Dagskrá - 04.12.1897, Blaðsíða 1

II, 84.
Reykjavík, Iaugardaginn 4. desember.
1897.
Ósigur Valtýskunnár í Höfn.
Fjelagíslenskra stúdenta í Kaupmannahöfn
hefur samþykkt svo látanndi fundarályktun:
»í 65 ár hafa íslendingar starfað að
því með meiru eða minna fylgi að flytja
yfirráð hinna sjerstaklegu mála sinna inn í
landið. Frá stefnu þessari víkja breytingar-
tillögur þær á stjórnarskrá vorri, sem þing-
maður Vestmanneyja, dr. Valtýr Guðmunds-
son flutti á alþingi í sumar og. allmargir
þingmanna hafa fallist á. Aðalatriðið í þeim
er að flytja æðsta innlenda valdið út úr land-
inu og fá það í hendur ráðgjafa, er sitji í
Kaupmannahöfn og bundinn sje yflrráðum
-dönsku stjórnarinnar. Þetta teljum vjer, fje-
lag íslenskra stúdenta í Kaupmannahöfn,
skaðlegt fyrir fósturjörð vora, og þess vegna
mótmælum vjer stjórnarskrárbreytingum þeim
:sem hjer ræðir um, og öllum þeim breyting-
um, sem að því miða að rýra innlenda vald
ið, þann vísi til heimastjórnar, sem vjer höf-
um fengið með stjórnarskránni Ig74, heldur
skorum vjer á alla að halda fast við heima-
stjórnarstefnuna, og styrkja því c/g tryggja
innlenda valdið, sem mest er unnt, meðal
annars gagnvart áhrifum þeim og afskiptum
af stjórn sjermála Islands, sem koma utan
að.«
Þannig samþykkt á fundi 6. þ. m. með
:28 atkvæðum móti 2.
Kaupmannahöfn 8 nóvember 1897.
Ágúst Bjarnason.
nú forseti.
*
* *
Þessi yfirlýsing íslenskra stúdenta í Höfn
mun gleðja alla góða landa þeirra hjer heima.
Hún er drengilega og hyggilega orðuð og
verður ekki misskilin. — Og hún sýnir, svo
dugar, að „danskan" hefur þó ekki náð að
uppræta úr þessu fjelagi ungra embættis.
mannaefna vorra hvorki ræktina til Islands,
nje skilning á helsta málefni þess — eins og
segja má um dr. Valtý, sem hefur óbeðið
tekið að sjer að baka íslendingum vansa
og gjöra þeim ógreiða þar ytra.
Raddír hafa að vísu heyrst frá Valtýs-
sinnum ýmsum í þá átt, að lítt sjemarktak-
andi á því hvernig landar í Höfn taki í þetta
mál. En þess verður væntanlega ekki langt
að bíða að þeir fái að sjá að slíkt er ekki
virt að vettugi hjá þjóðinni sjálfri. —
Blöðin hafa flutt frásagnir af annari óför
Valtýskunnar í stúdentasamkundunni 9. f. m.
þar sem Danir urðu að halda hlífiskyldi
fiyrir málstað íslendinga gegn doktornum.
Svo langt er nú komið að Valtýssinnarnir
(þar á meðal biskup landsins o. fl. höfðingj-
ar) þurfa að láta Dani fræða sig um það, að
þeir sjeu að vinna Islandi tjón. —
Nánari skýrsla um þennan fund með
ýmsum nýjum upplýsinginn flytur næsta blað.
Sýslur veittar: Skagafjarðarsýla
Eggert Briem og Húnavatnssýsla Gísla ísleifs-
syni, báðum frá J. f. m.
Lögf staðfest frá síðasta alþingi, 6. nóv.;
Fjárlög fyrir 1898 og 1899. Lög um sam-
þykkt landsreikninganna fyrir árin 1894 og
•895. Fjáraukalög fýrir árin 1894 og 1895.
Fjáraukalög fyrir árin 1896 og 1897. Lög
um að stofna byggingarnefnd í Seyðisfjarð-
arkaupstað. Lög um nýbýli. Lög um að
stjórninni veitist heimild til að hafa skipti á
7 hundruðum er landssjóður á í jörðinni Nesi
í Norðfirði og kirkjujörðinni Grænanessi ama-
staðar. Lög um hækkun á fjárgreiðslum þeim,
er hvíla á Holtsprestakalli í Rangárvallapró-
fastsdæmi o. fl. Lög um uppreist á æru án
konungsúrskurðar. Lög um þóknun handa
forstjórum og sýslunarmönnum Söfnunarsjóðs
Islands. Lög um frestun á framkvæmd laga
25. okt. 1895 um leigu á eimskipi og útgerð
þess á kostnað landssjóðs. Lög um breyting
á 6. gr. tilsk. 4, maí 1872 um sveitarstjórn
á íslandi og um viðauka við Iög nr. 1. 9.jan.
1880. Lög nm heimild til að ferma og af-
ferma skip á helgidögum þjóðkirkjunnar. Lög
um sjerstaka heimild til þess að afmá veð-
skuldbingar úr veðmálabókinni. Alls 14.
Prófastur 1 Vestur-Skaptafellsprófasts-
dæmi er nýskipaðr síra Bjarni Einarsson á
Mýrum.
Frá útlöndum.
Andrée, loptfararnorðurfarinn enn ó-
kominn og hefur ekkert til hans spurst enn
sem komið er. Gizka sumir á, að hann muni
hafa lent einhvers staðar í Norðaustur-Síberíu,
og þá er engin von að frjett komi af honum
og þeim fjelögum fyr en einhverntíma í vet-
ur eða jafnvel ekki fyr en að vori. Aptur
halda aðrir, að hann hafi farizt í þessari glæfra-
för, og lítil Iíkindi sjeu til, að nokkur maður
geti komist lífs af með slíkum útbúnaði,
sem verði að hafa vetrarsetu norðar en
800 n. br. — I lok október mánaðar, komu
norsk skip norðan úr höfum, og kváðust skip-
stjórar á þeim hafa heyrt hróp manna á Spitz-
bergen en hefðu ekki getað lent þar sakir veðra
og vindstöðu. — Halda sumir, að þetta muni
misheyrn ein, og hljóðin hafi stafað af skell-
um í rekaís. sem mjög sje algengt í norður-
höfum. A hinn bóginn gizka Norðmenn á,
að hjer sje um skipbrotsmenn að ræða, og var
því sent skip frá Tromsö 6. f. m. norður í höf
til að grennslast eptir þessu.
Ofriðurinn í Kuba heldur enn áfram
sem fyr. Weyler hershöfðingi hefur verið kall-
aður heim til Spánar og annar nýr settur í
hans stað og brá svo brátt að með heimför
Weylers, að hann lagði af stað áður en eptir-
maður hans væri kominn til eyjarinnar svo
hann gæti skilað hervöldunum í hendur hon-
um. Hamingjan má vita hvort hann sleppur
við að vera kallaður fyrir herrjett að launum
fyrir frammistöðuna.
Hafa Spánverjar aukið lið sitt á eynni
og kváðu nú hafa þar 145,000 manna.
Maður nokkur, sem dvaldi í Kuba síð-
ari hluta fyrri vetrar lýsir ófriði þessum þann-
ig, að hann sje einhver hinn einkennilegasti
í sögunni. í raun rjettri er hann ekki gagn
ólíkur ófriði Napolions á Spáni forðum daga.
— Á Kuba hefur ekki verið liáður einn ein-
asti bardagi frá því vorið 1896. því stórbar-
dagar þeir, er blöðin segja frá eru ekki ann-
að en uppspuni Spánverja og hafa aldrei átt
sjer stað. — Her Spánverja hefur opt verið
um 260,000 manna móti 12—40,000 upp-
reistnarmönnum, sem hafa forðast allar orust-
ur, en gjört Spánverjum allan þann skaða,
sem þeir hafa átt mögulegt með, tafið þá og
flægt fyrir þeim og stöðugt látið 2/3 af liðs-
afla sínum vera óhultan fyrir innan virkisveggj-
ina. — Móti hverjum uppreistarmanni, sem
fellur falla tveir Spánverjar og fjórir deyja
af ýmsum sjúkdómum, svo herskapur Spán-
verja er helzt í því falinn að láta reiði sína
bitna á friðsömum og verjulausum borgara-
lýð og þorpbúum með því að hvelja þá á
allar lundir og svelta í hel með því að leggja
landið í eyði. —
Á hinn bóginn steypir heimalandið Spánn
sjálfu sjer í glötun með ófriði þessum, og
sekkur sjer í stóra skuldasúpu, sem það get-
ur seint risið úr. Og þó safna hershöfðingj-
ar Sqánverja sjer miklutn auðæfum í styrjöld
þessari, sem þeir stela að nokkurru leyti frá
eyjarskeggjum, en mest frá ættjörðu sinni.
Lýsir aðalhershöfðinginn Weyler hvað eptir
annað, yfir því, að búið sje yfir því að búið
sje að stilla gjörsamlega til friðar, en þó veít
hvert mannsbarn, að uppreistarmönnum fjölg-
ar dag frá degi, og að hershöfðinginn þorir
ekki að fara fyrir þeim út í úthverfin í sjálfri
höfuðborginni Havanna, nema hann hafi með
sjer fjölmenna hermannasveit.
Hermenn Spánverja þar vestra eru flest-
ir kornungir, þrír fjórðu hlutar hersins yngri
en 21 árs og 95 af hundraði hverju yngri en
25 ára. Eru það mestallt, bændasýnir tekn-
ir frá plógnum og óvanir allri hermennsku,
sem hafa verið fluttir til Kuba til að deyja
þar úr landfarssóttum og af slæmri aðhjúkrun.
(Frh.).
Valtýskan og Sk. Th.
(Niðurl.) Þar sem „Þjóðviljinn" brígslar
Dagskrá um að hún haldi skoðun sinni enn,
— þrátt fyrir höfuðsóttavingl Skúla þessa
Jónssonar og hins ómögulega Fuglaskerja-
doktors — aðeins af þeirri hvöt að skyld-
leikar sjeu milli ábm. blaðsins og annara
sem einnig fylgi þessu máli, þá mun Sk. enn
hafa flaskað á því, að gjöra »rangan reikn-
ing« - - um rjettlætistilfinning þjóðarinnar og
lesenda sinna. — Því það vita allir að það
málefni sem um er að ræða varðar alla jafnt,
er ekk*i neitt skyldleikamál, er einskorðað og
ákveðið af viðburðum í sögu vorri, sem eng-
inn einstakur maður hefur ráðið, getur aldr-
ei unnist nema Islendingar verði sammála
um það og hefur einmitt allt til skamms
tíma haft Skúla sjálfan — játandi og viður-
kennandi allt það sem hjer er sagt —- að
fylgismanni. — Það mun heldur ekki bæta
neitt fyrir Skúla í þessu efni, að hann hefur
einmitt fram yfir aðra þekkta menn beitt
skyldleiksrækt sinni opinberlega, meira að
segja upþ á kostnað landssjóðs — og þeim
manni sem hann er skyldastur, nefnilega
sjálfum sjer, hefur hann beinlínis veitt stórfje,
goldið af svitadropum landsmanna undir þögn
og byrjandi fyrirlitningu jafnvel þeirra rnanna
sem hjeldu með honum, óverðskuldað, fram
að þeim degi.
Vjer viljum að þessu sinni láta það nægja
sem nú er sagt, að eins með þeirri viðbót, að vjer
viljum benda hinum aflagða frelsispostula á það,
að snúa sjer heldur að því fyrir alvöru að selja
gráfíkjur og skötubörð, heldur en að hlutast