ar og arfi barna einna. Karlmenn mnndu pá siður
giptast til fjár eða festa sjer kouu eingöngu af auðs-
von. Margur drykkjumaður í hjáskaparstöðu ínundi
fremnr stöðva drykkjuskap sinn, ef hann hefði engin
umrúð yfir fje knnn sinnar og gæti í annan stað bá-
izt við að fjkrskipti yrðu gjörð á fjelagsbái peirra
lijóna. Ef slík lög sem pessi fengjust, yrðu pau sann-
kölJud rjettarbót, einkum fyrir giptar kouur; eu marg-
ir kvœutir menn myndu og hafa stóunikið giign af
peim bæði beinlínis og óbeinlinis.
Stundum, pegar pau múl hafa verið til umræðu
á alpingi, er sjerstaklega snerta konur og rjettindi
peirra, hafa sumir pingmenu komið með pær mótbár-
ur, að málið væri ofsnemma uppborið, að konur hefðu
ekki enn látið til síu heyra um pvilikt efni. og að
óvíst væri að konum pætti nokkuð unnið með pvi að
fá pau lðg, er um var rætt.
J>vi miður hafa íslenzkar konur verið of pögular
um sín eigin mál, er pau hafa komizt á dagskrá og
ofsjaldan lútið álit sitt og vilja í ljós. Mun petta
hafa talsvert spillt fyrir pvi að mál peirra næðu fram
uð ganga. Yæri pvi óskandi að konur ljetu hjereptir
meira á sjer bera en pær hafa hingað til gjört. pá
er um rjettindi peirra ei að ræða. Mundu pær með
pvi fá góða liðveizlu hyá mörgum karlmönnura, sem
aunars láta slik mál hlutlaus.
Reyndar má ætla, að allar hugsandi og skyn-
berandi konur telji pað miklu skipta, að giptar konur
fái fjárAð á pann hátt sem fram er tekið í frumvörp-
um 1891 og 1893 og óska pess að lög fáist um petta
efni sem fyrst. En, par sem ekkert vinnst með pögn-
inni, og par eð nú er alpingi að snmri, pá ættu kon-
ur að taka til máls um petta efni. bæði til að skýra
pað betur og svo til að veita pingiuönnum aðhald.
|>að væri sorglegt, ef jafnmikið nauðsynjamál, sem
petta er, yrði tekið til umræðu á næsta pingi í priðja
skipti, eD yrði annaðhvort fellt eða ekki átrætt.
Mættu konur pá kenna sjer um pau afdrif málsins,
ef pær Ijetu ekkert til sín hoyra fyrir ping og ljetu
pað hvergi sjást, að pær óskaðu pess og krefðust, að
pess væri með lögum varnað, að kvæntir raenn gætu
misbeitt stöðu sinni svo sem sumstaðar hefur orðið,
af pvi að peir höfðu einir öll fjArráð básins á hönd-
um, en konurnar voru réttlausar og ómyndugar með
öllu.
Hlnni íslcnzku kvennþjóft hefur nýlega verið
borið pað á brýn á prenti, nð bún væri „nauðalitið
hugsandi’1 (sjá Heimilisbl. nr. 11). Er petta sanuur
domur? Og með hverju hefir fslenzka kvennpjóðin
gefið tilefni til slíknt ummæla? Með pögninni og
íramtakslevsinu.
íslen/.ka kvennpjóðin hefur sannarlega ekki litið
mikið á sór bera, og pað hafa. Jxitt mestu býsn ef
kvennraaður hefur gjört eitthvað nmtalsrert, t. d.
skriíáð bók eða haldið fyrirlestur. Og pær konur
sem eitthvað pvilikt liafa gjört, eru skoðaðar sem nnd-
antekiinga:- og verk peirra að pví eiira álitin merkileg.
að kvennmenn hafi unnið pan. En jog tel engan
efa á pvi að útum landið sjeu til margar hugsandi kon-
ur, er vafalaust gæta litið til sín heyra engu síður
en hinar sem pegar hafa gjört pað. En pví pegju
pær? Af prí peim 'nefar verið kennt, nð konan prif-
ist bezt í skuggo, að pað væri ókvcnnlegt að koina
opinberlega fram.
f>essi hleypidóraur er ná algjörlega á förum er-
lendis, og a;tti eins að hverfa á vorn landi. fslen/.k-
ar konur standa ekki á baki systra peirra í öðrum
löndum hvað hæfilegleika snertir. Nú á tiinum er
miklu meira gjört eu áður til pess að mennta kvemi-
pjöð vora, pó mikið skorti eun til pess að húu haíi
i pvi efni jafnrjetti við karlmeunína. það getur pó
engura dulizt að konau hefur fullkominn rjett til jafnr-
ar menntunar og karlmaðurinn; pað verður að r.yðja
svo braut henuar, að hún geti beitt hæfilegleikum
sinum á pann hátt er henni er bezt fallinn. Meim
klifa einatt á pvi. að hlutverk kveunnuuinsins sje ein-
ungis að verða kona og méðir. En nú eru kvenn-
menu miklu flc-iri en Larlmenn, og geta pvi
eðlilega ekki nllar gipzt, og hvnð ó pá afgangurinn
að gjöra? Hvert er peirra hlutverk? |>ær eru
sumar hverjar miske lítt til pess fallnar að verða
undirtyllur á annara heimilum; en sá vegurinn hefur
pó bingað til verið sá eini er ógipt kvennfólk á pessu
landi hefur átt völ á. það er fjærri pvi að vinnu-
konustaðan sjo óvirðuleg. Hver staða er jafn virðina-
arverð, ef vel er í henni staðið. En pær konur eru
samt til, sem ekki geta notid sin uema í sjálfstæðri
stöðu.
Eu allar ættu pær að geta verið sjilfstæðar S
hugsunum. En pvi er miftur, að svo er ekki. Hugir
margra kvenna snúast eingöngu um h.ð hversdagslegn:
pær álíta að annað komi sjer ekki við. þær eru
margav alveg ókunnugar öiluin almeiinitigsmilum <rg
sjerstaklega hafa pær óbeit á „pólitiku, pað er svo
ókvennlegt! að hugsa um slíkt. Og pó snerta inörg
pau mál pær sjálfar persónulegn, pær hafa jai'ut
gagn af framföram lands vors sem karlmennirnir.
Yjer sögðum að meira væri gjört nú en óður tií
pess að mennta kvennpjóð vora. En par með er ekki
sagt að kvennpjóðin sje nú sann-menntabri en áðnr.
Kvennaskólar eru komnir á stofn og hafa gjört mikið
gagn, fræðsla er par veitt 1 mörgum námsgreinutn er
fáum konum veittist áður kostur á að nema. F.u
pað eru enn tíltölulega fáar stúlkur sem !iafa hlotið
pessa skólaraenntun. Og svo er pað pví míður, að
margar stúlkur virðast aðeius kunna að meta yfirborð
menntunarinnar. Að læra pað sem kallað er „fínar
hannyrðirH og svo eitthvað i dönsku, p;tð er af of