Dagskrá - 01.11.1897, Blaðsíða 1

Reykjavík, mánudaginn 1. nóvember.
II, 79.
Þingsaga.
Botnvörpumálið.
Framh. ------
Þingið fellir burt einmitt það úr hindr-
unarákvæðunum sem á veltur — ótilkvatt,
óneytt, ástæðulaust, og þykist sjálfsagt hafa
afrekað feiknamikið velferðaverk fyrir þjóð-
ina með því. — Þetta fásinnuflan er það sem
hinir 3 lagasmiðir er vjer áður nefndum eiga
sjerstaklega skilið að þeim sje eignað um-
fram aðra.
Aptur á móti má telja það meðal hinna
bestu rjettarbóta er gjörðar hafa verið nýlega
er það breytingarákvæði var sett inn í lög-
in við tölul. 3 í 3- gr. „að heimilt skuli þó
innlendumbotnvörpuveiðaskipum að leita lands
til að afferma afla sinn og til að afla sjer
vatns og annara nauðsynja hvernig sem ástend-
ur, en veiðarfæri skulu þá og höfð í búlka*.
Helsti talsmaður þessa ákvæðis í efri deild
var Jón Jakobsson, en hjá ýmsum deildar-
mönnum mætti þessi rjettarbót mjög öflugri
mótspyrnu og kom fram hjá þeim, eins og
andmælendum ákvæðisins í neðri deild, að
þ>eir vóru starblindir fyrir því, með öllu, hverja
leið hið íslenska löggjafarvald átti að fara
í botnvörpumálinu, en sú leið var að veita
innlendum botnvörpuskipum forrjettindi á eina
hliðog áhinaa^gjörasvo ströngforboðs-ogsekt-
arákvæði gegn þeim útlendu sem þjóða-
rjettur og framkvæmdarvald ýtrast leyfði.
»Dagskrá« hefur upp aptur og aptur
skýrt og skilmerkilega sýnt fram á að þetta
var hin eina rjetta og mögulega leið. — Fá
blöð mun nokkru sinni hjer á landi hafa með
jafnmiklu kappi leitast við að útvega nokk-
urri uppástungu í opinberu máli fylgi almenn-
ings eins og þetta blað hefur gjört fyrir til-
lögu sinni í botnvörpumálinu. Og það verður
einnig að játast að einmitt þetta j'afnrj'ettis-
úkvœði sem komið er nú inn í iögin er bein-
línis kenningum »Dagskrár« að þakka.
Það ákvæði hefur ekki einasta þá þýð-
ing að nú er mögulegt að halda úti íslensk-
um botnvörpuskipum, heldur inniheldur það
mikilvæga viðurkenning um, að þessari
steýnu — í áttina til að tefla botnvörpuveið-
unum í hendur Islendinga — beri að fylgja
framvegis.
I andmælunum gegn jafnrjettisákvæðinu,
þá er það kom fyrir neðri deild, heyrðust
ýmsar kiausur og kenningar sem voru líkari
því að þær væru settar fram til athlægis
heldur en í alvöru, og hefur Dagskrá áður
drepið á nokkuð af þeim, svo ekki virðist
ástæða til þess að taka- þær hjer upp, því
síður sem ætla má að sumir þeirra sem negldu
sig þannig, hafi fremur mælt á móti ákvæð-
inu af ofurkappi, flokkshatri, eða löngun til
þess að virðast »sjálfstæðir« — heldur en af
því að þeir hafi verið svo fádæma sljóeygðir
fyrir einföldum augljósum sannieik, að þeir
hafi álitið veginn til þess að vernda
hag Islendinga þann, að banna þeim veiði-
skap sem óðrum var leyfður. ■—
Hið næsta og síðasta merkisatriði í sögu
botnvörpumáisins á alþingi er samningamakk
nefndarinnar í neðri deild við hr. Atkinson,
hinn enska flotaforingja, þann sama sem kom
hjer út með nokkur skólaskip í fyrra og samdi
þá við stjórnina — fyrir meðalgöngu lands-
höfðingja — um að upphefja hin eldri, gild-
andi lög alþingis.
Flotaforinginn skrifar konsúlnum breska
alllangt erindi 6. aug. þess efnis að láta lands-
höfðingjann og—þar með alþingi—vita að hann
hafi ætlað að ráða bresku stjórninni til þess
að framfylgja þeirri reglu hjer við land að
botnverpingar megi fara inn í fjarðarmynni,
sem ekki sjeu breiðari en 6 mílur enskar —
með öðrum orðum láta sömu reglu gilda um
firði eins og við opnar strendur. Aptur á
móti lofar hann að fara þess á leit við sömu
stjórn að hún láti hina regluna ( io enskra
mílna breidd) gilda ef alþingi samþykki lög-
in eins og efri deild hafði þá breytt þeim,
sem sje á þann hátt að forboðsákvæði stjórn-
arinnar gegn hafnasnatti trawlaranna væri
fellt úr lögunum. — I nefndaráliti neðri deild-
ar er ennfremur vísaði í það „að flotaforinginn
vilji leggja það til„ við hina bresku stjórn að
botnverpingar enskir fiskuðu eigi nær Reykja-
vík en 8 mílufjórðunga og hafa nefndarmenn
víst stutt sig þar við einhver munnleg skila-
boð um það hvað hr. Atkinson »hefði í huga
að fara fram á«.
Þetta var nú það sem þinginu var boð-
ið í aðra hönd fyrir það að fleygja burt vernd-
arákvæði stjórnarinnar — og taki menn
nú vel eptir því hvað í þessu boði felst og
af hverjurn boðið var gjört, þá er ekki ólík-
legt að Islendingum muni þykja barnaskap-
ur hlutaðeigandi þingmanna keyra nokkuð
langt fram úr hófi.
Fyrst og fremst er nú það sem hr. At-
kinson býður enginn ívilnun frá hálfu bresku
stjórnarinnar, því eptir íslenskum og dönsk-
um lögum, nær landhelgi nærri því 5 mílur
enskarfrá landi og takmarkalínan er þannignær
io mílum enskum yfir fjarðarmynnin einmitt
eins og Norðursjávarsamningurinn heimilaði,
og þótt Danastjórn hafi lýst því yfir að hún
treystist ekki til þess að halda fram landhelg-
isreglu sinni gegn Bretum, þá gildir það vel
að merkja aðeins um landhelgi fyrir opnum
ströndum. —■ I fjarðarmynnum hafa Bretar
aldrei fyrr farið fram á að þeir mættu halda
sinni ensku 3 mílna reglu fram, sem sjeð
verður á því, að Bretastjórn hefur látið býta
út meðal allra trawlskipa prentaðri reglugjörð
þar sem þeim er bannað að veiða inn á 10
mílna breiðum fjörðum. Það er og alkunn-
ugt að Norðursjávarsamningurinn gildir nú
víðar heldur en upphaflega var til tekið
(norður að 6i°); hann hefur verið víkkaður
með þjóðavenju til annara landa þar, sem
Bretar hafa haldið úti skipum.
Þingmenn þeir í neðri deild, sem strax
gripu tækifærið fegins hendi, að mega gjörast
skutilsveinar herra Atkinssons, vildu ekkert
heyra um það, að lög Islendinga hefðu nokk-
urt gildi gegn t því sem flotaforinginn ljest
mundi „leggja til“ d: efþingið vildi ekki láta að
óskum hans — og því síður um það að Bretar
hefðu áður álitið það lög sem flotaforinginn
nú bauð þinginu sem sjerstök vildarkjör. —
En auk þess var það svo einfeldnings-
legt sem mest mátti verða að álíta það nokk-
urs virði hvað þessi flotaforingi sagðist
mundi „leggja til“ við bresku stjórnina. —
Því þótt ætla hefði mátt að stjórn Breta
hefði farið eptir því — sem engin ástæða
var til, — þá gat hver heilvita maður skilið
og skynjað strax að botnverpingarnir mundu
jafnt eptir sem áður brjóta lögin þegar þeir
gætu sjeð sjer fært, og þetta höfðu menn
meira að segja margsannað eptir „samning,,
1897.
þann er gjörður var við þennan sama Mr.
Atkinson í fyrra. —
En þetta „tilboð" um væntanlegar til-
lögur herra Atkinssons var nóg fyrir hina
„háttvirtu" til þess að flaska á því. Þeir
þurftu ekki meira. •— Svo lítið er það sem
þarf að leggja í agnið fyrir suma vora mikil-
látu og þaulræðnu þingspekinga — og er það
rjett að minnast þess að lögvitringurinn Guð-
laugur Guðmundsson, sem var skrifari og
framsögumaður nefndarinnar átti mestan þátt
í þessum ímynduðu samningum við parlia-
mentið og hina eptirlitslausu fiskara frá Bret-
landi.
Önnur blöð.
Þjóðólfur 29. okt. 1. Mannlýsingar, eptir
Matth. Jochumsson. 2. Aum skip — eim-
skip eptir „Orm í auga“. Stofnendur landsk.,
stjórn þess og öll útgerðin ávítuð harð-
lega. 3. Athugasemd við „Nýju Oldiua".
Sýnt fram á að tilvitnun „N. A.“ í ritstj.gr.
„Þjóðólfs" um miðlunina frá 1889 hafi verið
röng.
ísafold 27. okt. 1. Ferðapistlar frá
Einari Helgasyni, I. 2. Ríkisráðsflækjur og
ráðgjafaábyrgð. Svar til Dagskrár frá Corpus
juris, II. 3, Fjárkláðaráðstafanir, eptir Magnús
Einarsson. Skrifað á móti útreikningi Isa-
foldar á kostnaði hreinsunaraðferðar þeirr-
ar er Magnús rjeði til, og einnig leitast við að
sýna fram á að hreinsunaraðferð hans væri
hættulaus fyrir óvana — með athugasemdum
ritstj.
Fjallkonan. I. Horfurnar í stjórnarskrár-
málinu. Ritstj.gr. Blaðið vill bíða væntan-
legra aðgerða stjórnarinnar og svars alþingis
til þeirra. 2. Húsdýrarækt. Ritstj.gr. um
það að efla rækt húsdýra þeirra sem nú eru
hjer til, og koma upp nýjum tegundum, svo
sem svínum og alifuglum. 4. Kenníngar Tol-
stojs, frv. 4. Islenskur sögubálkur.
Nýja Oldin 30. okt. „Hugurinn reikar
víða“. Hugleiðingar um auðlegð, fátækt,
fólkseklu o. fl.
Svör „Dagskrár“,
Þess verður beðið að svara miðlunar-
greinum þeim er ritstj. »Nýju Aldarinnar*
hefur verið að skrifa í blaðið »ísland« síð-
ustu laugardaga — þangað til greinum þess-
um er lokið.
»Corpus juris« verður einnig svarað ínæsta
blaði — og verður þar með væntanlega lokið
viðræðum við hr. »C. J.«, sem hefur sýnt sig
miður hæfan til þess að fást við umtalsefni
sitt.
Hjálmar ókominn,
Ekki þykir vert að rita grafskriptina
yfir landsskipsútgerðina fyr en menn vita
hver forlög Hjálmar hefur hreppt. Það má
vel vera að það sje öllum vítalaust að koma
skipsins hefur dregist, en verði nokkur sak-
aður um þennan drátt, þá er ekki nema rjett-
látt að bæta þeirri sök við hið langa reg-
istur sem lesa þarf — og það svo dugar —
yfir þeim sem hafa þannig mokað fje þessa
bláfátæka lands í sjóinn, og heyrast svo
jafnvel hælast um það eptir á! —
„En — geymum það þangað til förlög
„Hjálmars" eru kunn.