Lögberg-Heimskringla - 04.04.1963, Blaðsíða 1

I^eimsímngia
Stofnað 14. jan., 1888
Sloínuð 9. sept., 1886
72^ARGANGUR
WINNIPEG, FIMMTUDAGINN 4. APRIL 1963
NÚMER 14
Kr
*8fjan Róbertss on:
Ræða
flutt á Frónsmóti í Winnipeg 18. febr. 1963
Seinni hluti.
^ik]en^n^ar §eta ekki talizt
þó lr kifkjumenn. Þeim er
meinlaust við presta sína
^eta fyrirgefið þeim margt,
ó ^eir eru nógu gáfaðir, að
vo taU..nú ekki um, ef þeir
f^eir ®eiúrúi;fir í gamla daga.
sj r taka vel mark á prestum
hvUm’ an Þess aú trúa
baSr,u orúi> sem þeir segja.
þei Sama gildir um afstöðu
ra ýmissa af kenning-
tjj irkjunnar. Þeir neita því
höfA-3511113 etckt> aú nayrkra-
st a*ln®inn kunni að vera
þa re^nú> en þeir afgreiða
s nn ðingj a á sinn hátt,
S£e sjá má af öllum þeim
sem ^arnansagna um kölska,
je orðið hafa til meðal ís-
jrnZ rar alþýðu gegnum ald-
vilar- Kölska vantar ekki ill-
UnJann °g áhugann fyrir glöt-
n - Sainanna, en þeir, sem eru
gáfaðir og lærðir og
þ^nna eitthvað fyrir sér, geta
b aiitaf leikið á hann. Þannig
,Ur íslendingum öld eftir
höfAtekÍZt aú tata myrkra-
slí ingjann verða sér til
ainmar og gert hann að
he aranúi athlægi og viðundri.
]íe,lr meira að segja storkuðu
ísl S^a meÚ Þvi aÚ skaPa ram-
nzka persónu, sem sló þann
sla.mia alveg út í illsku og
0 tugheitum. Það var Húsa-
Vlkur-Jón.
,‘fiÖ eftir dauðann hefur
k ln íslendingum meira heila-
rntaefni en flestum öðrum
J0ÚUrn- Kannski hafa þeir
tij ! nema mátulega trúað á
vist helvítis, en engu að síð-
^r hafa eilífðarmálin alltaf
eku Þeim römm alvara og
b kert gamanmál. Menn tala
^annski um þau af hressilegri
^ailrnennsku og með hispurs-
b.Usu orðalagi, eins og t. d.
b°ndinn, sem spurður var,
tjj^rt ekki væri tími kominn
^ að hugsa fyrir eilífðinni.
s etta fer einhvern veginn í
Uciskotanum, þegar að því
oemur,“ svaraði hann. Slíkt
ísi ''>ra®® er ekki dæmalaust á
andi, 0g dettur engum
siresti i hug að láta líða yfir
b at því að heyra það. Hinn
j Jufl talsmáti er gríma, sem
^s endingum er 1 a g i ð að
bregða upp til að leyna við-
mmninni og alvörunni, sem
Undir býr.
.. g hef verið prestur meðal
s!?manna, og veit þvi vel, að
|!°mannamálið er ekki ýkja
^agað ævinlega, þótt auðugt
a^‘ -Við héldum að allt væri
tara til helvítis,“ sagði einn
islenzkur sjómaður við mig,
þegar hann var að segja mér
frá lífsháska, sem hann hafði
Jent í á sjó. Engu að síður eru
fáir menn hlýrri um hjarta og
jnnilegar trúaðir en íslenzkir
.sjómenn. Þeir eru líka margir
hverjir ótæmandi brunnar
yits og lífsreynslu. í einrúmi
tala þeir við Guð sinn eins
pg víkingar, en þó með virð-
jngu, sem er allri vanaguð-
,rækni æðri. Þeir bera ekki
guðsorðið á vörunum daglega,
pn þeir hugsa sitt og þeir lesa
líka. Kannski er þarna um
Séra Kristján Róberlsson
(samíslenzkt einkenni að ræða.
Jslendingar eru bágrækir til
kirkju, en þó mætti segja mér,
að þeir vissu meira um trúmál,
eilífðarmál og lífsfílósófíu al-
mennf en flestar aðrar þjóðir.
Islenzkt alþýðufólk getur tal-
að við prestinn sinn um eilífð-
armálin eins og jafningjar, þó
að það aldrei hafi í annan
skóla gengið en háskóla lífs-
ins.
Mér hefur verið sagt, að ný-
lega hafi birzt grein í hér-
lenzku blaði um draugatrú og
andatrú á íslandi. Og eftir því
sem ég hef heyrt, hafa þessi
mál verið óvenju mikið á dag-
,skrá heima upp á síðkastið,
Ég veit, að andatrúin á Islandi
er fyrirbrigði, sem margir hér
eiga erfitt með að skilja. Ég
get ekki talið mig vera spíri-
.tista í eiginlegum skilningi, en
ég er íslenzka spíritismanum
mjög vel kunnugur. Hann á
meiri ítök í þjóðinni en flesta
grunar að óreyndu. En hvern-
(ig stendur á þessu?
Til þess að skilja útbreiðslu
spíiritismans á Islandi, verður
að gera sér það ljóst, að ís-
lenzka andatrúin er jafngömul
Islandsbyggð og raunar miklu
eldri. Hana má finna víða í
íslendingasögunum og í ara-
Framhald á bls. 2
Úr bréfi fró
Hans R. Þórðarsyni forstjóra.
Reykjavík 22. marz 1963
. . . Það er engin hætta á að
koma hingað í maímánuði.
Sama viðmótið og birtan. Nú
þegar eru blóm farin að
spretta og farfuglarnir að
koma til landsins. Harpa
verður þá gengin í garð. Sauð-
burður byrjaður og fuglaklið-
ur í lofti. Við fögnum vori og
Hörpu með sumardeginum
fyrsta.
Gullfoss brann að nokkru
leiti í Kaupmannahöfn hjá
skipasmíðastöðinni. Það er að
því leiti tjón fyrir Eimskip
að geta ekki haldið áætlun.
Þó er talið að hægt verði að
ævagamalt vandamál sem nú
ætii að vera hægt að leysa
Helmingurinn af þeim þrem
milljörðum manna, sem jörð-
ina byggja, er vannærður eða
lifir við beinan sult. Á stór-
um svæðum í heiminum er
daglegt brauð manna langt
frá því að vera nægilegt.
Börnin fá ekki aðra mjólk en
þá sem móðurbrjóstin gefa.
Barnadauði á aldrinum 1—5
ára er oft 15 sinnum meiri en
á svæðum þar sem börnin fá
ríkulegri og fjölbreyttari
fæðu.
Ekkert af þessu er nýtt. Það
sem er nýtt er sú staðreynd,
að með uppgötvunum og ár-
angri vísindamanna er hægt
RICHARD BECK:
Máfar
(Ort á sævarströnd í Victor-
íuborg á Vancouvereyju í
Kanada).
Vængjahvítir vinir
verma hugann eldi
ljúfra mynda lífs úr ferð,
líður senn að kveldi.
Vakna í hjarta hljómar
horfnra ævistunda: —
Áraglam og undirspil
öldublárra sunda.
Firðir fjöllum krýndir
faðminn mjúka breiða;
brosa vinhlý bæjarþil,
bjart er fram til heiða.
Særinn sólu roðinn
seiðir, hugann dregur
burt af strönd, en langt í lönd
liggur draumavegur.
Horf’ eg út á hafið
heim til æskufjarðar;
vængjahvítum vinum með
vitja móðurjarðar.
taka upp ferðirnar í júní 1963.
Óttar Möller var í Kaupmana-
höfn þegar bruninn var. Það
fyrsta, sem hann spurði að var:
— Slasaðist nokkur? Svona
hugsun er góð og metin víðar
en hjá sjómönnum og fólki,
sem vinnur hjá Eimskip. Mér
finnst að ekki hafi verið völ
á betri manni til forstjórnar
Eimskips en Óttari.
. . . Aflabrögð til sjávarins
hafa verið með eindæmum
góð og veðrátta til sveita. Nú
er svo komið að vöntun er á
fólki til starfa hvar sem er svo
til vandræða horfir. Heima-
fólkið er of fátt, þó mannfjölg-
un sé. . .
að framleiða matvæli sem
nægja mundu tvöfaldri íbúa-
tölu heimsins nú. Væri þekk-
ing okkar notuð, þar sem
hennar er brýnust þörf, væri
hægt að koma í veg fyrir eða
a.m.k. takmarka mjög veru-
lega þá sjúkdóma sem starfa
af vanhöldum.
Þetta ætti að gleðja þá böl-
sýnismenn, sem álíta að fólks-
fjölgunin sé örari en aukn-
ing matvælaframleiðslunnar.
Samkvæmt nýbirtri skýrslu
er því raunverulega svo farið,
að framleiðsla matvæla á ár-
unum 1962—63 á að taka örari
vexti en hin árlega fólksfjölg-
un, sem er tveir af hundraði.
Því miður felur þetta samt
ekki í sér neina lausn á vanda-
máli matvæladreifingarinnar,
þar eð mestu framfarir í fram-
leiðslu matvæla eiga sér stað
í löndunum sem þegar búa við
allsnægtir, en framfarir eru
hægastar í löndum sem mesta
hafa þörfina. Þrátt fyrir aukna
fólksfjölgun geta hin háþró-
uðu lönd nú veitt íbúum sín-
um meiri matvælakost en
nokkru sinni fyrr. í Norður-
Ameríku hefur íbúatalan t. d.
aukizt um 35 af hundraði síð-
an árið 1945, en framleiðslan
hefur hins vegar aukizt um 60
af hundraði og arður hvers
verkamanns á hvern klukku-
tíma hefur aukizt yfir 100
prósent.
Munurinn á þróuðum lönd-
um og vanþróuðum er í ýms-
um tilvikum mjög áberandi.
I Japan er t.d. uppskeran á
hvern hektara akurlendis
þrisvar til fjórum sinnum
meiri en í Indlandi. I Evrópu
er framleidd fjórum sinnum
meiri mjólk á hverja kú en í
Suður-Ameríku og nálægum
Austurlöndum, sjö sinnum
meiri en í Afríku og tíu sinn-
um meiri en í Suður- og Aust-
ur-Asíu.
I nokkrum löndum er mat-
vælaframleiðslan svo mikil,
að umframafurðir safnast fyr-
ir. Þar eð hin hungruðu lönd
hafa ekki fé til matvælakaupa,
kemur þessi umframfram-
leiðsla aldrei á heimsmarkað-
inn. Til að ráða nokkra bót
á þessu óeðlilega ástandi hafa
Sameinuðu þjóðirnar og Mat-
væla- og landbúnarstofnunin
(FAO) gert áætlun um alþjóð-
lega matvæladreifingu, sem
miðar að því að nýta umfram-
afurðir með þeim hætti, að
þær stuðli að efnahagslegri og
félagslegri þróun. Hefur þegar
verið hafizt handa um fram-
kvæmd þessarar áætlunar.
Umframafurðir eru þó að-
eins mjög lítill hluti af fram-
leiðslu heimsins. Talið er að
umframbirgðir af korni séu
kringum 130 milljónir smá-
lestir, og mest af þeim mun
vera í Norður-Ameríku. Það
er mikið magn, en þó mundi
það ekki geta fullnægt hita-
eininga-þörf alls mannkyns
lengur en tvo mánuði.
Jafnvel þó hægt væri að
jafna mismuninn, er óleyst
enn brýnna vandamál í sam-
bandi við gæði þeirra mat-
væla sem framleidd eru.
Einnig á þessu sviði hafa að-
eins orðið framfarir á tak-
mörkuðum svæðum heimsins.
Þannig hefur t.d. Vestur-Ev-
rópa gert mikilsverða bragar-
bót í sambandi við neyzlu
kjöts og annarra fæðutegunda,
sem ríkar eru að jurtahvítu-
efnum. Taka má Frakkland
sem dæmi, árið 1958 át hver
Frakki að meðaltali 13 kg.
meira kjöt en hann gerði tíu
Framhald á bls. 3
127 hermenn S.Þ. féllu í
Kongó
127 hermenn Sameinuðu
þjóðanna hafa fallið og 133
særzt í aðgerðum samtakanna
í Kongó á tímabilinu frá júlí
1960 til janúar 1963, segir í
skýrslu sem nýlega hefur ver-
ið birt. Af þessum mönnum
féllu ellefu í síðustu bardög-
unum í desember og janúar.
42 þeirra sem féllu voru frá
Ghana, 20 frá Indlandi, 18 frá
írlandi, 14 frá Italíu, 13 frá
Eþíópíu, 9 frá Svíþjóð, 3 frá
Nígeríu, 3 frá Túnis, 2 frá
Súdan og einn frá Indónesíu,
Malaja og Marokkó hverju
fyrir sig.
1 skýrslu til öryggisráðsins
4. febrúar sagði U Thant fram-
kvæmdastjóri að herlið Sam-
einuðu þjóðanna yrði í Kongó
eitt ár enn, en frá febrúarlok-
um yrði liðsaflanum fækkað
til að draga úr útgjöldum.
Húngrið