Framsókn - 08.01.1895, Blaðsíða 4

NR. 1
P R A M S 0 K \T.
4
Opt hefwr heyrzt 'i voru landi talað um, »ð fra>í.ð
forfeðranna sé horhn. |>að er sorglegt, en satt
þó. ísland, er var hið fyrsta lýðveldi fyrir norðan
Mundiufjöll, hefir um mörg ár verið kúgað af útlendri
stjórn, og eymd og apturför hafa lagzt yfir landið.
A pessari öld hefir aptur farið að birta af nýrri tið
Mikið hefir verið talað, og töluvert gjört til pess
að efla frelsi og framfarir í landinu. En mik ð er
ógjört. Ef oss tækist að útrýma drykkjuskapnum,
pá væri stórt fet stigið tii viðreisnar voru landi.
Heillavænlegt væri pað, ef íslenzkar konur með fylgi
sínu gætu fengið því framgengt, að peirra litla land
gengi á undan hinum stóru löndunum og yrði fyrst
til þess*að hrista af sjer hlekki Bakkusar og yíirstíga
allt böl ofdrykkjunnar.
|>etta er nú á valdi íslenzkra kvenna að miklu
leyti, og kcniið undir Jvi að þær allar skrifi undir
áður umgetna íiskorun. Ómögulegt er að hugsa sjer,
að löggjafar landsins mundu neita pví, er laudsins
konur biðja um í einu hljöði.
-:o:----------
Vaxandi raenutuii.
J>að mun eitt mcð öðru vera talið til vaxandi
menntunar. að víða um land hafa nú á síðari árum
verið stofnuð lestrarfjelög, á þaun hátt, að innlendar
og útlendar bækur hafa verið keyptar, einnig blöð og
tímarit, er síðan eru ljeð út til lesturs á vetrum. Er
svo uppboð haldið á bókum þessum á vorin, og aðrar
nýjar keyptar í stáð hinna seldu.
Slik lestraríjelög hafa upphaflega verið stofuuð í
peira lofsverða tilgangi að mennta alpjóð landsins.
Mun og mega fullyrða, að margir menn, einknin til
sveita. hafa aukið pekking sina að 'mun oinmitt fyrir
tilstilli lestrafjelaganna.
Eu eigi slik tjelög að gjöra verulegt gagn, pá
purfa fjelagsbækurnar að vera vel valdar, en ekki
keyptar hópum saman af handahóíi á eiahverju út-
lendu lestrarfjelags-nppboði, sem dæmi munu til finn-
ast að gjört hati verið.
Jeg, sem rita línur pessar, hefi um nokkur und-
anfarin ár verið meðlimur lestrarfjelags á einum
verzlunarstað iands pessa. í pví fjelagi hafa árlega
verið eingöngu útleudar bækur, raest skáldsögur.
Pjðlda margar af skáldsögum pessum eru ritaðar á
paun hátt, að eigi er hægt ar.nað að sjá en að höf-
undar peirra sjeu eindregnir aiðleysingjar. Kveður
svo rammt að pessu, að j6g hef heyrt jafnvel gárung-
ana scgja, að peir pyrftu að „desinficera“ sig eptir
lestur slíJua bóka.
En ef gárungamir júta að peir pnrfi að prifa sig
upp cptir áhrif siðleysisbókanna, — hvernig mun pá
leatur peirra verka i ungmenni og böru? Monn
•kuuna að segja, að börn séu ekki látin lesa sbkar
bækur. Jcg segi: b<5rn lesa allar pær bælair som
pau ná í, söu pau annars gefin fyrir bóklestur.
|>jer, feður og mæður! ættuð að hafa vakandi auga
á þv\ að börn yðar ekki n >í að iesa -iáspillandi
bækur. Annars kostar megið pjer óttast fyrir að
hin saklausa s 1 barna yðar óhreinkist. spillist, eitr-
ist. Og pjer sem standið fyrir innkaupu u lestr rtje-
lagabóka — hættið, fyrir alla mi.ni, að kaupa slíkar
siðleysisbækur, pvi að pær hneyxla hvem siðaðan
mann, skaða ungraenni og börn, og gjöra þeim ósóma
er kaupa.
R.
-WÆ-
Kínverskar prinzessur takaj kristni.
Forstöðumaður kristnihoðsfjelagsms „International
Missionary Allianceu, síra A. B Simpson i New-
liork, skýrir frá pví, að t.vær dætur jarlsins Li-Huug-
Chang, frænda Kínakeisara, hafi tekið kristni. |>ær
hafa um nokkurn timr dvalið í Bandaríkjunum i
Norðuramoriku við lærdóm. og par hafa pær opin-
berlega j tað hina kristnu trú. Móðir peirra, sem nú
or dáin, hafði einnig verið kristin. Faðir peirra, Li-
Hung-Chang hefur verið Evrópumönnum mjög vinveitt-
[ ur og sjerstakleea kristniboðunum. Sýnir þetta, að
| kristniboðið er á góðum vegi í Kína.
Háskólinn í neidelberg, einn hinn helzti há-
| skóli á þýzkalandi, hefur nú loks leyft konum uðgöngu
að fyrirlestrum. Er sj ' lfsagt, að aðrir háskólar á
j þýzkalandi gjöri slikt hið sama. J>ýzkaland hefur í
pess'i tilliti verið fastheldnast við fornar venjur að
útiloka kvennfólkið, en nú hefur par skipt um til
batnaðar.
Nýi siðurinn
Guðhræddur bóndi kom einusinni í kaupstað.
Hann gekk inná veitingahús, þar sem m?.rgir gestir
voru saraan komnir og keypti sjer mnltíð.
Aður en bóndinn fór að borða krosslagði ha:m
hendurnar og beygði höfuðið eins og hann ætlaði að
biðjast fyrir. En áður en hann hafði gjört pað, trufl-
aði sessunautur hans hann með pessum orðura: „Setj-
ist pjer bara niður, pað er nú orðinn úreltur siður að
biðjast. fyrir“.
„Nú, er pað svo“, svaraði bóndinn, sem þá hafði
lokið bæn sinni. „|>á hafa svínin mín heima líka
nýja siðinn, pví pau borða bænarlaust.
(Jyftingar eru taldir að vera 61/3 millíón manna
um heim allan. Af þeim á millíón heimn á Rúss-
andi, 250,000 i Amcríku, 250.000 í Afriku, 300,000 í
Asiu og 12,000 1 Astraliu.
Útgefendur:
Sigrlður pcrsteinedöttir. Ingihjörg Skaptadhttir,
Prentsmiðja „Austra“.