Dagskrá - 08.10.1896, Blaðsíða 2

102
þar var sagt. Hann gat þess meðal annars að straumurinn að
skólanum væri orðinn allt of mikill, það væri óheppilegt að svo
margir af þeim piltum, sem dugnaður væri í, veldu sjer á unga
aldri lærdómsveginn í stað þess að snúa sjer að öðru þar sem þörf-
in væri meiri fyrir þá, og mun enginn geta mótmælt þessu. Þegar
biskup hafði lokið máli sínu stje lector Þórhallur Bjarnason upp á
ræðupallinn og flutti ávarp frá kennurum prestaskólans, heillaóskir
til lærða skólans, og annað samskonar flutti Dr. J. Jónassen frá
kennurum iæknaskólans, en Einar ritstjóri Hjörleifsson, formaður
stúdentafjelagsins í Beykjavík flutti skrautritað ávarp frá fjelaginu
og las upp annað, er Hafnarstúdentar höfðu sent. Síðast talaði
rektor, þakkaði heiilaóskirnar og talaðí um starfsemi skólans fyr
og nú. Eptir það var kampavín drukkið nokkra stund inni hjá
rektor.
Aptanvið Stúdentatalið í Minningarritinu eru athugasemdir,
sem mörgum munu þykja fróðlegar og tökum vjer hjer nokkuð npp
úr þeim.
Á þeim 50 árum, sem Reykjavíkurskóli hefur staðið, hafa út-
skrifast þaðan 538 stúdentar, eða því sem næst 11 til jafnaðar á
ári hverju. Lægst hefur stúdentatalan verið 4 á ári en hæst 25
(1884). Á síðari helmingi þessa tímabils hefur aðsóknin að skólan-
um aukist mikið, svo að þar koma að jafnaði 14 á ár hvert, en ekki
fleiri en 8 á hvert ár af fyrri helmingnum, Af þessum 538 stúdent-
um hafa 501 haldið námi áfram; 224 hafa siglt til háskólans, 228
farið á prestaskólann, 47 á læknaskólann og 2 á skóla í Vestur-
heimi. Af þeim 224 sem siglt hafa til háskólans hafa aðeins 104
náð þar prófl, en af 228, sem gengið hafa á prestaskólann hafa
215 tekið burtfararpróf; af 47 læknaskólanemendum hafa 37 náð
prófi, 8 eru enn á skólanum, en tveir hafa týnst úr tölunni.
Af þeim sem embætti hafa tekið hafa 217 orðið prestar, 57
læknar, 28 sýslumenn, 13 kennarar við lærða skóla, 3 háskólakenn-
arar. 29 hafa lokið prófi, en ekki enn fengið embætti. Hinir, sem
ekki hafa orðið embættismenn, hafa 7 orðið blaðstjórar, 11 kaup-
menn og verslunarmenn, 8 bændur, 14 hafa enga ákveðna atvinnu
haft á hendi og 15 hafa dáið áður en þeir kæmist í fasta lífsstöðu.
71 eru enn við nám.
Holdsveikismálið.
Guðmundur Björnsson læknir er nú heim kominn úr Noregsför
sinni, sem hann fór, eins og kunnugt er, fyrir opinberan styrk, til
að kynna sjer meðferð á holdsveiku fólki þar í landi.
Hann hjelt bjeðan til Björgvinar. Þar situr holdsveikisyfir- |
læknir Norðmanna, Armauer Hansen. Hann var þá á yfirferð til
að skoða sjúklinga sína víðsvegar i landinu. Spurði Guðmundur
læknir hann uppi, hjelt eptir honum og ferðaðist með honum í viku.
Sú trú er enn almenn í Noregi meðal alþýðu, eins og hjer, að veik-
in sje arfgeng. Og það er A. Hansen holdsveikíslæknir, en ekki
Dr. Ehlers, sem fyrstur hefur fundið að ekki er svo, heldur sje
veikin næm. Ekki ern þó allir holdsveiklingar Norðmanna enn
fluttir á spítalana, en gætt er þar vissra varúðarreglna, þar sem
þeir búa innan um heilbrigða menn. Frá Noregi hjelt Guðmundur
til Kaupmannahafnar og lagði fyrir íslenzka ráðaneytið áiit sitt
viðvíkjandi væntanlegri holdsveikisspítalabyggiug hjer á landi. Til
þess að spítalinn gæti orðið svo úr garði gerður sem hann taldi
nauðsynlegt, var áætlað að kostnaðurinn við að setja hann á stofn
yrði 100,000 krónur. Þá áætlun gerði Bartels byggingameistari,
sá er þinghÚBÍð byggði. Spítalinn á þá að geta tekið á móti 60
sjúklingum. Til að reisa samskouar byggingar erlendis segir Guð-
mundur að talið sje að 2000 kr. þurfi til að byggja yfir hvern ein-
Btakan sjúkling. Yrði þá þessi 100,000 kr. spítali hjer 20,000 kr. i
ódýrari en jafnstór og jafnvönduð bygging erlendis. Árlegt við-
hald spítalans segir hann geti orðið nokkru minna en á var ætlað,
í mesta lagi 365 kr. á ári fyrir hvern sjúkling í stað 400 kr.
Guðmundur vill reiaa spítalann hjer í nánd við Reykjavik t. d.
við Rauðará eða einhverstaðar þar í grendinni.
Útlendar frjettir.
Kmh. 21. sept. 1896.
Eptir hryðjuverkin seinustu hafa menn fengið svo mikla skömm
á Tyrkjanum, að það þykir ekki ólíklegt að hann fari að syngja
útgönguversið. Einkum hafa Englendingar tekið djúpt í árinni;
þar í landi hafa fundir verið haldnir víða til að skora á stjórnina
ensku að skerast í leikinn. Blöðin halda hinu sama fram; og til
marks um það, hverBu mikið almenningi er niðri fyrir er það, að
„Economist“, mikilsmetið hægrablað, segir sem svo, að þaðværitil-
vinnandi, að Rússar tækju H'klagarð, ef maður losnaði fyrir það
við „morðingjann og óbótamanninn“. Það er nú víst, að enska
stjórnin gengur aldrei svo langt; en það má búast við því, að hún
vilji slaka mikið til við Rússann, ef hún gæti þá fengið hann í
lið með sjer til þess að gera enda á óstjórn soldáns.
Englendingum fer vel í þessu máli. Þeir eiuir hafa verulegan
áhuga á að taka í strenginn, og að allra manna ætlun munu þeir
verðu að kaupa Rússa til að vera ekki á móti sjer; sumir segja að
Rússar muni áskilja sjer Armeníu, en annars verði nefnd manna
sett í Miklagarð til að stjórna ríkinu fyrir soldán eða að minnsta
kosti líta eptir hvernig honurn fer stjórn úr hendi. Það halda
menn að Salisbury hafi hugsað sjer, og því er mönnum forvitni á
hversu fer með honum og Rússakeisara, þegar þeir hittast þessa
dagana í Englandi.
Þvi að keisarinn er á ferðalagi með konu sína og unga dóttur,
milli góðbúanna í Norðurálfunni. Hann kom í Wien og fjekk þar
ágætar viðtökur; þaðan hjelt hann til Danmerkur, en Þýskalauds-
keisari sat fyrir honum í Breslau og hjelt honum veislu og ræðu
mikla og vinsamlega. Nikulás keisari er ekki ræðumaður, svaraði
stuttlega að hann bæri sama þel til Þýskalands sem faðir sinn Bál.
sællar og háloflegrar minningar. En Alexander 3. var alla sína
æfi óvinur mikill Þýskalands, og þvi þótti þetta undartega talað.
Það er líka borið til baka og veit enginn hvað rjett er.
Jafnframt keisaraferðinni hefur önnur ferð verið farin meðfram
Noregsströnd: sigurför Friðþjófs Nansens. Þar voru engir kon-
ungar eða keisarar til viðtöku, en öll þjóðin hans tók við honum
opnum örmum. Og þeir eru margir, sem heldur hefðu óskað sjer
að vera Friðþjófur en Nikulás.
Hjer verður ómögulega lýst viðtökunum; þess má að eins geta,
að viðbúnaður höfuðborgarinnar var hinn stórkostlegasti, og aldrei
hefur Kristjanía tekið svo við nokkrum manni fyr, hvorki tignum
nje ótignum. Óskar konungur hafði búna veislu fyrir þeim; þar
var flest stórmenni Norðmanna. í ræðu sinni sagði konungur, að
það væri skylda sin og rjettindi, sem enginn gæti frá honum tekið,
að taka við þeim fjelögum fyrir hönd landsins og þjóðarinnar. Um
leið leit hanu til vinstri hliðar við sig, en þar sat Steinn, höfðingi
vinstri manna. Konungi sagðist ágætavel, en það þótti Norðmönn-
um við hann, að hann skyldi ekki krossa jafnt hina ólærðu sem
skólagengnu af þeim fjelögum. Það þótti líka Friðþjófi, enda hef-
ur hann ekki borið sinn stórkross síðan.
Nokkrum dögum eptir aðalveislurnar var mót undir beru lopti,
og sóttu þangað margir tugir þúsunda. Þar talaði Björnson, og
Nansen svaraði með að minnast Noregs, sagði, að Norðmenn virtust
opt vera missáttir og sýndist sitt hverjum, en það vissi hann og
vissu þeir allir, að þegar um velferð Noregs væri að tefla, þá væri