Lögberg-Heimskringla - 18.08.1960, Síða 4

4
LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 18. ÁGÚST 1960
Lögberg-Heimskringla
Published every Thursday by
NORTH AMERICAN PUBLISHING CO. LTD.
Printed by
WALLINGFORD PRESS LTD.
303 Kennedy Street, Winnipeg 2, Man.
Edilor: INGIBJÖRG JÓNSSON
EDITORIAL BOARD
Winnipeg: Dr. P. H. T. Thorlakson, chairman, Próf. Haraldur
Bessason, vice-chairman, Mrs. Ingibjörg Jónsson, sec’y. Mr.
Stefán Einarsson, Dr.. Valdimar J. Eylands, Miss Caroline
Gunnarsson, Prof. Thorvaldur Johnson, Mr. Jón K. Laxdal,
Prof. Tryggvi J. Oleson, Rev. Philip M. Pétursson.
Grand Forks: Dr. Richard Beck
Minneapolis: Mr. Valdimar Björnson
Montreal: Prof. Askell Löve
Subscription S6.00 per year—payable in advance.
TELEPHONE WH. 3-9931
Anthoriz^d as Second Class Mall, Post OflBce Department, Ottawa.
Ávarp Fjallkonunnar
Flutt á Gimli af frú Doris Johnson
á íslendingadeginum 1. ágúst 1960
Hjartkæru börnin mín.
í dag, eins og svo oft áður, auðnast mér að ávarpa ykkur
og flytja ykkur kveðjur frá frændum og vinum ykkar, sem
hjá mér búa.
Það gleður mig að geta enn, eftir áttatíu og átta ára
veru ykkar hér í landi, talað til ykkar á okkar „ástkæra
ylhýra máli“, sem er allri rödd fegra, eins og Jónas kvað.
Þessi dagur, sem þið helgið minningu minni, er og verður
ávallt bezta sönnun þess hversu djúpar rætur hin íslenzka
arfleifð á í hjörtum ykkar. Engin fjarlægð, hvorki í tíma né
rúmi, hefir orkað því að uppræta hana.
Þetta er svo mikið gleðiefni fyrir mig, að engin orð fá
lýst því. Ef skógarnir ykkar hér gæfu frá sér bergmál eins
og íslenzku klettarnir, myndi loftið hljóma af mínum söngv-
um frá fyrstu tíð ykkar hér til þessa dags.
Ég veit að þið hafið ávallt greint þessa hljóma, og þeir
eru í hjörfcum ykkar, sem helgur dómur. Þess vegna er saga
ykkar landnáms hér svo fögur og eftirtektarverð. Þess vegna
hefir ykkur reynzt léttara að yfirstíga ýmsa erfiðleika, sem
voru á vegi ykkar. Án þess að missa sjónar á því, sem var
ykkur kærast frá ættjörðinni, reistuð þið ykkar eigin brýr
yfir vötnin og genguð örugg inn í fylkingu hins vestræna
þjóðlífs.
Mér er ánægja að minnast sigra ykkar, sem eru eigi sízt
margir og glæsilgeir á sviði náms við háskóla þessa lands,
frá fyrstu tíð ykkar hér. Sú saga er frábær. Ég fagna yfir
framkvæmdum ykkar með útgáfu blaða, bóka og rita gegnum
árin. Skólahald ykkar til viðhalds íslenzkri tungu, á sér nú
langa sögu og merkilega, og ber háskólastóllinn bezt vitni
um framkvæmdir ykkar í því mikilsverða máli. Þá hefir
kirkjustarfið átt drjúgan þátt í viðhaldi þess bezta, sem þið
fluttuð með ykkur hingað og einnig hefir Þjóðræknisfélag
ykkar, síðan það var stofnað, haft sterkt samband við heima-
þjóðina. Margt fleira mætti telja, en í stuttu ávarpi er það
ekki hægt. Saga ykkar mun greina frá því á sínum tíma.
Um leið og ég af heilum huga þakka öllum þeim, sem
frá fyrstu landnámstíð hér hafa reynzt mér trúir, og á
sama tíma áunnið sér aðdáun hins nýja fósturlands, vil ég
benda á það, að nú er ættjörð ykkar ekki lengur einangruð
og út úr vegi. Hið ægilega Atlantshaf er nú ekki lengur til
fyrirstöðu þeim, er ferðast frá einu landi til annars. Brúin
yfir það hefir verið reist um bláloftin háu. Ferðalög, sem
áður tóku mánuð, eru nú gjörð á einum degi. Ber ég þá von
í brjósti, að þin nýja brú eigi eftir að verða notuð til að
sameina hugi og hjörtu ykkar við stofnþjóðina í allri fram-
tíð með vaxandi heimsóknum af beggja hálfu.
Það er fagnaðarrík hugsun, eins og lífið sjálft er, á yndis-
legum sumardegi. Um mörg' komandi ár mun ég halda áfram
að horfa til vesturs. Faðmur minn mun ávallt standa opinn
hverjum þeim, sem leitar heim. Ég vona, að ég eigi eftir
að vera hér meðal ykkar á íslendingadögum um mörg ókomin
ár. Ég vil gleðjast með ykkur á þessum helga stað, sem er
talinn höfuðstaður Islendinga í Norður-Ameríku. Þið hafið
gert nafn Gimli frægt hér í álfu, og það er góðfrægt nafn,
upprunnið úr íslenzkri tungu og er nú óbreytt í útvarpi
veðurstofunnar hvern dag.
Að endingu vil ég biðja guð vors lands, sem leiddi þjóð
mína til frelsis og sjálfstæðis, í annað sinn fyrir sextán
árum, að leiða ykkur tií sigurs í allri góðri baráttu í kjör-
landi ykkar hér; í landi Leifs heppna, sem fyrir 960 árum
var einn af mínum frægustu sonum og lenti fyrstur hvítra
manna skipi sínu við strendur þessa mikla meginlands. —
Lifi íslenzkur framsóknarandi. Lifi friður og frelsi allra þjóða.
Hvar er hvíti þjóðfSokkurinn
upprunninn?
Þýtt og saman rilað af
Jakobínu Stefánsson
Af öllum þeim mörgu þjóð-
flokkum af svo að segja öll-
um litum, sem þessa jörð
byggja, hefir Aryanski þjóð-
flokkurinn, þ. e. hvítir menn,
oft nefndir Norðurálfumenn,
og þeirra afkomendur, jafnan
verið atkvæðamestir; en um
leið og þessi grein er lesin,
ber að gæta þess, að eftir því
sem sagnfræðingar og forn-
fræðingar segja mun Norður-
álfan (þ. e. Evrópa), sem um
aldaraðir hefir verið heim-
kynni þess þjóðstofns, hafa
byggzt alllöngu seinna en
hinar heimsálfurnar.
Af því vaknar spurningin
um hvaðan hvítir menn séu
og hvar upprunnir.
Eins og kunnugt er, eru
þeirra framkvæmdir til fram-
fara langmestar. Á miðöldum
fundu þedr Ameríku, um ekki
ósvipað leyti fundu þeir upp
prentlistina—á hvoru tveggja
þessu lifa milljónir manna,
andlega og líkamlega, enn
þann dag í dag. Síðan hafa
þeir fundið gufuvélina, notk-
un rafmagns, loftförin, tal-
símann og svo margt fleira,
sem of langt yrði upp að telja
hér; lögðu fram þann kraft,
sem þurfti til að koma öllum
þessum uppfinningum í notk-
un. Fyrir stjórnvizku sína
hafa þeir, undanfarið, haft
yfirráð yfir sér margmennari
þjóðflokkum af Asíu- og
Afríkumönnum — í stuttu
máli sagt — þeir hafa og hafa
lengst haft völdin í heiminum,
og eru þó fámennari en allir
eða flestir hinir þjóðflokkarn-
ir, sem ekki eru hvítir menn.
Það er því sízt að undra þó
meðal enskumælandi manna
sé stundum minnzt á „The
supremacy of the white race“
(„yfirburði hvítra manna“).
Hvernig stendur á að hvíti
þjóðflokkurinn — einkanlega
sú kvísl hans, sem vanalega
eru nefndir Norðurálfumenn
— öðru nafni vestrænir menn
— eru svo ólíkit að manngildi
til öllum þeim mörgu og afar
fjölmennu þjóðflokkum, sem
áður er á minnzt?
Við þeirri spurningu hefir
ekki fengizt fullnægjandi né
greinilegt svar.
Úr því hann telst ekki að
vera upprunninn í Norðurálf-
unni, sem aldrei hefir verið
byggð af öðrum en hvítum
mönnum — að öllu sem menn
vita — hefir hann hlotið áður
að hafa lifað í einhverri af
hinum heimsálfunum. Af
elztu ritum, sem minnzt verð-
ur frekar á hér á eftir, er auð-
velt að sjá, að í hinum heims-
álfunum bjuggu til forna hör-
undsdökkar þjóðir eins og enn
þann dag í dag; þá, eðlilega,
rís upp sú spurning: hvernig
gat hvíti þjóðflokkurinn hald-
izt hvítur og óblandaður af
hinum þjóðflokkunum? Hann
hafði þá enga sérstaka heims-
álfu út af fyrir sig, eins og
seinna meir, eftir að hann
kom til Evrópu.
* * *
Eins og fræðimönnum mun
kunnugt, hefir djúpsett þekk-
ing á fornum og nýjum tungu-
málum í för með sér töluverða
þekkingu á sögu, mannfræði
— að sjálfsögðu hvað kyn-
flokka- eða þjóðflokkaskipt-
ingu snertir.
Hinn mikli málfræðingur,
prófessor Bertel Högni Gunn-
laugsson, í ritgerð sinni „Ind-
land hið forna“, sem birtist 1
vestur-íslenzku tímariti árið
1904 (hann átti þá heima hér
í Ameríku), segir meðal ann-
ars: „Fjölmörgum öldum fyrir
Kr. burð var á Indlandi þjóð-
flokkur einn, sem nefndust
Aryar; það voru hvíiir menn,
bláeygðir og ljóshærðir. Lík-
amsbygging og siðferðisein-
kenni þessara manna minnir
á hina hellenzku [grísku]
flokka, og germönsku og slav-
nesku þjóðflokka á miðöldum
í Evrópu. Sumt af þessum
þjóðflokki bjó á Indlandi í
héruðunum við Himalaya-
fjöllinn, og er það sú kvísl
hins Aryanska þjóðflokks, sem
hér verður fyrst um rætt; en
seinna um hinn arm hans, sem
þá bjó fyrir handan Hima-
layafjöllin, nálægt fjallgarði,
sem Pamir nefnist, og er á-
framhald af Himalayafjöllum
inn í Mið-Asíu, og Persaland,
sem nú er nefnt Iran.“
„Þessi hvíti þjóðflokkur,
sem þá bjó inn á Indlandi
sjálfu, voru vel gefnir menn,
og ekki allir herskáir. Þeir
voru gæddir góðum skilningi,
góðu minni, háfleygum skáld-
anda og hugmyndaríki; höfðu
mikið vald á málinu, og voru
umfram allt gæddir ákafri til-
hneigingu til trúarhugmynda.
Elzta vitneskjan um þá fékkst
fyrir sálmagerð þeirra, því
þeir sungu við tilbeiðsluat-
hafnir sínar lofgerðarsálma
til guðanna, sem voru ortir af
mikilli snilld. Skáld voru eigi
allfá meðal þeirra og voru
höfð í hávegum. [Svo það
virðist sem sálmasöngurinn,
sem ætíð hefir verið í kirkj-
um vestrænna manna og er
enn sé upprunalega frá þeim.
- Þýð.]
„Eitt hið elzta rit, sem til
er, er Riga Veda, sem að efni
og innihaldi til er frá þessu
tímabili — eitthvað um 1800
fyrir Kr. burð, og einnig hið
mikla Mahabharata, ritað á
hinu ágæta fornmáli Sanskrít,
samsafn af ljóðum, sögusögn-
um og goðsögum, einnig sögu-
ljóðasafnið Ramayuna; hér er
ekki hægt að lýsa í ekki
lengra máli en þessu hinum
mörgu klassisku ritverkum
Indlands. Þau voru fleiri en
að ofan eru nefnd, t. d. sögu-
ljóðasafnið Upanishads, sem
er einnig lýsing á sögulegum
atburðum, rituðum á San-
skrít: Sum höfðu inni að halda
trúfræði, heimspeki og nátt-
úrufræði.
Með sínum miklu og marg-
víslegu bókmenntum, knálega
rekinni verzlun, uppfynding-
um á vinnuvélum — hófu þeir
Indland á framfarastig, löngu
áður en bjarmaði fyrir degi
hinnar fyrstu Evrópumenn-
ingar.
„Þó Indland geti ekm stært
sig af merkilegri stjórnarsögu,
eftir vorum skilningi, þá hefir
það, bæði með sínum trúfræð-
islegu og heimspekilegu rit-
um gefið Evrópu umhugsun-
arefni, sem er eins nýtt í dag
og það var fyrir þúsundum
ára síðan.“
Eins og sjá má af þessari
frásögn prófessors Gunnlaugs-
sonar, þá voru það hvítir
menn, sem þarna voru að
verki..
Þar eð nokkuð langur tími
er liðinn síðan próf. Gunn-
laugsson ritaði, verður hér
bætt við upplýsingum um
sama efni og hann ritaði um,
og ber saman við frásögn
hans.
Á eigi allfáum síðastliðnum
áratugum hafa allmiklar uffi-
bætur verið gerðar á ýmsu,
einkanlega vinnuvélum — nú
stendur vélaöldin yfir, svo
meira hefir verið unnið að
fornleifagreftri en áður, því
þar kemur vélakrafturinn að
svo góðu haldi; einnig, síðan
„radio“ kom til sögunnar,
hafa „radio-active“ tæki ver-
ið upp fundin, til að „mæla“
með aldur fornminja, svo
menn geta nú farið nær um
aldur þeirra en áður.
Fyrir tiltölulega skömmu
síðan fundust á Indlandi forn-
minjar, sem vöktu allmikla
eftirtekt. I tilefni af þeim
fornminjafundi fórust hinum
indver^ka fræðimanni V. R.
Dikshidhas, í fyrirlestri, sem
hann hélt við háskólann í
Madras á Indlandi, þannig orð:
„Það er nú fullvissa fengin
fyrir því, að flugvélar hafa
verið til á Indlandi 1200 fyrir
Kr. b.,“ sagði hann. „En þeir
loftbátar voru allavega í lag-
inu — sumri í fílsmynd, sumir
í fuglsmynd, aðrir í lögun
eins og apar, enn aðrir eins
og hestar, nokkrir eins og
vagnar og önnur vanaleg far-
artæki.“
Vestrænn fræðimaður einn,
Leut.-Colónel James Church-
wood, sem heima á í Mount
Vernon, New York, kunn-
gjörði þennan fornleifafund
og sagði meðal annars:
„Það, sem þessar 125 „töfl-
ur“, sem fundust á Indlandi,
hafa inni að halda, er undra-
vert: af því má sjá, að í her-
útbúnaði manna, sem uppi
voru fyrir Kr. b. voru loftför,
sem gátu borið fleiri tugi
manna, þó af einfaldri gerð
Frh. á bls. 5.