Dagskrá - 06.05.1899, Blaðsíða 3

167
sig á vandvirkni og áreiðanleik
svona manna!
Pað hefði mátt ætla að vel væru
lesnar prófarkir og rétt mál á riti
þessu, ef fara ætti eftir því, hvei su
óvægt höf. dæmir alt þess háttar
hjá öðrum, en því fer fjarri að
svo sé. Ritlingurinn er að eins
36 blöð, og þegar vér höfðum les-
ið lauslega nokkurn hluta hans,
höfðum vér fundið 125 —segi og
skrifa liundrað tuttugu og fimm rii-
villur og málleysur, þá hættum vér
að telja. Ritlingurinn byrjar með
villandi og hlægilegri prentvillu,
þar sem stendur efst á 1. bls. III.
bindi, fyrir I. bindi. Ég spurði
alla, sem ég hélt að vissu, hvort
þetta tímarit hefði nokkru sinni
komið út áður og kváðu þeir nei
við, sögðu að það væri að eins
prentvilla. Yíða er viðtengingar-
háttur fyrir framsöguhátt og fram-
söguháttur fyrir viðtengingarhátt;
urmull af dönskum orðatiltækjum
og danskri setningaskipan t. d.,
hennar munn, fyrir munn hennar
segulstálsins náttúru, fyrir náttúru
segulstálsins, einfeldnisgumsins synda-
flóði og ótal margt þvíl. Yíða tví
prentuð orð og rangir stafh', stöf-
um of aukið, stafir feldir úr o. s.
frv., t. d. þees fyrir þess, hvot fyrir
hvort, sé fyrir séu, vísindalegur mað-
ur fyrir vísindamaður, dáeiðingur
fyrir daleiðingur, skin fyrir skyn,.
hannn fyrir hann. Dáleiðingur hafð-
ur kvennkyns, sbr. „þannig var
það lagt á einn dáleiðing. að hvn
skyldi“ o. s. frv. snjerist (snérist)
fyrir snerist, ánægjanlegur fyrir
nœgjanlegur; „allur hávaði íuaillli
sé kristindómslausiv fyrir: alíur
hávaði manna sé kristindómslaus."
Yér höfum aldrei séð nokkurt barn
rita svona ambögulega. Ofar fyrir
oftar, íslekzum líklega fyrir íslenzk-
um, sannmentantiíyrír sannmentandi,
Innanbrunahreifir leggur hann út
með aðferð; það er einkennilegt;
blandað saman 3. persónu-fornafni
og afturbeygilegu fornafni og ótal
margt fl. Eignarfall af hjr heflr
hann kúar! gamalkúarinnar segir
hann, fyrir gamalkýrinnar. Enginn
piltur í 1. bekk lærða skólans
myndi stranda á því.
„Pétur er dáleiddur" segir höf.“
og þykist vera Páll; hann er Páll
og Pétur er honum ókunnur mað-
ur meðan hann er í álögum. En
þegar þeim er af honum létt, þá
verður hann aftur að Pétri og man
ekkert eftir Páli. Svo er hann
dáleiddur á ný og verður þá óð-
ara (á að vera óðar) að Pétri,
vaknar á ný og verður aftur að
Páli. - Éetta er eitthvað bog-
ið. Vér hö.fum verið svona lang-
orðir um þetta rit, sökum þess að
oss þótti rétt að láta þjóðina vita
hvernig það er, sem hún fær fyrir
það fé, er þingið tók frá henni -síð-
ast, handa þessum manni. Éó
höfum vér aðeins tekið örfá dæmi
af frágangi þessa ritlings. Par er
t. d. engri fastri réttritun fylgt,
hvorki „ Blaðamannarettrituninni “,
skólaréttrituninni, Ólsens réttritun
eða nokkurri annari, er hér þekk-
ist.
1
(Bnœrgœtni
þykir oss það hjá Pjóðólfl að setja
ofan í við þá Valtýsliða fyrir það
þótt þeir reyni að berjast í myrkr-
inu og hafl í því skyni sent flug-
rit út um land án þess að þora
að láta það sjást hér i bæ. Pjóð-
ólfur ætti að vita það að þeim er
ekki lengur fært að vega framan
að mótstöðumönnum sínum eða
berjast í birtunni. Auðvitað dylst
það engum að síðasta vandræða-
ráð er það að beita þannig löguð-
um meðulum og sumum dettur
jafnvel í hug að álíta það eitt hið
svívirðhegasta ráð, sem hægt sé
upp að hugsa að reyna að berja
banvæna skoðun inn í þjóðina
nauðuga og fara þannig að þvrað
sem fæstum vörnum verði við
komið af hendi þeirra, sem enn
hafa heilbrigðar hugsanir, en oss
'flnst fremur ástæða til að aumkva
þessa pólitísku vesalinga, þar sem
svo má að orði kveða að þeir. í
blindni sinni og ofsa hafl borið
vopn á sjálfa sig með þessu ódrengi-
lega tiltæki. Pví það dylst engum,
sem opin hefir augun, að þeir með
þessu hafa auglýst það berlega að
þeir sjálflr hafa enga ti'ú á máli
sínu framar. Sá sem berst fyrir
sannleika, fer aldrei í felur; sann-
leikurinn og myrkrið eiga svo illa
saman. Og ef menn vita það að
þeir sjálflr sjá og skynja að þeir
bera fram rangt mál, þá fer nú
útlitið að versna.
Pað er ótrúlegt að mikil verði
uppskeran af því, sem þannig er
sáð. Jarðvegurinn er að minsta
kosti einkennilegur ef það verður.
FRÉTTIR.
—0—
Vesta kom 3. þ. m. og með
henni nokkrir farþegar, þar á meðal
kaupm. Ásgeir Sigurðsson, Christ-
ensen, Gram, Riis af Borðeyri og
Á. Riis úr Stykkish., Cr. Gram frá
Dýraflrði. Enn fremur Lárus Snorra-
son, Guðm. Jakobsson trésmiður
og Lange málari.
Fréttir fáar. Blaðið Figaro held
ur enn áfram að birta ýmislegt
viðvikjandi Dreyfus-málinu, sem
alt bendir á sakleysi hans. Pað
þykir nú t. d. sannað, að nokkúr
af málsskjölunum hafl hvorki kom-
ið í hendur verjanda né sækjanda
málsins:
Bandamennn og Fílipseyjabúar
ekki af baki dotnir enn, eiga þeir
altaf í sífeldum erjum og reynast
eyjaskeggjar allerfiðir viðureignar.
Fréitaþráðarmálið virðist vera að
fá betri byr en áðúr. Englend-
ingar vilja koma því í framkvæmd
sökum flskiveiða sinna hér við land.
Svo er einnig að sjá, sem Dönum
sé þetta áhugamál.
Islenzk'-r rnaður hefir orðið stór-
frægur í Ameríku fyrir tafl. Hann
lieflr unnið frægustu taflmenn þar
í álfu og hlotið verðlaun og þar að
auki fengið nafnbótina „skákmeist-
ari.“ Er þetta hinn mesti heiður
fyri þjóð vora. Maðurinn heitir
Magnús Smith.
Grufuskip kom til Brydesverzl-
unar í gær, hlaðið salti.
Dáinn er nýlega verzlunarmað-
ur Einar Snorrason á ísafirði, ung-
ur maður og efnilegur. Hann dó
úr lungnatæringu.
Vínsöluhaiinið er víðast rætt
á opinberum fundum, hvar sem er
á landinu og fær hvervetna góðar
viðtökur. Líkindi til að það verði
samþykt á þingi í sumar.
Alþýðuskólinn.
Honum var sagt upp 30. apríl
eins og til stóð. Skóli þessi heflr
yfirleitt verið vel sóttur og heflr
það sannast þenna stutta tíma,
seimhann heflr staðið, að hans er
full^þörf og er óhætt að treysta
því að hann eigi fagra framtíð
fyrir höndum. Skólinn heflr eng-
an styrk haft, heldur verið að öllu
leyti kostaður af stofnendunum.
Prentuð skýrsla verður gefln út
í sumar um skólann og þar lýst
nákvæmlega fyrirkomulagi hans.
Svo er til ætlast að hann byrji
fyr í haust en síðastliðið ár, 1.
október í stað 1. nóvember og
hætti einnig mánuði fyr. Reynsl-
an í vetur heflr bent í þá áttina,
að það mundi reynast enn betur.
Þeir sem vilja sækja um inn-
töku á skólann næsta ár, snúi
sér til einhvers af kennendum
hans, sem eru: Einar Gunnarsson
cand. phil, Hjálmar Sigurðsson amts-
skrifari og Sig. Júl. Jóhannesson
cand. phil. Þegar hafa nokkrir
sótt og ættu menn helzt að gera
það í tíma. Skólinn er jafnt fyr-
ir stúlkur sem pilta.
Raddir úr ýmsum áttum.
--0—
Winnipeg, Manitoba 9. marz 1899.
[Niðurlag.] Eins og þér vafa
laust vitið eru tveir stórflokkar-
hér í Canada í pólitískum mál-
um, íhaldsmenn og framsóknar-
menn (Conservatives og Liberals).
Islendingar, eins og eðlilegt er,
eru í báðum þessum flokkum og
heflr hvor flokkurinn um sig sína
leiðtoga rneðal íslendinga og sitt
stuðningsblaðið hvor. Ileimskringla
fylgir íhaldsmönnum en Lögberg
framsóknarmönnum. Þetta væri
nú í sjálfu sér gott og blessað ef
að bæði þessi blöð uppfyltu skyldur
sínar og færu ekki fram yfir tak-
mörk sín; því þá færðu þau fólk-
inu sannar fréttir af hinu pólitiska
ástandi landsins og fólkið fengi að
heyra báðar hliðar. En hvað á
sér stað? Ef maður les Lögberg
eingöngu getur maður freistast til
að halda að á meðal íhaldsmanna
sé varla hægt að flnna ærlegan
mann, þeir séu flestir auðvaldssinn-
ar og mútuþyggjendur og hafl ekki
neina stjórnarhæfileika í saman-
burði við framsókarmenn, Liberals.
j Og þó hafa framsóknarmenn aldi'ei
! getað bent á nokkurn í sínum
flokki, er jafnist á við Sir Jolm A.
j Macdonald, hvað stjórnarhæfileik
snertir. En munu þá hin blöðin
vera réttari eða sanngjarnari í
dómum sínum? Öldungis ekki.
Þar eru íhaldsmenn hafnir til skýj-
anna, en framsóknarmönnum varp-
að niður fyrir allar hellur. Þeir
eru sakaðir um það að þeir sæk-
ist eftir völdunum til að auðga
sig og sína.
Sannleikurinn er sá að báðir
flokkarnir vilja gjöra það bezta,
sem þeir geta fyrir landið, en þeir
hafa misjafnar skoðanir á þvi, hvað
landinu sé fyrir beztu.
En endar svo málið hér? Öld-
ungis ekki. Ég hefi tekið þenna
afkrók til að sína uppsrettu óá-
nægjunnar og flokkadráttarins, sem
á sér stað á meðal vor. Yið
höfum þá skíft oss í tvo flokka
í pólitíkinni og af því leiðir að við
skiftumst í aðra tvo flokka, sem
kallaðir eru Heimskringlu- og Lög-
bergs menn. Hér kemur aftur
það sama fram og vér tókum eft-
ir í pólitíkinni, að eftir Lögbergi
að dæma, eiga Heimskringlu-menn
að vera óupplýstir og í engan
máta jafnir Lögbergs-mönnum. —
Heimskringla á að vera keypt
af auðmönnum tii að halda fram
skoðunum þeirra. Lögberg aftur
á móti, eftir Éteimsskringlu að
dæma, er hræsnaranna blað og
um leið leigublað, blað sem liflr
af styrk frá framsóknarstjórninni.
Nú mundi flestum þykja nógu
langt komið ósamlyndinu og
flokkadrættinum; en vér erum
enn ekki komnir hálfa leið. Rit-
stjórar beggja blaðanna hafa farið
svo langt í persónulegum skömm-
um, að þeir hafa boðið hvor öðr-
um að reyna sig í handalögmáli.
(Þetta nær ekki til hins núverandi
ritstjóra Heimskr.). Þegar vér
lásum blöð þau, er þetta tilboð
var í, datt oss ósjálfrátt í hug
hvort vér værum að lesa skrítlu
eftir Mark Twain um „Blaða-
menskuna í Tennesse."
En bölið endar ekki hér. Blöð-
in fara út um landið og smábæ-
ina og þar myndast aftur Heims-
kringlu- og Lögbergs menn — og
ég ætlaði að bæta við konur, því
það eru til kvennfélög sem, að
nokkru leyti haga sér eftir þess-
um flokkaskiftum.
Þessir menn verða svo, sumir
hverjir, leiðtogar í sínu bygðar-
lagi, hvor fyrir sinn flokk, aðrir
verða fróttritarar blaðanna; en
langoftast ádeiluritarar nábúa sinna.
Þannig er þá óeiningar-keðjan
komin óbrotin, frá hinni fyrstu
rót sinni, út yflr hið íslenzka
þjóðlíf hér. En þetta þarf að bæta
og líggur í sjálfs vors valdi að
bæta. Látum oss hafa svo mis-
jafnar skoðanir sem hægt er að
hugsa sér, én látum oss ekki
þess vegna niður niða einn eða
annan. Látum oss halda þeirri
skoðun, er vér með skynsemi höf-
urn myndað fyrir sjálfa oss og
sem heflr ef til vill kostað oss
mikla fyrirhöfn, en látum oss líka
bera virðingu fyrir skoðunum ann-
ara manna, sem hefir máske kost-
að þá engu minna; jafnvel þó að
þær skoðanir séu gagnstæðar vor-
um eigin.