Alþýðublaðið - 27.02.1907, Blaðsíða 2

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
B
verksmaður og var því gagnkunn-
ugur kjörum verkalýðsins. Stjórn-
arskipun ríkisins lét hann sig litlu
skifta. Hann vissi sem var, að það
vóru ekki stjórnendurnir, sem vóru
bezt til fallnir, að bæta kjör lýðs-
ins. Hann prédikaði réttarbæturnar
fyrir þeim mönnum, sem áttu að
heimta réttinn, en ekki fyrir þeim,
sem áttu að veita hann. Hann
krafðist þess blátt áfram, að þeir,
sem vildu fylgja kenningu hans,
gæfu eignir sinar og gerðust fá-
tækir. Þá fyrst gat hann trúað
þeim fyrir málefninu.
Fyrstu menn kristninnar vóru
líka ósviknir jafnaðarmenn, ekki
einungis í orði, heldur og í verki.
Það er greinilega tekið fram í Nýja
testamentinu, þar sem sagt er: »En
allir, sem trúaðir urðu, héldu saman
og höfðu alt sameiginlegt; eignir
sínar og góss seldu þeir og úthlut-
uðu öllum þar af, eins og hver
hafði þörf á«.
Þjóðin smánuð.
Mikla gremju hafa vakið greinar
þær eftir Guðmund Friðjónsson,
sem birtar eru í síðustu tbl. ísa-
foldar, eða einkum þeir kaflar úr
greinunum, sem snerta kvenfólk-
ið íslenzka.
Það vill oít verða þeim sem
margt mælir, að ekki er alt jafn
satt, eða vel sagt. Og þó Guð-
mundur sé glöggur maður og vel
ritfær, þá hefur hann þó í þetta
sinn rasað á málæðissvellinu, og
beðið þá biltu, sem hann — því
miður — verður ekki jafngóður
af, fyrst um sinn.
Siðavendni er gagnleg og ómiss-
andi, sé henni réttilega beitt. Ó-
skírlífi og útlendingadekur er hróp-
andi vottur um siðmenningarskort.
hjá hvaða þjóð sem er. Það er
satt, sem G. segir, að »of mikill
hluti kvenna vorra verzlar með
sæmd sina eins og duggarasokka«,
því sá hluti ætti enginn að vera,
og er að líkindum sárlitill. En
svo segir hann rétt á eftir: »Önnur
hver stúlka á landinu lœtur út-
lendinginn fleka sig, þegar því er
að skifta, og þarf til þess meðal-
durg og annan verri Igð, en alls
ekki betri menn«.
Þetta er meira en vandlæting.
Það er ofstækisfull árás á heiður
þjóðarinnar, sem hún getur ekki
þolað, og má ekki þola. Væri
þetta satt, þá væri allur heiður
þjóðarinnar dauðadæmdur og við
gætum þá farið að stæra okkur
af þvi, að vera siðspiltastir allra
mentaþjóða. Mikið má sá maður
skammast sin, sem svívirðir þannig
þjóð sína og ættfólk. Eg segi þjóð,
því enda þótt Guðm. beini skeyt-
um sínum að kvenfólkinu sérstak-
lega, þá vita það allir, að kven-
fólkið er ekki óskírlífara en karl-
mennirnir, nema síður sé.
Það er vandi að dæma um skír-
lifisástand þjóðarinnar, svo að sá
dómur sé hárréttur. Til þess þyrfti
að safna nákvæmum og áreiðan-
legum skýrslum úr hverri sveit á
landinu, og skýrslurnar að vera
samdar af kunnugustu, glöggsæ-
ustu og óhlutdrægustu mönnum
hverrar sveitar. Með öðru móti
er ómögulegt að kveða upp gildan
allsherjardóm um þessi efni.
En hefir nú G. F. haft þess
konar skýrslur fyrir sér? Er hann
svo kunnugur á öllu landinu, að
hann viti þetta af sjón og heyrn?
Er ekki miklu heldur hitt, að
hann þekki að eins ástandið í
sinni eigin sveit og nágranna-
sveitum hennar, en hafi afspurnir
einar við að styðjast, frá sumurn
sveitum öðrum, og geti svo í eyð-
urnar, þar sem alla afspurn og
þekkingu vantar?
Ef síðari spurningin er réttari,
hvers virði er þá dómur G. og
hvað á sá maður skilið, sem stofn-
ar heiðri þjóðarinnar í hættu, að
ástæðulausu, eða lítt rannsökuðu
máli?
Hann á skilið að vera ílengdur
frá hvirfli til ilja, með allsherjar-
andmælum allrar þjóðarinnar og
dæmdur óalandi og óferjandi þang-
að til hann hefir hætt fyrir brot
sitt, með því að taka aftur óhróð-
urinn, eða sanna mál sitt, með
óhrekjandi rökum.
Við alþýðumenn þolum ekki að
systur okkar og dætur séu ausnar
svívirðingu að ástæðulausu, fyrir
augum allrar þjóðarinnar og ann-
ara þjóða.
Dirfist nokkur að gera það, lát-
um við hart mæta hörðu.
Segi svo hver fyrir sig.
Rífiegt kaup er það, sem amer-
iski auðmaðurinn Rockefeller, hefir.
Það telst svo til, að hann hafi 6 kr
um hverja sekúndu í sólarhringnum.
Verkmannafélög
í útlöndum.
Það er fróðlegt, að vita hvað
verkmannasamtökum og félags-
skap líður í öðrum löndum. Skulu
hér sýndar nokkrar nýjar skýrslur
sem fyrir hendi eru, en mikið
vantar á, að þær séu fullnægjandi,
því þær ná ekki yfir nærri öll þau
lönd, sem hafa þess konar félags-
skap í stórum stil.
í Berlín í Þýzkalandi er aðsetur
»Alþjóða-skrifstofu verkmanna«,
sem hefir það markmið, að koma
á nánara sambandi og samvinnu
meðal verkmanna allra þjóða, sem
eru í verkmannafélögum; með þvi,
á annan bóginn, að halda verk-
mannastefnur, með fulltrúum frá
aðalverkmannaíélögum allralanda,
og á hinn bóginn með þvi, að gefa
árlega út skýrslur um ástand verka-
lýðsins og framkvæmdir verk-
mannasamtakanna um allan heim.
Skýrslunum er safnað á þann hátt,
að einstök verkmannafélög í hverju
landi semja skýrslu fyrir sig og
senda sambandsfélagi landsins, en
það dregur svo skýrslur þessar
saman í heild og sendir þær »A1-
þjóðaskrifstofunni.
Skrifstofu þessa nota ílest lönd
Norðurálfunnar og von á hlut-
töku Norðurameríku og Ástraliu.
Síðasta skýrsla skrifstofunnar er
fyrir árið 1904. Hún virðist vera
nokkuð gömul, en starfið er svo
mikið og margbrotið, að það hlýtur
altaf að verða nokkuð á eftir tím-
anum. Eftir skýrslu þessari vóru
svo margir menn i verkmannafé-
lögum i hverju landi sem hér segir:
í Englandi....... 1,889,590
- Hollandi......... 37,221
- Danmörku .... 89,788
- Sviþjóð......... 104,999
- Noregi........... 16,227
- Þýzkalandi .... 1,466,625
- Austurriki..... 205,651
- Ungverjalandi . . 53,169
- Serbíu............ 2,932
- Búlgariu.......... 1,672
- Svisslandi..... 41,862
- ítaliu.......... 260,102
- Spáni............ 56,900
- Frakklandi .... 755,576
- Belgíu........... 20,000
Skýrslurnar nefna tekjur og út-
gjöld verkmannafélaganna í þess-
um löndum, að undanteknum
Qórum hinum siðustu, frá félög-
um, sem hafa alls 1,998,742, eða