Dagskrá - 18.12.1897, Side 6

346
aldrei verið til“ sagði Randi og hann er því
hjer; er það ekki satt?“ „Nei“ svaraði Öde-
gaarð, sskáldskapurinn hefur opt meira sann-
leiksgildi fyrir oss, en það sem vér sjáum“.
Allir horfðu á hann, og efasemd skein út úr
augum þeirra. Þá mælti ungi maðurinn:
„Jeg hef aldrei vitað það fyrr að æfintýrið
um öskuhlöðuna. hefði meira sannleiksgildi,
en jeg sje með mínum eigin augum". Nú
lilógu allir hæðnislega og sigri hrósandi.
»Jæja«, sagði Ödegaard; „Skilurðu þá allt
af sambandið í öllu, sem þú sjer með aug-
unum?" „Getur verið að jeg sje ekki nógu
lærður?“, svaraði hinn. »Lærðir menn skilja
það ef til vill, enn ver“ mælti Ödegaard.
»Jeg á við það í daglega lífinu, sem hefur í
för með sjer böl og mótlæti, og sem vjer
getum ekki fellt oss við. Kemur það ekki
fyrir oss stundum?« Hann svaraði engu, en
úr fatastranganum heyrðist sagt: »Jú, mjög
opt-. En ef þú 'nú heyrðir skáldsögu, sem
líktist því, er þú hefir reynt í því tilliti og
svo vel sagða, að þegar þú heyrðir hana,
þá skildirðu þína eigin sögu ? Mundirðu ekki
segja um þá sögu, er skýrði þannig fyrir
þjer þína eigin sögu, sem veitti þjer þá hugg-
un og hugrekki, sem felst í þekkingunni, að
hún hefði meira sannleiksgildi fyrir þig, en
þín eigin ?“Fölleita konan sagði: »Jeg hef
einu sinr.i lesið sögu, sem hjálpaði mjer svo
mjög þegar jeg var aðfram komin af harmi,
að það sem hafði lengi verið mjer til byrði
og aflað mjer sorgar, varð þá allt í einu
næstum gleðiefni«. Það heyrðist hlatur í
fatastranganum rjett eins og suða í grautar-
potti; ,.Já, það er alveg satt« bætti konan
við stillilega.
Þetta fjeli unga manninum vel í geð.
»Getur æfintýrið uro öskuhlöðuna verið nokkr-
um manni 'til huggunar?« sagði hann. „Það
má draga sinn lærdóm út af hverju skáld-
riti«, svaraoi Ödegaard. Það sem er skemmti-
legt og gjört til þess að láta hlæja að því,
hefur líka sitt gildi, og þetta æfintýri sýnir
það á hlægilegan hátt, að sá, sem heimur-
inn hefur einna minnst álit á, getur opt ver-
ið mest verður, sýpir það að allt hjálpar þeim,
sem sjálfur hefur þrek og áræði til að bera
og að sá sem hefur einbeittan og sterkan
vilja, hann kemst lengra áleiðis, en ætla
mætti eptir öllum ástæðum. Heldurðu ekki
að það væri heillavænlegt fyrir mörg börn
að hugsa um þetta, og ef til vill, fyrir suma
fullorðna líka?« »En að trúa á djöfla og
drauga, tröll og forinjur það er þó hjatrú«
mælti ungi maðurinn. „Hver hefur sagt
þjer að. þú skyldir trua á það ?“ spurði Öde-
gaard „það er myndaskrift". „Þaðerbannað
að viðhafa myndir og merki" sagði utigi
maðurinn, „því allt þess háttar er djöfulsins
verk“. »Jæja« svaraði Ödegaarð. „hvar hef-
irðu lesið það?“ „I biblíunni", svaraði ungi
maðurinn. Þá tók prófasturinn fram í. „Nei“,
það er misskilningur, því myndir eru í sjálfri
biblíunni". Allir litu á hann í senn. „Það
eru myndir á hverri einustu síðu, eptir sið-
um austurlanda þjóða. Vér höfum sjálfir
myndir í máli voru, á trjám, í lérepti, á grjóti
og vjer getum ekki hugsað oss guðdóminn
nema skýra hann með myndum, og ekki
nóg með það‘ Jesús sjálfur notar myndir og
hefur ekki sjálfur guð tekið á sig margar
myndir þegar hann opinberaðist spámönnun-
um ? kom hann ekki í ferðamannslíki til
Abrahams í Mamreslundi og sat til bórðs
með honum? En ef að guðdómurinn tekur
á sig ýmsar myndir, þá leyfist mönnum einn-
ig að nota þær“. — Það virtist, sem allir
væru samþykkir því, sem prófasturinn sagði,
en Ödégaard stóð upp, og klappaði hægt á
öxl hans og mælti: „Þakka þjer fyrir, nú
hefur þú sannað það óhrekjanlega með biblí-
unni að sjónleikir sjeu leyfilegir!« — Pró-
fastinum varð hverft við og náfölnaði og
reykurinn, sem var uppi í honum, streymdi
út úr honum hægt og áhrifalaust frá hans
halfu, rjett eins og hann hefði mist meðvit-
undina. Ödegaard gekk þangað sem fata-
böggullinn var, laut niður að honum til þess
að sjá í andlit það, sem hann þóttist vita þar
af, en það var árangurslaust. »Langar þig
nú til að tala fleira?" spurði hann hana, „mjer
virðist þú hafa haft nokkuð aðhugsa". »-Ó,
guð minn góður, snú mjer á rjetta leið«,
mælti hún. „Það er opt syndsamlegt, sem
jeg hugsa". „Já, fyrst eptir apturhvarfið og
náðina, eru menn svo gagnteknir af því, að
allt anriað virðist ónýtt og einskis virði, jafn-
vel ránglátt og syndsamlegt. Þá eru menn
eins og þeir, sem eru ástfangnir, þeir þrá
ekkert annað en þann, sem þeir elska".
Frá útlöndum.
(Niðurl.).
Drengir þessir koma í Famanói land, ó-
vanir öllu. Ráða þar bólusóttin og gula-sótt-
in! tvíveldi, sitt missirið hvor. Fara foringj-
arnirvermeð hermennina en margir fara með
skynlausar skepnur og þarað auki eru hermenn-
irnir sviknir af þeim, er eiga að sjá .þeim fyr-
ir vistum og öðrum nauðsynjum. Þeir etu
sveltir og iila klæddirog er því ekki við miklu
að búast af þeim. —
Heilar hersveitir gráta líkt og börn af
heimfarar löngun. ef einasti maður í hersveit-
inni fær' brjef heiman að. Sá er ritar þetta
kveðst hafa sjeð general-majór einn slá her-
mann hvað eptir annað í höfuðið fyrir, að
hermaðurinn hafði ekki tekið nægilega fljótt
eptir komu foringjans tii að heilsa honum
sem vera bar. Ög svo kveðar hann her-
mennina orðna niðurlægða að þeir skríði á
fjórum fótum á gólfinu til að leita að eyr-
peningum, sem amerikanskir frjettaritarar
strái fyrir þá.
Foringjarnir og hermennirnir, eru svo ó-
líkir hver öðrum, að líkt er og tveir mann-
flokkar væru. Foringjarnir eru hinir feg-
urstu karlmenn, sem hægt er að hugsa sjer,
háir, en vel vaxnir, gáfnalegir og kurteisir,
en þó grimmir og æði spilltir sjeu þeir skoð-
aðir niður í kjölinn. Hermennirnir eru klunna-
legir og þunglamalegir, heimskulegir bæði í
sjón og reynd, illa vaxnir og kúgaðir af of-
reynslu þegar á unga aldri.
— Svik og fjárdrættir ganga frarn úr öllu
hófi. Sagt að Weyler muni hafa grætt 2
mtljónir króna þar vestra a ófriði þessum.
Ofurstarnir telja hermenn tugum saman á
hermannaskrám sínum, þótt þeir sjeu löngu
dauðir og láta ríkið borga handa þeim mála.
Kapteinar og lautinantar fara óþarfar járn-
brautarferðir með herflokka sína og gefa svo
ranga reikninga yfir fargjaldið. Lfmsjónar-
menn forðabúranna stela bæði af hermönn-
unum og úr ríkisfjárhyrslunum. — Einn hinna
æðri hershöfðingja var kallaður heim í sum-
ar og kærður fyrir, að hafa þegið 150,000
kr. mútur til þess að breyta stefnu á her-
göngu til að forðast að komast í bardaga við
óvinina. — Níu tíundu hlutarnir af skotfær-
um uppreistarmanna eru keypt af hershöfð-
ingjum Spánverja.
Herforingjar Spánverja eru huglausar bleyð-
ur. — Skríða undir sætin í járnbrautarvögn-
unum, þó 6—7 uppreistarmenn skjóti á vagn-
inn langt að, og skipa umsjónarmanni lestar-
innar að auka hraða lestarinnar og þó eiga
þeir að taka uppreistarmennina höndum og
hafa margfaldan liðsafla. — En sjái herfor-
ingjarnir friðsaman borgara bundinn við trje
þá er ekki að yggja grimmdina og hugrekkið
Hve mikið má marka hersögur Spánverja
má ráða af því að sami uppreistarhöfðinginn
var fjórum sinnum drepinn á þremur vikum
en þó hafði hann farið 450 kílómetra á þess-
um tíma með hersveitina sína fyrir augunum
á þeim og komist allrar leiðar sinnar.
Viðbjóðslegast er hvernig Spánverjar hafa
farið með hina svo nefndu pacijicos •— mein-
lausa borgara, sem ekki hafa viljað taka þátt
í styrjöldinni á nokkurn hátt. I fjórum vest-
urhjeruðum eru þeir reknir af heimilum sín-
um út undir bert lopt eða í ljeleg hreysi, úr
pálmablöðum, nálega fatalausir og matarlausir
og þar verða þeir að lifa í dæmafáum óþrifn-
aði í afar óhollu loptslagi. Ibúar þessarra
fjögra hjeraða eru nál. 1,300,000. Af þeirrt
eiga 6 50,000 heima uppi í sveit, og naumast meira
en30,000 meðal þeirra hafa gripið til vopna.
Hinir eða 600,000 eru reknir burt af heimil-
um sínum og hafa safnast saman í víggirtar
herbúðir. Má geta nærri hvílíku lífi þeir lifa
um rigningartímann. Þeir eiga alls ekkert
til og óski’janlegt hvernig þeir fleyta fram
lífinu, enda verða naumast margir sem koma
lifandi heim til sín aptur.
Menn þessir eru svo friðsamir, að það
eru fádæmi. Það ma reka þá frá heimilum
sínum,ogbrennaþau,misþyrmaættingjumþeirra
og þeir vopnast þó ekki, sparka þeim,
skamma þá út og slá konurnar þeirra höfuð-
högg og þó hreyfa þeir ekki minnsta fingur.
Þeir segja frá eymdarsögum sínum og grirnmd
Spánverja án þess að kreppa hnefann eða
tala nokkurt ósæmilegt orð um böð’ui sína,
og skoða þetta að eins sem mótlæti, sem
bera þurfi með þolinmæði. Þannig er lopts-
lagið. menntunarleysið og kúgun Spánverja
búið að fara með þá
Þannig eru hvítu mennirnir. Svertingj-
arnir eru ekki jafn vesalir. Þeir geta reiðst,
enda eru þeir að tiltölu fleiri í hóp uppreisn-
armanna. I austurfylkjunum er fólkið kjark-
meira þar sem uppreisnin á aðalból sitt. Auk
þessa er allmikið í liði uppreisnarmanna af
Suður-Ameríkönum, Mið-Amríkönum og inn-
lendum mönnum, er dvalið hafa erlendis og
mannast þar.
Samkvæmt áskorun Bandaríkjanna í
Norður-Ameríku bjóða Spánverjar nú Kúbu-
mönnum fullkomna sjálfstjórn undir spánskri
yfirstjórn að nafninu til, og er marskálkur sá
er Blance nefnist sendur vestur þangað til
yfirstjórnar hersins í stað Veylers. — Nú er
eptir að sjá, hvort honum reiðir nokkuð bet-
ur af.
Takið epíiri
Jeg undirskrifaður sel:
Vandaða silfurskúfhólka á 3—7 kr.
Vandaðar og fallegar
brjóstnálar úr sama efni - 2—3 —
'
Smáreislur, sem taka 5,
6 og 7 ® - 3 kr. 50,
og margt fleira smíði.
Þessir hlutir geta verið mjög’ hent-
ugar jólagjafir.
Benedikt Ásgrímsson
gul Ismiður
á Grímstaðaholti.
Hafði hann tryggt líf sitt?
Þegar það heyrist að einhver hafi dáið
og látið eptir sig fátæka konu með börnum,
gamla og ellihrum a foreldra eða mörg og
einstæð systkini, þá er það hið fyrsta sem
hver hugsandi maður spyr að : „ Ha0i hann
tryggt líf sitt?“ eða með éðrum orðum: „Hafði
hann búið svo í haginn fyrir vesalings kon-
una sína og börnin, fyrir aumingja gömlu for-
eldranaí eða munaðarlausu systkinin sín
að þau þurfi ekki að fara á sveitina?"
Svarið verður sjaldnar „já“ en vera ætti. —
Þó hafa þrír af þeim mörgu,sem drukknað hafa