Framsókn - 01.03.1897, Page 2

NR. 3
PEAMSÓKN
10
sjúkrahúsi, sem faðir hennar hefur byggt par eystra; er
par mikill skortur á allri læknishjálp. Yið sjúkrahús
petta ætlar hún eingöngu að liafa konur sjer til að-
stoðar, og segir armeniska,r konur vel vaxnar peim starfa.
Að síðustu eru í ársritinu ýmsir reikningar og
skýrslur kvennfjelagsins.
Ytri frágangur á ritinu mætti vera betri og pví
samboðnari. Ymsar slæmar prentvillur hafa slæðstinn,
en pær eru leiðrjettar aptan við ritið sjálft.
„Meiri menntun, meira frelsiu.
petta eru einkunúarorð frelsis- og framfaramanna
hjer á landi, og peir tala svo vel fvrir kröfum sínum,
að ætla má að peim sje fullkomin alvara með pað er
peir segja. fað virðist pví undarlegt, pegar margir
pessara mauna vilja ekkert styðja að menntun kvenna
og jafnrjetti peirra við karlmenn; getur pað verið að
vaninn hafi svo sljófgað rjettlætistilíinningu og dóm-
greind pessara manna, að peir sjái ekki, að pað sama
sem pessi viðurkenndu gæði. „frelsi og menntun", eru
fvrir karlmennina, pað eru pau einnig fyrir kvennfólkið.
Jeg vil leyfa mjer að spyrja pessa menn: Greti pjer
unnað frelsinu, en verið pó lausir við drottnunargirni?
Getið pjer pað, pá vona jeg að pjer vinnið gagn landi
yðar og pjóð, og munuð pjer pá biðja um „frelsi og
menntun“ jafnt fyrir alla menn, konur sem karla.
J>að er margra sögn, og líka sannindi, að meira purfi
að mennta kvennpjóðina til pess hún sje fær um meira
frelsi; en meðan konur hafa ekki rýmri aðgang, en nú
er, að menntastofnunum landsins, og sjeu skólar peirra
fáir og fráleitt vel sniðnir eptir pörfum peirra, erjeg
hrædd um að pað eigi langt í land að vogandi pyki
að losa af peim ófrelsisböndin; en gilt mun pað með
kvennfólkið íslenzka sem liverja aðra pjóð og hvern
einstakling, að ekki lærist að brúka frelsið fyr en við
æfinguna, jafnvel pó menntun sje nokkur.
Jeg er ekki samdóma peim, sem hafa látið pað
til sín heyrast, að kvennaskólarnir sjeu landssjóði svo
tilfinnanleg byrði, að pað pyrfti að fækka peim; en
fyrirkomulag peirra parf að vera svo, að konur geti
fengið par „praktiska“ menntun fyrir lífið; nú pegar
búið er, að breyta Laugalandsskóla og flytja til
Akureyrar, og í ráði að koma upp skóla á Aust-
urlandi, pá finnst mjer menntamál okkar purfi nú
alvarlega að komast á dagskrá pjóðarinnar; par um
ættu konur óhikað að segja álit sitt og vilja; par hefur
íslenzka kvennfjelagið mikið og parft verkefni, sem
pað ólíklega gengur framhjá.
pað er almennt álitið að pví fje sje vel varið sem
lagt er til eflingar búnaði, og er í pví skyni lagt fram
mikið fje fyrir livert fjárhagstímabil; enpar eð skipt-
ar skoðanir hafa verið um, hvernig pví fje væri bezt
varið, liefir mönnum komið saman um, að pað gengi
alveg til karlmanna, til búnaðarskóla peirra, og bún-
aðarfyrirtækja, alveg eins og búsins og landsins vel-
megun í efnalegu tilliti væri eingöngu komið undir
kunnáttu, dugnaði og framtakssemi karlmanna, En pað
er meinimr mín, að konur geti eins vel átt pátt í
framför og apturför búskaparins, og sje pví eins nauð-
synlegt að styrkja pær til kunnáttu og framkvæmda í
búnaðinum. Búnaðarki.nnátta peirra má ekki vera
yfirgripsminni eða ógagnlegri.
Yæri ekki nauðsynlegt að koma upp búnaðarkóla
fyrir konur? Sjálfsagt yrði pað kostnaðarminna. í
sambandi við búnaðarskóla karlmanna. Jeg skil ekki
að pað yrði svo mikill kostnaðarauki sem margir munu
álíta í fljótu bragði; auðvitað pyrfti meira húsrúm og
fleiri kennara, konur pyrftu styrk af pví opinbera sem
karlmenn. en jeg hugsa búið stæði sig pó tiltölulega
betur, pví pá fengist tnest búvinnan hjá nemendunum;
og pá væri að gjöra ráð fyrir að bústýra væri eins vel
vaxin stöðu sinni, sem bústjórinn; pví pað parf hún að
vera, til pess að vel fari. Jeg gjöri ráð fyrir að á
peim skólum pjenaði líkt gagnfræði fyrir konur sem
karla, en búfræði peirra yrði mikið ólík. fær purfa
að læra innanbæarstjórn, meðferð og tilbúning á mat,
tóskap, klæðasaum, garðrækt, nokkuð í efnafræði og
heilbrigðisfræði; lærðu konur petta að gagni, vona jeg
að batnaði stjórnsemi og búsæld á heimilum vorum,
mörg óparfa kaup við útlendinga ættu pá að geta minkað,
en innanlandsverzbm að aukast.
Jeg tel víst að garðræktinni færi fram, ef konur
lærðu hana jafnt sem karlmenn; hafi pær áhuga á
henni, geneur peirn opt betur en bændum peirra (sem
opt eru ekki heima) að hlynna að görðum pegar búið
er að sá, eða grípa liðljett fólk til pess, og par sem
konan sjálf parf að úthluta garðávöxtunum, má telja
víst, að hún kunni öllu betur ón bóndinn að meta gildi
pgirra.
]>ví munu fáir neita, að nauðsynlegt sje að konur
pekki betur en nú tíðkast almennt, meðferð, tilbúning og
notagildi peirra mattegunda, sem pær bafa handa á
milli, pví við pað yrði peim pað drýgra í meðferð, en
hollara og notabetra fyrir móttakendur.
það er ekki svo athugað sem skvldi, hve vanda-
söm og ábyrgðarmikil húsmóður-staðan er, ekki sist pað
sem lýtur að barnauppeldinu, optast nær hefur móðirin
mest áhrif á börnin, í andlegu og líkamlegu tilliti;
ræður hún pví mikið framtíð peirra, par peim fylgja
lengst áhrif uppeldisins. Konurnar purfa að menntast,
til pess að unylingamenntunin verði í lagi, unglinga-
menntunin er bezt undirstaða hinnar almennu mennt-
unar, pví af eiustaklingunum myndast pjóðfjelagið.
Menntið konurnar, svo pær kunni að meta ykkar
miklu hæfilegleika, en líka sína eigin, og lífsins mikla
tilgang. 0, að peim öllum lærðist að pekkja og meta
hið mikla ágæti mannstignarinnar, sem pær hafa
pegið eins og pjer, og hafa pví, eins og pjer, heimt-
ingu á hinum eðlilegu mannrjettindum. Athugið:
J>ær eiga að vera kærleiksríkir og framkvæmdarsamir
förunautar yðar á lífsleiðinni, eu líka keppinautar á
braut frelsis og framfara.
Norölenzk sveitakona.