Dagskrá - 12.11.1898, Blaðsíða 3

67
er líka farið að ryðja sértil rúms, bæði
fæst útlend vara fyrir lægra verð mótí
peningum, því af þeim eru hcldur engin
affoll, og peningar fást fyrir vörur með
því móti að slegið sé meira eða minna
af þeirri verðhæð, sem hún hefir móts
við vörur. Verðhæðin er ekki eðlileg,
eðlileg sýnist hún þegar kaupmaður
græðir jafnt á innlendri og útlendri
vöru, en^bezt að fá peninga, græddi
hann meira á innlendri, og hugsan-
legast fyrir oss að keppa við kaupa-
nauta vora um það, að útlenda varan
sé sem lægst; í vöruskiftum kemur þetta
í sama stað niður.
Peningaskorturinn kemur af því að
vörumagnið er of lítið til að uppfylla
þarfirnar, til þess að bæta úr því.verð-
um vér að fækka hinum ósönnu og ó-
skynsamlegu þörfum og auka vörumagn-
ið. Makindalíf og heimskulegur mun-
aður hefur ekki verið þarfur framfara-
þjóðunum, en hjá afturfaraþjóðunum
hafa þau kallað hátt.
Bezt mundi vera að auka nautgripa.
rækt. Eftir því sem mjólkin vex
minka þarfir fyrir útlendan mat. Fljót-
lærðari mun einnig vera nægilega góð
meðferð á nautgripum en sauðkindum,
svo fylgir sauðfénu og margföld
fyrirhöfn fram yfir naut-pening og
hægra er að ráða við tjár-veiki ef
það er færra en fleira.
Það er eitt af lífskunnáttunni að
vera fljótur og lipur að breyta ráðlagi
sínu þegar kringumstæður breytast, og
það verður hér eina ráðið. Treystið
yður sjálfir, góðu landar, og leitið hóf-
anna. En vonið hvorki á þing eða
stjórn, ætlið aldrei lögunum að umbæta
yður sjálfa eða ástæður yðar, það er
hlutverk yðar eigin skynsemi og lífs-
þroska.
Bónd i.
Nokkrir stúdentar og embættis-
menn bæjarins héldu samsæti í Iðnað-
armannahúsinu kl. 10V2 árd. til heið-
urs við ritstjóra Þjóðólfs í tilefni af
fimmtíu ára afmæli hans. Steingrím-
ur Thorsteinsson yfirkennari mælti fyrir
minni heiðursgestsins og Þjóðólfs, ósk-
aði þess, að eins og Þjóðólfur væri
allra karla elztur í hinum íslenzka
blaðaheimi, þannig mætti núverandi rit-
stjóri hans einnig verða allra karlaelzt-
ur og hafa sem lengst á hendi stjóm
Þjóðólfs. Hann gat þess að eins og
Romverjar hefðu sagt, að það væri á-
ríðandi að sérhver mælskur maðurværi
„vir bonus" — góður maður, þannig
væri það ekki síður áríðandi að sér-
hver blaðamaður væri góður maður, og
kvaðst hann vera sannfærður um að
núverandi ritstjóri Þjóðólfs ætti það
með réttu að vera nefndur góður
maður. Hann héldi ekki öðru fram
en þvf, sem hann væri sann-
færður um að væri rétt, satt og gott
og það væri stór kostur hjá blaðstjóra.
Hannes Þorsteinsson þakkaði fyrir
þann heiður, er þeir menn sýndu sér,
sem komið hefðu saman með sér á
þessum stað. Síðan mintist hann á
það, hvernig blaðamenn ættu að vera.
Þeir ættu að vera samvizkusamir
menn, sem helguðu ættjörðinni öll
sín störf, öll sín orð, allar sínar
hugsanir. Blaðamenn mættu aldrei
hugsa um hvað sagt væri, þeir yrðu að
fylgja eigin sannfæringu og hræðast
hvorki misjafna dóma, snarpar árásir
né önnur óþægindi. Alls tóku þátt í
samsætinu rúmir 20 manns.
ástin var sameiginleg fyrir þau bæði.
Þau voru að dást að víkinni, hve hún
var indæl. Það var blæjalogn og eng-
in bára sást, nema í einstaka stað, þar
sem einhver sjávarfugl liafði rent sér
niður á sjávarflötinn. Þar mynduðust
smábárur, sem voru mjóar fyrst og
breikkuðu svo jafnt og hurfu síðan.
Hann settist niður í dálítinn legu-
bekk, sem var þar í horninu og settist
mærin á kné honum. Hún hallaðist
hægt að brjósti hans og kinnar þeirra
komu saman, brennheitar. Hann þrýsti
henni fast að sér og kysti hana á
munninn, — brennheitan ástarkoss, horfði
svo ástfanginn framan í hana um leið
og hann sagði:
Heldurðu að mömmu þína gruni
ekki neitt um þetta?" '
„Ég veit það ekki með vissu",
sagði hún lágt og lét höfuð sitt hvíla
við brjóst hans.
„Heldurðu að hún væri ánægð með
mig handa þér?“
„Húnræður ekkertyfir mínum tilfinn-
ingum, hún getur ekki skilið okkur að,
ég elska þig svo heitt", sagði hún um
leið og hún lagði hvítu handleggina
um hálsinn á honum og þrýsti honum
að sér. Þau gleymdu tímanum af á-
nægjunni að hugsa til þess að mega
vera saman og gera hvort öðru lífið
skemtilegt með ástinni.
Þeim heyrðist vera komið við hurð-
ina, hún rífur sig í vetfangi úr faðmi
hans. í því kemur kaupmannsfrúin inn
til þeirra. Frúnni varð svo hverft við,
þegar hún sá Sigurð og dóttur sína, að
henni varð orðfall, en auðséð var það
á svipnum, að hún hafði ekki búist við
þessu. Sigurður fór upp í svefnhús sitt
og háttaði í skyndi svo að hann gæti
farið að dreyma un ástmey sína.
Hann vissi ekki hvað þeim mæðg-
um fór á milli, en ekki fékk hann að
sjá unnustu sína daginn eftir, og á frúnni
sá hann berlega, að henni hafði þótt
ættgöfgi sinni stórkostlega misboðið,
enda var það engin furða, því faðir
frúarinnar hafði verið danskur kaupmað-
ur, enda sór hún sig í ættina, því að hún
var kverkmælt og augnaráðið var ekki
íslenzkt.
Þegar kaupmaður kom heim, sá
hann undir eins, að eitthvað meira en
lítið gekk að konunni sinni. Hann bað
hana blíðlega að segja sér það, ef hann
gæti eitthvað bæit úr því. Henni fanst
það svo stórkostlegt að hún gat varla
stunið því upp. Hún sagði honum að
það væri nú hvorki meira né minna
en það, að strákurinn hann Sigurður
væri búinn að tæla hana dóttur þeirra.
Hún sýndi honum fram á það með
hjartnæmum orðum, hvílík óbærileg
hneisa það væri fyrir ætt þeirra, ef þau
næðu saman. Brjóst hennar gekk upp
og niður af þungum ekka og hún bað
Guð almáttugan að hjálpa sér til þess,
sem góðri og ættræknri móður sæmdi,
að standa á móti þessari ógæfu, sem
vofði yfir, og hún strauk með skjálfandi
hendi hvíta klútnum um augun. Hún
kvaðst einu sinni hafa sagt það, að dótt-
ir sín skyldi verða sýslumannsfrú, en
það yrðu óbærileg vonbrigði ef svona
tækist til, og þá yrði lítill árangurinn
af umhyggju sinni ogfyrirhöfn. Kaup-
maðurinn varð snortinn af móðurást og
ættrækni konu sinnar og fanst það
vera slcylda sín að leggja alt sitt fram,
ef hann ætti að vera verðugur svo göf-
uglyndrar konu. Þau fóru bæði til dótt-
ur sinnar og töldu um fyrir henni á
allar lundir, ýmist með ógnum eða blíðu^
og innri maður þeirra hvattiþau til að
nota öll þau meðul, sem þau gátu.
Kaupmaðurinn sýndi dóttur sinni alvar-
lega fram á, enþó meðkurteisum orðum,
hvemikill heigull og lydda hann Sigurður
væri, og jafnframt óþokki, þar sem hann
hefði látið undan Hjálmari um sumar-
ið, á móti betri vitund. Þau gátu talið
henni hughvarf og þá gladdist sannar-
lega hið viðkvæma móðurhjarta kaup-
mannsfrúarinnar og þakklætisorð for-
eldranna komust eitthvað áleiðis til himna-
ríkis.
Sigurð þlirfti nú ekki annað en
reka í burtu og það var gert með sam-
vizkusemi, alúð og knýjandi skyldu.
Sigurður misti stöðuna og fór heim.
Sigmundar gamli er nú sannfærður um
að „assistentsstaðan" er ekki frjálsleg.
Sigurður hefir verið uppi í sveit
síðan Og unað nokkurnveginn hag sín-
um, og vaka enn þá hjá honum endur-
minningar um kaupmannsdygðina og
móðurást kaupmannsfrúarinnar.
Kaupmannsdóttirin er ekki orðin
sýslumannsfrú enn þá, en móðuraugun
vaka yfir henni og reyna stöðugt að
leiðbeina henni í því góða.
Hjálmar gamli og Hansen eru perlu-
vinir eins og þeir vóru og jafnvel meiri.
Horfurnar.
Niðurl,
Þá er að vita með hverju vér
skyldum auka verzlunarvöru vora.
Fyrst eykst hún af sjálfu sér, ef vér
slátrum öllu því fé heima, semvérförg-
um á haustin. Ullin verður meiri og
tólkur rífkar upp verzlunina. Þá er
smjörið; það ætti að verða mikil og
góð verzlunarvara.
Það er líka mikið og margfalt heilla-
vænlegra að hafa arðinn af bústofnin-
um fyrir verzlunarvöru en stofninn sjálf-
an. Þá gæti einnig kæfa og hangið
kjöt orðið nokkur verzlunarvara, altjend
innanlands, og góðir ostar bæði inn-
anlands og utan. En allar vörúr
eiga að vera vel vandaðar, að því yrði
mikill verzlunarhagur. Vér eigum
hvorki að selja né kaupa svikna vöru,
kæmist það á, og verzlunin yrði skuld-
laus, myndi hún mjög breytast til
batnaðar. Sé sú saga sönn, að þingey-
ingar hafi fengið 85—90 aura fyrir
smjörpund á Englandi í sumar, er mik-
ill hnútur leystur í verzlunarmáli voru,
þá getum vér lofað efrideild að hafa
smjörlíkið í náðum handa fátækum.
Bændur sumir kvarta undan því,
hve vinnufólk sé orðið kostavant. Það
getur ekki átt heima hjá fátæklingum
efri deildar, því einginn herramanns-
matur er ódýrasta smjörlíki — gaman
væri að vita hve mikill aldursmunur
væri á notkun þess og víðgangi krabba-
meinsins
Þá koma peningarnir; þeirra þurf-
um vér. Hvað kemur til að vér get-
um fengið tóma peninga hjá Englend-
ingum fyrir vöru þá, sem þeir kaupa?
það kemur til afþví, að þeir gefa ekki
meira fyrir vöru vora en svo að þeir
geti haft þann hagnað, er þeir ætla sér
af því, sem þeir færa verð vörunnar
íram þegar út kemur. En kaupmenn
vorir setja svo hátt verð á íslenzka
vöru, að þeir græða ekkert á henni, en
hafa allan gróðan af því, semþeir leggja
á hina útlendu Og ef þeir láta
peninga þá verða þeir að leggja enn
meira á útl. vöruna. F.f þeir græddu
alt á íslenzku vörunni, eins og Englend-
ingar, en ekkert á útlendu vörunni, væri
þeim sama hvort þeir létu peninga eða
vörur. Á peningana verður ekki lagt,
og eftir því sem þeir græddu meira á
íslenzku vörunni en minna á hinni
útlendu, eftir því ættu þeir hægra með
að láta peninga. Þetta verzlunareðli
Dagbók Reykjavíkur,
Laugardagur.
Norðankaldi lítið frost og gott veð-
ur.
Kom út fimmtíu ára minningar-
blað „Þjóðólfs", skrautprentað, tvöfalt.
Var þar sögð æfisaga „Þjóðólfs" t
„þrengri merkingu" og æfiágrip allra
aðalritstjóranna.nema Kristjáns Þorgríms-
sonar, sem þó var útgefandi hans og
ábyrgðarmaður um tvö ár. Þegar
mmst var aðalritstjóranna á annað
borð sem, átti mjög vel við, þá var
sjálfsagt að gjöra þeim öllum jafnhátt
undir höfði að því leyti. Blaðið var
vandað og vel úr garði gjört, bæði að
efni og prentun. Með því voru þrjú
fylgiblöð: eitt leikrit eftir séra Matthí-
as Jochumson, var það æfiferill Þjóð-
ólfs, annað var upptalning allra blaða
og mánaðarrita, sem komið hafa út á
íslandi; hverjir hafi verið og séu rit-
stjórar þeirra, hver þeirra séu hætt að
koma út og hvenær þau hafi verið
stofnuð. Er það einkar fróðlegt blað
og merkilegt. Þriðja fylgiblaðið er af-
sökun frá útgefanda til kaupendanna á
því að myndir þær, sem lofað hafði
verið, væru enn ekki komnar.
Stefnt nokkrum mönnum hér í
bænum fyrir það, að þeir mættu ekki
við slökkviæfinguna síðast.
Sunnudagur.
Au stankaldi, dalítið frost, heiðskírt
veður.
Skemtun var haldin í Iðnaðar-
mannahúsinu til ágóða fyrir Kristinn
Jónsson þann, er viltist og getið hefir
verið um hér í blaðinu.
Var aðsóknin svo mikil, að að-
göngumiðar seldust upp á 1V2 klukku-
stundu.
Guðm. Björnsson héraðslæknir hélt
einkarfróðlegan og skemtilegan fyrir
lestur í Framfarafélagshúsinu, um kirkju-
garðinn. Var hann prýðilega framflutt-
ur, skír og ljós eins og alt er hjá Guð-
mundi. Hann hefir ágætt lag á að
láta menn taka eftir því, sem hann seg-
ir og skilja það út í æsar.
Þessi dagur var yfir höfuð mesti
samkomudagur, sem verið hefir lengi
Samkomur ekki færri en 8 og var svo
mikill troðningur og gauragangur af á-
huganum að komast áfram, að hver
hljóp í fangið á öðrum og Iá við tjóni.
Mánadagur.
Logn og heiðskírt veður allandag-
inn en dálítið frost.
Sú saga gekk staflaust um allan
bæinn að tvær konur hefðu flogist á
við dyrnar á Hjálpræðisherskastalanum.
Er sagt að leikurinn hafi lyktað þann-
ig, að önnur hafi gengið af hólmi með
blóðugt andlit og blá augu, en hin
með rifið sjal og svuntulaus.
Þá eru nú óeirðirnar farnar að
vaxa, þegar kvennfólkið flýgst á eins og
hundar og kettir.