Dagskrá - 01.11.1897, Blaðsíða 4

320
ursta skáldverk, er jeg hefi heyrt á æfi minni.
Það hafði svo mikil áhrif á mig að jeg ætl-
aði alveg að ganga af vitinu; þar var talað
um snærisstiga; jeg mátti til með að reyna
það. Jeg hafði aldrei fyr heyrt talað um að
menn gætu gengið eptir snærisstiga. Jeg
náði nokkrum þvottastögum — og svo hef-
ur einhver þorpari staðið fyrir utan húsið í
nánd og sjeð þegar jeg fór upp og niður.—
Já, það er ekkert hlægilegt, Signý; það er
svo strákslegt — jeg verð heldur aldrei ann-
að en strákur og nú verður auðvitað nafn
mitt á vörum hvers manns í hjeraðinu á
morgun*.
Signý var aptur farin að skellihlæja; hún
klappaði Petru, rak að henni rembings koss og
fór út. »Nei, þetta verður pabþi að fá að
að vita!« sagði hún. »Eriu vitlaus Signý!«
hrópaði Petra. Þær þutu út úr herberginu,
Signý á undan, Petra á eptir. Prófasturinn
hafði ætlað að vita hvað af þeim hefði orð-
ið. Þær ráku sig á hann í dyrunum og lá
við að þau dyttu öll.
Signý tók að segja honum frá hvernig
í öllu lá; Petra rak upp hljóð og stökk út;
en þegar hún kom út fyrir dyrnar datt henni
í hug að hyggilegra hefði verið fyrir sig að
vera kyr inni, til þess að koma í veg fyrir
að Signý segði frá þessu — ætlaði svo inn
aptur, en prófasturinn lá á hurðinni, svo að
það var enginn vegur að ljúka henni upp.
Petra barði og barði að utan með báðum
höndum, söng og stappaði, svo að ekkert
skyldi heyrast til Signýar, en hún talaði því
hærra, og þegar prófasturinn hafði heyrt alla
söguna, og var farinn að hlæja eins og Signý
yfir þessari nýju aðferð við lestur rithöfund-
anna, þá opnði hann, en - - sú sem var horf-
in, var Petra. — Eptir kveldverð, sem Petra
hafði tekið þátt í meðan pröfastur hafði strítt
henni svo að ekki var þörf á meiru, varhún
yfirheyrð í því sem hún k.mni utanað í refs-
ingarskyni. Það kom þá í ljós að frægustu
þættina kunni hún upp á sína tíu fingur, og
ekki einungis eina „persónu" í þeim, heldur
allar. Hún fór með það eins og vant var
að lesa; stundum komst hún í eldmóð, en
óðara lægði hún á sjer. Jafnskjótt sem próf-
asturinn varð þessa var, vildi hann slá á hina
næmustu strengi tilíinninga hennar, en hún
varð aðeins óframfærnari. Þau hjeldu áfram
tímum saman. Hún kunni kýmnisþættina
og hún kunni jafnt það sorglega, gaman-
þættina og alvöruþættina. Minni hennar
vakti undrun og aðhlátur; sjálf hló hún og
sagði þeim að hlæja eins og þau vildu. »Jeg
vildi óska að vesalings leikararnir hefðu átt-
unda partinn af hæfilegleikum f^iums sagði
Signý. „Guð forði henni frá því að verða
nokkru sinni leikmær" sagði prófasturinn og
varð alvarlegur allt í einu. »Þú heldur þá
víst ekki að Petra hafi í hyggju að verða
leikmær, pabbi?« sagði Signý hlæjandi; »jeg
segi þetta einungis af því að jeg hef veitt
því eptirtekt að þeir sem alast upp við skáld-
skap frá blautu barnsbeini, hugsa aldrei um
að verða leikarar; en þeir, sem ekkert hafa
heyrt þess háttar á æskuárunum verða svo
hrifnir af því þegar þeir heyra það og eru
orðnir fullorðnir, að hjá þeim vaknar óstöðv-
andi löngun til þess. Það eru þessi skjótu
umskipti sem valda því«. »Þetta er sjálf-
sagt heilagúr sannleikur« mælti prófasturinn
»að minnsta kosti eru þess fá dæmi að mennt-
aðir menn verði leikarar«, »Já, og enn þá
sjaldnar þeir, sem vel eru að sjer í skáldskap«
svaraði Petra, »Ef það kemur fyrir, þá er
það sjáifsagt af staðfestuleysi, sem gjörir það
að verkum að hjegómagirnin og hviklyndið
fær yfirhöndina. Jeg hef þekkt marga leik-
endur, bæði frá námsárum mínum og síðari
tímum þegar jeg ferðaðist, en jeg hef aldrei
þekkt og aldrei heyrt talað um nokkurn leik-
ara, sem hefur lifað sannkristilegu lífi, jeg
hef orðið þess var að þeir hafa haft mikið
álit á sjálfum sjer; en það einkennir þá alH
hversu þeir eru hvikulir og hvarflandi, þeir
geta aldrei verið eins og aðrir menn — jafn-
vel langan tíma á eptir að þeir hætta að
leika. Þegar jeg hef talað um þetta við þá,
hafa þeir viðurkennt það og kvartað yfir því,
en þeir hafa optast bætt þessu við: »Við
getum þó huggað okkur við það, að við er-
um ekki verri en svo margir aðrir«. En
þetta kalla jeg hjegómlega og heimskulega
huggun. Það líf, sem ekki er í samræmi við
við kristna trú, er syndsamlegt. Drottinn
miskuni þeim og varðveiti góðar og sann-
kristnar sálir frá því að verða leikarar!«
Framh.
Til ,N. A£.
Ritstjóri „N. A.“ er eins og allir vita
eða rjettara sagt ættu að vita, »inn mesti
stjórnspekingur veraldarinnar". Þetta hefur
hann verið, óátalið, síðan hann fæddist, og
verður það sjálfsagt fyrst um sinn, fram í
„Aldar“ lokin. Þessi inn mikli veraldar spek-
ingur, er nú eptir því sem hann segir sjálfur
frá, að fræða vin sinn og fornkunningja Aust-
urríkiskeisara og Ungverjakong um það, í
hverju sambandi ríki hans sjeu, hvort við ann-
að. — Þetta hefur keisarinn aldrei vitað,
eptir því sem ritstj. „N. A.“ segir. Það er
bara hann sjálfur, nefnil. ritstj. sem hefur
„keisaralegt—konunglegt patent" upp á þessa
þekkingu. —
En það er ekki nóg með það, að höf.
innar nýju aldar er mesti stjórnspekingur
þessa heims — hann er spakari en svo. —
Hann er sem sje stórkostlegasti stjórnvitr-
ingur „þessa heims og annars" því hann hef-
ur eins og allir ættu að vita, staðið langt
uppi yfir öðrum stjórnmálaspekingum
bæði í „inum“ gamla og „inum“ nýja heimi
— sína „Öldina“ í hvorum.
In veraldarfræga feiknspeki og stórviska
þessa volduga Messíasar komandi aldar, aug-
lýsir sig meðal annars á þann hátt, að hann
einn allra manna er nógu djúpsær og hár-
næmur til þess að „finna púðrið" í miðluninni
sálugu. — Þar stendur hann langfremstur
allra manna hjer á landi, glöggeygur og ó-
umræðilega vísdómsfullur. — Enginn þekkir
til líka eins vel og hann, hvernig það geng-
ur í „Bretlandi inu mikla" — og hvernig
eiga menn þá að geta skilið ina framliðnu
miðlunarstefnu eins vel og hann—því „Bret-
land ið mikla“ er, eins og allir ættu að þekkja,
in einasta sanna og rjetta fyrirmynd alls
stjórnarfars í hverju landi þar sem ritstjóri
„N. A“. dvelur.
Það er margt fleira sem sýnir hve langt
»inn veraldarfrægi spekingur'” skarar fram úr
öllum öðrum mönnum á hnettinum, að djúp-
sæi og þefvísi á hulinn sannleika. Hann er
t. a. m. sá eini maður á hnettinum sem getur
funcLið það í fyrsta sinn sem aðrir hafa fund-
ið fyrir lifandi l'cmgu. Þannig fann hann
»miðlunina« upp, fyrstur allra manna, eptir að
síra Arnljótur Olafsson og ýmsir fleiri höfðu
varið nokkrum tíma í það fyrir mörgum ár-
um síðan, sjer og öðrum til leiðinda, að
skeggræða um „ina“ bresku fyrirmynd. — Þess-
konar uppgötvanir getur enginn gjört nema
ritstj. „N- A.“ — Það skyldu þá bara vera
gullfundarmennirnir sem „uppgötvuðu" nám-
urnar í Aljaska löngu eptir að ritstjóri »N. A«.
hafði rótað þar upp iðrum jarðarinn-
ar eins og hann segir sjálfur að skráð tiafi
verið í »Jónsbók« fyrir mörgum árum.
Fyrir utan stjórnmálaspekina hefur þessi
framtíðarinnar Messías þá undragáfu fram yf-
irallaaðra dauðlega menn að „finnapúðrið" íþví
sem hann segir þegar hann ætlar að vera
fyndinn. •—• Hann hefur aðeins sagt tvær setn-
ingar síðan hann fæddist sem aðrir hafa haft
vit á að hlæja að — aðra óvart um Grím heitiun
á Bessastöðum og hina viljandi um sjálfan sig.—
En annars er öll hans átjánblaða æfisaga út-
skrifuð með glensi sem enginn hefur verið
nógu hárskarpur til þess að geta haft gaman
af nema hann sjálfur.
I þessari grein mannvitsins kemur fram
samkyns uppgötvunargáfa hjá inum nýja miðl-
ara eins og í stjórnspekinni — að sínu leyti.
— Hann getur sem sje sagt þá fyndni fyrst-
ur manna, — sem aðrir hafa áður tönglað
sig þreytta á. Og í þessu stendur hann óef-
að og mótmælalaust aleinn þó leitað sje beggja
megin við Atlantshafið. Vjer höfum áður
leyft oss að nefna dæmi upp á þessa hlið
hinnar óumræðilegu fjölbreytilegu andagiftar
hans, og skulum hjer nefna tvö önnur sem
mönnum mun minnisstæð. Hver nema hann
mundi hafa getað »uppgötvað« hinar fyndnu
prentvillur »Banastræti« og »Pósthola« í fyrsta
sinn eptir að ungdómur bæjarins hafði
fyrir löngu lagt þær niður sem útslitnar og
úreltar? -— Og nefnum t. a. m. „ N.öldrið"
sem honum þótti miður veglegt nafn um in
guðdómlegu, yfirnáttúrlegu, andríku hænsna-
spörð, í »enu nýja málgagni*. — Hversu óum-
ræðilega fyndið varð ekki þetta orð bara við
þá athöfn að hann, Messíasinn, hafði þau upp
aptur eptir »Dagskrá«? — Það var eins-
og manni heyrðist bakvið orðin að höfundur
komandi „Alda" ætlaði hreinlega að kafna f
hlátri yfir þessari »uppgötvun« að prenta orð-
ið upp aptur í nýju öldinni.
Þess mætti minnast að hann er einnig f
síðasta „nöldrinu" sínu að kenna læknastjett
landsins að lesa — á sama hátt eins og
hann „las“ Þjóðólfs greinina, sem menn munu
minnast að rætt var um fyrir nokkrum dög-
nm. — Aðrir dauðlegir menn mundu ef til
vill álíta að hann hefði mislesið það sem
hann fór með af elligiöpum, sem búast mætti
við af honum tveggja Alda gömlum fauskin-
um. — En ritstjóri »þeirrar komandi", sem
stendur hærra að vísdómi og skarpskyggni
heldur en önnur þessa heims börn, veit að
einasti rjetti vegurinn til þess að skilja setn-
ingar annara rjett, er að stýfa þær sundur í
miðjunni eða lesa þær öfugar. — Að öðru
leyti munu fleiri heldur en ritstj. „N. A.“
vita að hann er jafn fróður um lækningar eins
og allt annað, því hann hefur fyrir löngu
síðan útskrifað sig sjálfur í öllum heimsins-
vísindum með ágætiseinkunn.
„N. Ö.“ segir svo síðast meðal annars-
góðgætis:
„Sá maður sem hann (einn valtýskur
vinur N. A.) og Isafold trúa nú mest á, sem
stendur, hefur fullyrt við oss að sá sem mestu
ræður í því efni hafi ekki neitt annað á móti
þeirri stefnu (miðluninni) en kostnaðinn". Nr.
I. Valtýskuvinurinn. Nr. 2. sá maður sem
Valtýskuvinurinn trúir á. Nr. 3. Sá sem ræð-
ur öllu saman. Nr. 4. ritstjóri „Nýju aldar-
innar“. — Hm. — Sagan er reyndar komin
til vor á 4. hönd, en af því að ætla má að
hinar 3 óþekktu stærðir sjeu jafn stáláreiðan-
legar og sannsöglar, eins og þekkta stærðin
nr. 4 — má telja vafalaust að þetta fyrir-
komulag stofnist fyrir »Aldar«lokin, ísland við
urkenni að það sje lýðland Danmerkur, og
„in breska nýlendustjórn" komist hjer á. —
Kostnaðurinn gjörir þar ekki neitt til sakar
því ef gullmolarnir frá Aljaska reynast ó-
nógir, þá getur landssjóður lagt „fúlgu" til
viðbótar. Eins og „N. Ö.“ segir: „Sje svO’
(d: að ekki sje annað til fyrirstöðu en kostn-
aðurinn!) þá er auðgert að eyða þeirri við-
báru!!
Vatnstígvjelaáburður
tilbúinn af P. RönningS & Gjerlöffs
efnasamsetnings verkstofu,
tekur eins og vonlegt er langt fram áburði
þeim, er menn sulla saman hjer og nefna
því nafni; allt fyrir það er P. Rönnings &
Gjerlöffs aburður ódýrari, en samsull manna
hjer. Fæst í verslun
B. M. Bjai’nason.
SIlf11.rf5.eSja hefur týnst á götum
bæjarins í dag. — Finnandi skili henni í
prentstofu »Dagskrár«.
Ábyrgðarmaður: Einar Benedíktsson.
Prentsmiðja Dagskrár.