Kvennablaðið - 14.04.1926, Síða 1

cTSvQnnaBlaéié.
í í 6 5 8 $
XXVI. árgangur.
Reykjauík, miðvikudaginn Í4. apríl 1926.
1. tölublað.
r
/þuí trausti að íslenzkar konur
taki vel á móti þessum gamla
kunningja okkar allra, bjóði hann
velkominn á heimili sín og fylki
sér undir merki hans, felum vér
hann gestrisni þeirra og rœktar-
semi til frekari samvinnu.
Revkjavik, 12. april 1926.
Kosninganefnd kvenna.
Þegar K. R. F. I. og Hið ísl. kven-
félag tóku þá afstöðu í vetur, að senda
út sérstakan kvennalista við landskjörið,
sem fram á að fara 1. júli í sumar, þá
var kosningarnefndinni það þegar ljóst,
að erfitt mundi verða að koma sérlista
kvenna að og hafa engin umráð yfir
blaði sér til varnar og stuðnings. Fiest-
öll blöðin eru flokkablöð, sem ekki taka
pólitískar greinar af andstæðingum sin-
um. En í kosningum er enginn annars
bróðir i leiknum, en allir listar and-
stæðingar. Enda höfðum við naumast
komið fyrstu skeytum um listann út
fyrir húsdyr okkar þegar stjórnarblaðið
»Vörður« flutti langan leiðara um lands-
kjörið, og gat þar kvennalistans, sem
hann varaði við sem »sprengilista«.
Og sér i lagi virtist honum lítast ískyggi-
lega á fyrstu konuna á listanum, sem
hann gaf í skyn að mundi fylgja jafn-
aðarmannaflokknum. Næ.stu timana á
eftirtóku flest önnur flokkablöðin i sama
strenginn í sameiginlegum góðgirnistón
flokkanna„ og öllj, vo,ru þau sar^mála,
ura að vara við þeim háska sem staf-
aði frá þessum lista. Aðallega voru það
efstu konur listans, sem veizt var að,
með grunsamlegum aðdróttunum um
stefnu þeirra í stjórnmálunum, þótt í
áskorun kosninganefndarinnar væri beint
tekið fram, að engin þeirra 4 kvenna^
sem á listanum áttu að verða, væri
nokkrum flokksböndum háðar, né
mundu í flokka ganga, þótt listinn
kæmist að.
Þegar þar að auki vér fórum áð fá
ýmsar fregnír utan úr sveitunum um
sögur, sem dreift væri út til að tor-
tryggja kvennalistann og gera hann ó-
vinsælan, sáum vér að með engu móti
yrði hjá því komisí, að hafa blað til
umráða fram yfir kosningarnar, og varð
oss þá helzt fyrir, að snúa oss að hin-
um gamla merkisbera kvenréttindamál-
anna, og okkar allra trygga gamla vini
Kvennablaðinu, sem nú hefir hvílt sig
um langa hrið, og þvi verður eflaust
færara að taka við hnútukastinu, sem
vænta má, þegar liða fer að kosning-
unum, eftir því sem andað hefir móti
kvennalista hugmynd þessari nú í byrj-
uninni. Iívbl. mun þvi verða málsvari
vor að þessu sinni og merkisberi, fram
yfir landkjörið í sumar. Væntum vér
að þær konur, sem vilja leggja orð i
belg um kosningarnar og landsmál,
snúi sér til Kvennablaðsins á þessum
næstu mánuðum. Frú Briet Bjarnhéð-
insdóttir hefir á hendi ritstjórn þess eins
og áður. Það verður sent til allra þeirra
kvenna, sem standa i sambandi við oss
um kosningarnar, og væntum vér þær
greiði götu þess á allan hátt og sendi
það frá sér til lesendanna, sem allra
fgrst og viðast.
Kosninganefnd kvenna.
Landkjörið.
Eins og islenzkum konum mun kunn-
ugt, eiga hlutbundnar kosningar að fara
fram um iand alt 1. júlí i sumar á
þremur landkjörnum Alþingismönnum.
Kvenréttindafélag íslands, sem hafði
beitt sér fyrir kosningum frá’ kvenna
hendi hér í Rvík fram að 1915, hafði
eftir það engan beinan þátt tekið i þeim
með forgöngu sérstaks lista, af því að
öllum kom þá saman um að bezt færi
á samvinnu karla og kvenna i þeim
efnum og karlar mundu mjög fúslega
unna konum jafngóðra sæta á listum
sinurr* og Aíjálfurr^ sér, ef þær óskuðn
þess. Þessu trúðu að minsta kosti flestar
konur þá. En raunin varð sú, að að
eins einu sinni við bæjarstjórnarkosn-
ingar hafa konur fengið þau sæti á list-
um karlmanna að þær hafa komist að, sín
konan á hvorum af tveimur listum. Eftir
það var ekki fáanlegt nokkurt sæti á karl-
mannaiistunum fyrir konur, né nokkur
kosningasamvinna önnur en sú, að kon-
urnar kysu karlmannalistana, sem þær
hvorki höfðu átt kost á að fá nokkra
konu á, né heldur ráða nokkru um,
hverir karlmenn þar voru í boði, þær
áttu bara að kjósa listana. Það var alt
og sumt.
Því var það, að þegar mönnum á
þennan hátt hafði tekist að útrýma
öllum konum úr bæjarstjórn og bæj-
arstjórnarnefndum, að augu kvenna hér
tóku að opnast fyrir því, að »enginn
er annars bróðir í leik«, og að konum
mundi í þessum efnum reynast sjálfs
höndin fcollust, líkt og í flestu öðru.
Þegar því landkjörið stóð fyrir dyr-
um veturinn 1922, ákvað kvenréttinda-
félag fslands, að taka málið upp fyrir
kvennahönd og beita sér fyrir sérlista
kvenna. Mokkrar konur úr Bandalagi
kvenna höfðu einnig haft það í hyggju,
og sendit' þær þvi þá í sameiningu út
áskorun til ísl. kvenna, að fylkja sér
um kvennalista, með því að engin sam-
vinna væii fáanleg við karlmenn fyrir
konur um að fá konu tekna á sæti á
iista, þar sem hún gæti komist að.
Af ýmsum ástæðum varð þó ekki af,
að K. R. -F. t. tæki þátt i þessum kosn-
ingum það sinni. En listinn var settur
upp, sem kunnugt er og efsta konan á
honum komst að sem landkjörinn Al-
þingismaður. Fyrsta konan, sem íslenzk-
ar konui söfnuðust um að setja á Ai-
þingi.
Nú höfðum vér vænst að pólitísku
flokkarnirTetu sér skiljast, að islenzkar
konur vildu neyta réttar sins og eiga
sína eigin fulltrúa á Alþingi. Þær höfðu
nú sýnt í verki, að þær bæði vildu það
og gátu komið því í framkvæmd. Við
höfðum því vænt eftir góðum samvinnu-
tilboðum við allar kosningar, sem fram
hafa farið siðan. En — sú von hefir
ekki ræzt. Þeir hafa aldrei munað eftir
síðan, að til væru konur eða kvenfélög,
sem vert væri að vinna með sem jafn-
ingjum. Samvinnan hefir aldrei staðið
konum tii boða síðan, nema kosninga-
dagana: að kjósa lista flokkanna, sem
ekkert konunafn var á, og engri konu
hafði verið boðið að undirbúa á nokk-
urn hátt.
Af þessum ástæðum hafa K. R. F. í.
-og H'ð jjmT ífvenfélag ráðist í að selja
upp sérlisfa kvenna við iafedkjöric.
vitum að Alþingi á að fjalla um mörg
mál, sem sérstaklega eru áhugamál
kvenna. Mörg mál, sem segja má um,
að konur séu einu sérfræðingarnir, sem
þar geti lagt beztu ráðin fram. Og vér
viljum ekki missa þá þekkingu og
reynslu og áhuga sem konurnar hafa
þar til að bera einmitt fram yfir karl-
mennina. Af því þeir vita bezt hvar
skórinn kreppir, sem bera hann.
Vér viljum ekki heldur una því, að
fram hjá konum sé lengur gengið í öll-
um landsmálum. Vér höfum krafist
jafnréttis að lögum og fengið það með
lögum. En vér heimtum að það sé meira
en pappírslög. Vér heimtum að þau séu
framkvæmd í verki.