Dagskrá - 10.08.1897, Blaðsíða 1

Verð árgangs .yrir cltlri kaup
endur innanlands.
4 krónur.
lCemur ut hvern virkan dag.
Verð ársfjórðungs (minnst
75 arkir) kr. 1,50. í
R.vík mánaðarl. kr. 0,50.
— Arsfjórð. erlendis 2,50.
AGSKRÁ.
II, 35.
Reykjavík, þriðjudaginn 10. ágúst.
1897.
Fjelagsskapur Skúla.
Hr. Sk. Thoroddsen er hróðugur af hinum nýja
fjelagsskap er hann sje nú kominn í, eptir að hann varð
svarinn þjónn og vinur Valtýs — og jafnframt vill hann
láta heita svo, sem allir aðrir sjeu íhaldsmenn sem ekki
hafa viljað fylgja honum, nfl. Skúla sjálfum, undir merki
hins launungarfulla Vestmannaeyja-doktors.
Hr. Skúli heldur að hann sje álitinn sá feikna
frelsispostuli um endilangt land, að það verði skoðað
sem fyrsta og síðasta meginskilyrði fyrir því að nokkur
maður geti kallast frjálslyndur, að hann geti hrósað sjer
af því að teljast í flokki með Skúla — hvað sem því
líður, hvað það er sem Skúli kann að stefna að.
Þess vegna kallar hann það íhaldspolitík að halda
fram aðalkröfunni í stjórnarbótarmáli íslendinga — að-
skilnaði sjermálanna frá ríldsráðinu — en hina einu sönnu
og ósvikulu frelsispolitik kallar hann það að steypa sjer
á eptir Valtý og hans hlýðnum þjenara, Skúla Thorodd-
sen, niður í rottugildruna, sem menn hafa verið svo
vænir að opna fyrir hverjum sem fýsir að fara þar inn.
En skyldu menn nú ekki, sutnir hverjir, hugsa sig
um tvisvar, áður en þeir taka góðar og gildar allar vit-
leysur Skúla um þetta mál — ef ekkert á annað að
sykra þær heldur en meðmæli hins upplitaða frelsispost-
ula sjálfs? Eða heldur Skúli að Islendingar muni álíta
allt apturhaldspolitík sem þeir konungkjörnu og lands-
höfðinginn halda fram án alls tillits til þess hvað það
er, hvort það er landinu til góðs eða landinu til tjóns?
Það var sá tími að menn höfðu fremur gott álit á
Skúla fyrir frjálslyndi, vegna þess að hann fylgdi 'óðrum
vel að málum — en þó þótti öllum betri mönnum hann
skrifa jafnan fremur strákslega og óviðkomandi malefninu
sjálfu um stjórnina. — Yfirleitt leit optast svo út sem hann
hjeldi að það væri nóg að skamma stjórnina innanlands
og utan, til þess að verðskulda nafnbót frelsispostulans
á meðal landsmanna — án þess að ávítur hans væru á
nægilegum rökum byggðar. Jafnvel þar sem menn
voru á sama máli með Skúla um það, að stjórnin verð
skuldaði aðfinningar og ávítur, söknuðu menn optast góði a
röksemda hjá ritstjóra Þjóðviljans, en í stað þess voru
dálkar biaðsins einatt fullir af alls kyns skætingi, sem
var ekki lagaður t'l þess að sannfæra neinn um það
að Skúli hefði á rjettu að standa.
Það er skætingur af þqssu tagi sem hann ber á borð
í síðasta Þjóðvilja, þar sem hann vill gjöra það tor-
tryggilegt að Dagskrá fylgi nú fram sömu skoðunum
sem þeir konungkjörnu á síðasta þingi og landshöfðing-
inn hjeldu fram. — Þetta á að vera alóhafandi stefna
að eins af því að Magnús Stephensen hefur mælt frani
með henni við stjórnina. Þetta er lógik herra Skúla.
— En vilja margir treysta því að Islendingar í heiid
sinni hugsi á þennan veg?
Nei. Hvort maðurinn heitir Magnús Stephensen eða
Skúli Thoroddsen mun verða álitið minnst um varða
hjá þjóðinni þegar hún fer að yfirvega þetta mál. En
hvor hefur verið heilráðari um mesta velferðarmál lands-
ins, mun verða athugað fyrst og fremst og eptir því
mun verða dæmt á milli þeirra á sínum tíma.
En færi maður á annað borð að fara út í þá sálma,
er ekki ólíklegt að einhverjum gárunganum þætti það
nokkuð kynlegt vinfengi er gjörist nú a dögum mill
fógetans fra Isafirði og hins eða þessa núverandi fjelags-
bróður hans, er áður átti litlu dálæti að fagna af Skúla
frelsispostula; mundu menn ekki síður geta fundið hon-
um til foráttu nokkurt hviklyndi í slíkum efnum, heldur
en Dagskrá, þó hún vilji styðja rjett málefni, ekki síður
fyrir það þótt erindreki og fulltrúar konungsvaldsins hjer
innanlands sjeu með því.
Dagskrá hefur aldrei lofað menn eða lastað af
persónulegum ástæðum. — Hefði Dagskrá lagt það í
vana sinn mundum vjer þegar fy rir löngu hafa svarað
Skúla Thoroddsen eins og vera bar upp á ýms ónot og
slettur er blað hans flutti að ósekju til Dagskrár í vetur,
meðan vjer málefnisins vegna vildum komast hjá þrætu
við hann, er vjer treystum að mundi ekki verða með
Danastjórn á móti íslendingum, cptir að þjóðin hafði
goldið honum stórfje í launaskyni fyrir frammistöðu
hans — sem var nú, ef satt skal segja, varla launanna
verð.
Reyndar hlaut manni strax að bjóða við því hvernig
hann fór í ótíma að gjöra ráð fyrir því að fylgi fengist
ekki með hinni fullkoinnu endurskoðun, en vjer alitum
að greinar haus í þá átt væru fretnur ritaðar af poli-
tisku »taktleysi« heldur en af illum vilja.
Vjer gátum varla ætlað honum það að hann mundi
á þennan hátt vera að rjettlæta að hann vildi heldur
eLki heita hinu eldra endurskoðuuarfrv. fylgi sínu a þessu