Framsókn - 01.06.1896, Blaðsíða 2

NR. 6
F R A M S Ó K N
£2
tT yfir jieim liefir hvílt um langnn nldur. Fjöldi
kvenna liefir pyrpzt af landi burt, einkum til Ameríku.
til að ná í liáa kaupajalciið; og Jjað sem ejitir er
:.f ungu vinnandi kvennfólki kýs helzt að afla sjer
liins hæsta kaups setn lijer á landi er hægt að ná í
yfii' sumart'mann, sent cr fiskvinnukaupið. Að vetr-
inum lial'a pær ofan af fyrir sjer mcð ýmsri hand-
vinnu, og sumar raðast tii vetrarvistar sem vinnukon-
ur í kaupstöðum og fá allgott kaup yfir veturinn.
Pjæi, sem pannig koma ár sinni fyrir borð, b.era bezt
úr bvtum, og má fullyrða, að sumar stúlkur fá á
] ennan hátt samanlagt nm 150 kr. í árskanp. p>að
er: eitt hundrað krónum hærra kaup, en alinennt
tíðkast í ársvistum. Enginn skyldi nú furða sig á,
pó kveunfólkið vilji lieldur vera í lausarnennsku og
starfa að fiskvinnu, pótt hún ojit sje erfið, Jiegar
um svona mikinn gjaldsmun er að tefla.
h>að l.'tur pví lielzt ut fyrir, að pað sem húsbænd-
ur annaðlivort ekki vildu gjöra eða ekki gátu gjört
hingað til: að hækka kauji vinnukvennanna, Jiað
verði Jieir nú tilneyddir að gjöra h.jer eptir ef peir
eiga að geta fengið næga vinnukrapta handa heimilum
sínum. tíóðri vinnukouu er seint of goldið.
Ef svo vel færi, að almenut yrði hækkað kaup
vinnukveuna, pá mætti sv.o kalla, að stórt spor
tæii stígið fiam á rjettlætis- og mannúðarbf.iutina
til bóta fyrir kvennfólkið. Og „betra er seint, en
aldreiA
llngdóimir »g elli.
IJað er að skilja, peir læra talsvert, afla sjer dýrmæfrar
reynslu, og ef allt gengur eðlilega, proskast bæði
lijarta og hugur, hjartað fvllist viðkvæmni og blíðu,
hugurinn pekking og skilningi. En kjarninn, sjálf
manneskjan, hin mannlega vera, hjartað, sálin, pettu
ei og verður ætið obreytt, ætíð ,.u>uji", aldrei gamalt,
,. ilai niö Iiefur ætið fastan samastað ,.í sál vori’i'*.
IJað brosir í augum vorum. |>að er pað, sem gjörir
•if vort hærilegt á jörðu — gjörir pað jafnvel inndælt.
f>að er hin virkilega innsta vera vor al'lra. [>ví bet-ur
sem vjer Jækkjum einn rnaim, pess yngri fiunst oss
hann vera, alltaf yngri og yngri, par til vjer iiinst
inni bjá Iioinim niætnm „barnimrb Og illa fer og
ovænlega, ef menn ekki fylgja ráðum peim, er Björuson
gefur í liinu fagra kvæði sínu:
I bæstu hetju jarðar
pað lijarta barnslegt er, sem slær,
pótt skelli skruggur harðar
hún skilið slög pess fær.
Mörg lietja fallið liefir lígt,
sem hjarta barnslegt reist fjekk brátt,
Sú barndómsmynd ei meiðist,
nje eyðist!
Hvar Iiugsim há er fundin,
í lijarta barnsins á hún rót;
bin stælta sterka niundin
ei striðir raust pess mót.
Hvað litla barnið Ijek, pað bezt
í ljósi raanndómsára sjest;—>
og án þess flest er fræða
fátt gæða.
Jeg er komin að peirri niðnrstöðu, að fólk verði
aldrei gamalt. [>að er röng skoðun að ætla að svo
sje, aðeins Iijatru, eður ein af sjónhverfingum æskuiin-
ar og ungdómsins, er eyðist fyrir reynslu fullorðins-
áiann.i. T raun og veru verða menii aldroi ,.gamliru,
— purfa ekki að verða pað og gjöiast pað ekki
heldur, pegar ínenn hafa við hærileg Íífskjör að búa.
[>að er eins með „gamla“ fólkið einsog með sjóndeild-
arhring pann, er vjer kepjmm að; vjer getum aldrei
náð pví; pegar vjer komum pangað, sem vjer sáum
pað standa, fiiinum vjer aðeins ungt fólk einsog oss
sjálfa. Hinir „gömlu“ eru allta.f langt á undan oss.
langt í hurtu, — sjónhverfing. |>eir eru ekki til;
ekki fremur en draugar og apturgöngur.
fað cr að sömiu svo, að til eru menn með hrukk-
ott andlit, og menn með st-irða fætur sökum inargra
ára áreynzlu, menn, sem kirkjubókin sýnir að búnir
sjeu að ferðast all-lengi um á jörð vorri; en að peir
sjálfii bafi breytzt, eða sjeu orðnir að einhverju nýju
fásjeðu, leiðinlegu, sem menn kalla ,,gamalt“, pað nær
engri átt. Menn breytast mjög lítið við aldurinn, —
neina aðeins h náttúrlegan liátt: Tenmirnar fækka og
háiið pinnist máske, og svo er Jiað búið. .1 andlegum
skilningi er eða parf engin breyting að eiga sjer stuð.
I?að eru einungis unglingarnir sem sjá petta
„ganila’ folk. \jer ímyndum oss, pegar vjer erum um
t'ítugt, að vjer sjeum svo fjarska ólíkir sextugu-fólki.
(Jss fimiast binir rosknu vera svo virðulegir, stirðir
og pvrkingslegir. En pegar vjer sjálfir elduiiLst, finn-
um vjer með uiidrun. að sextugi maðurimi er ennpá
í andlegum skilniiu'i — leikandi fjörugur, barnslega
glaður. rjett sem æskumuðurinn.
\ el man jeg enn pá daga, er jeg fyrst uppgötvaði
pað, að innst í brjósti gamalla kveuna, sextugra.
sjöt-ugia og áttræðra, býr opt himinglöð. unaðsdreym.-
andi, elskuleg ungmey, Jeg pekkti, meðal annara,
»'jöo 'eina slíka glaðlynda unga meyju, er var
milii sjötugs og áttræðs. \ ið höfum jafnyel verið
saman útí skógi. og tínt blóm saman og skipzt á
fl01 ugum orðræðum. Hún er ein af hiniint allra
„yngfetir' eldíjörugustu úpprennandi manneskjmn, seiu
jeg nokkiu sinni lieii pekkt — nokkuð hugsjónadjörf
miske. Hún átti reyndar eiu fimni eða sex væu og
efnileg böm, sem voru pvínær eins „ung“ og hún;
maður hennar var ekki heldur stóruin eldri, en líkams-
bygging bans var slitnari og hanu var stirðari í iiða,-
mótunum, pó ekki meira ea svo, að honum pótti gam-