Dagskrá - 02.12.1896, Blaðsíða 1

Verð árg. (minnst 104 arkir)
3 kr., borgist fyrir janúarlok;
erlendis 5 kr., borgist fyrirfram.
H
Uppsögn skrifleg bundin við
1. júli komi til útgefanda fyrir
októberlok.
I, 36.
Reykjavík, miðvikudagrinn 2. desember.
1896.
f Dr. Grímur Thomsen.
Enda þótt hjer sje ekki sá maður fallinn frá, sem
hægt sje að segja um, að hann hafi verið forvígismað-
ur þjóðar sinnar. munu þó allir, sem nokkur kennsl hafa
borið á hann, verða að viðurkenna, að hann hafi stað-
ið flestum mönnum framar 1' ýmsum greinum, sjerstak-
lega að fróðleik og lærdómi.
Að frádregnum æskuárunum og námsárum hjer á
landi, skiptist æfi hans í 2 ólík tímabil. Fyrra tímabil-
ið er dvöl hans við Kaupmannahafnarháskóla, bókmennta-
störf hans þar og ritstörf á danska tungu, og loksskrif-
stofustörf og skrifstofustjórn í hinu danska utanríkis-
ráðaneyti. Hitt tímabilið er hann sjálfseignarbóndi hjer
á landi, þingmaður um mörg ár, og gefur sig þó jafn-
framt við ýmsum ritstörfum, og á síðasta áratug æfi
sinnar virðist hann einkum hneigjast að grískum bók-
menntum. En hvar sem er og i hverri stöðu, er hann
fluggáfaður, ljónfjörugur, findinn og snarphæðinn,og ekki
allra meðfæri, að eiga orðastað við hann, og aflaði hin hvat-
skeytta tunga hans honum ekki eiginlegra vinsælda,
þótt allir yrðu að játa, að fáir stæðu honum á sporði.
Jeg hef skipt orðum við örfáa menn, sem með jafnfáum
orðum hafi sýnt jafnfjörmiklar gáfur. Að sönnu var
heyrn hans nokkuð farin að bila á hinum síðari árum,
en ekki bar þess þó merki, að það hnekkti til neinna
muna skarpleik hans, og er því að mörgu leyti satt það,
sem stendur í kvæði einu, um ellina, þá er hún er lát-
in heimsækja hann, að hún verður að hörfa frá honum
árangurslaust, því hún er ekki fær um að koma honum
á knje.
Skarpleika sýndi Dr. Grímur Thomsen í mörgu.
Hann fær meistaranafnbót við Hafnarháskóla fyrir rit-
gjörð um frakkneskar bókmenntir, þá er hann er aðeins
25 ára að aldri, doktor í heimspeki verður hann fyrir
fagurfræðisrit um enska skáldið Byron. Meðan hann er
í utanríkisráðaneytinu danska er hann sendur til Lundúna
til að kynna sjer ýms skjöl í leyndarskjalasafni drottningar,
er snerta loforð þau, sem Englendingar gjörðu 1720, þá
er þeir lofuðu að ábyrgjast Dönum Sljesvík um aldur
og æfi. Heyrði jeg hann segja þannig sjálfan frá:
»Bannað var að rita nokkurt orð upp úr skjölum þeim,
er geymd voru í leyndarskjalasafninu, og var ríkt geng-
ið eptir og gætt að, að útaf þessu væri eigi brugðið.
Datt mjer þá í hug að læra skjölin utanað; las eina -
hálfa aðra blaðsíðu í einu, þar til jeg var búinn að læra
hana, og fór heim að svo búnu og skrifaði eptir
ininni það, er jeg hafði lesið. Um sömu mundir var
Bancraft, sá, sem ritað hefur sögu Bandaríkjanna í Norð-
ur-Ameríku staddur í Lundúnum, og var þar að búasig
undir að rita þessa sögu sína, og þurfti því einnig að
nota leyndarskjalasafnið. Bar þar fundum okkar saman,
og kvartaði hann einu sinni yfir því við mig, að ekki
væri leyft að eptirrita neitt. Sagði jeg honum þá, hvern-
ig jeg færi að, og tók hann þegar upp sama siðinn og
lærði allt smámsaman utanbókar. Ekki leið á löngu
áður en skjalavörðurinn komst að uppátæki okkar og
bannaði okkur að læra utanbókar, en við kváðum, að
ekki væri hægt að banna slíkt. Kvaðst hann þá verða
að kæra okkur fyrir tiltækið og lætur það ekki sitja við
orðin tóm, því daginn eptir kemur Palmerston lávarður
til okkar og segir, að við sjeum dáfallegir piltar að
brjóta þannig reglugjörð safnsins. Kváðum við ekki
standa í reglugjörðinni neitt bann gegn því, að læra það
er lcsið væri. Skildi hann þá við okkur hlægjandi og
segir um leið: I>að er satt, það er engin mynd á reglu-
gjörðintri, og bauð skjalaverðinum að leyfa okkur að
rila það, er við þyrftum með upp frá því«.
Skarpleikur hans kom og opt í ljós á þingmennsku
hans, er hann hafði á hendi frá 1869—91. Þá er ís-
land hafði fengið fjárforræði var hann formaður fjár-
laganefndarinnar á fyrstu þingunum og enda sjálfkjörinn
til þess fyrir fróðleiks sakir og reynslu. Stefna hans í
fjármálum, sem öðrum þjóðmálum, var fremur íhalds-
söm; gekk hann skarplega eptir því, að fje landsins væri
ekki eytt frekar en þingið leyfði, og mun mega telja
það víst. að hann hafi sett það snið, sem verið hetur
fratn undir þenna dagá fjárráðum þingsins. A ábúðar-og
eignarjörð sinni Bessastöðum, er hann keypti, þá er
hann kom hingað til lands . aptur 1868, og bjó á til
dauðadags, fylgdi hann hinni sömu stefnu. Gekk ríkt
eptir að öll vanaleg verk væru unnin, ,en vildi litlu
kosta til breytinga og umbóta á jörðinni, en gætti þess
vandlega, að jörðin gengi ekki af sjer. Búskapur hans
er því þjóðfjárráðastefna hans í smærri stíl. J hjeraði
sínu fylgdi liann fiskiverndunarstefnunni og var frum-
kvöðull og flutningsmaður frumvarps þess á þinginu, um
þorskanetalagnir í Faxaflóa, er varð að lögum 12. nóv.
s. á., og meira og minna við flest mál riðinn.
I bókmenntum vorum hefur þó Dr. Grímur reist
sjer varða þann, er lengur mun standa, einkum með 2
kvæðasöfríum, er komu út 1881 og 1895,— en hann er