Lögberg-Heimskringla - 11.07.1963, Blaðsíða 7

LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 11. JÚLÍ 1963
7
Hver er maðurinn?
Framhald frá bls. 1.
að þýða íslenzkar bókmennta
perlur á aðrar tungur.
Loftur er kvæntur Ruth
Alexander frá Renton, Wash.,
og hefir hún lært að tala ís-
lenzku og heimsótt ísland
með manni sínum. Þau eiga
einn son Christopher 12 ára
og eru þau að kenna honum
íslenzku, með það í huga að
hann heimsæki land forfeðra
sinna síðar meir.
Hér fer á eftir stutt ágrip
um æviferil þessa mæta ís-
lendings.
* * *
Loftur Bjarnason was born
in Logan, Utah, August 16,
1913, the son of Loftur Bjarna-
son and Ida Holladay Bjarna-
son. He graduated from East
High School, Salt Lake City,
in 1930. After one year’s study
at the University of Iceland
he returned to the United
States, enrolling in the Uni-
versity of Utah. From this
school he received the degree
of Bachelor of Arts in modern
languages in 1934 and the
Master’s degree in 1936. For
two years in succession (1934-
1936) he was awarded the
coveted Rosenbaum Scholar-
ship in recognition of his
ability in his major subject:
German Literature. After two
years of study abroad (at the
universities of Heidelberg,
Berlin, and Ieeland), he at-
tended Harvard University,
from which school he receiv-
ed the degree of Master of
Arts in Scandinavian lang-
uages in June, 1939. After
teaching German and Ger-
manic philology at_ the Uni-
versity of Utah, he was
awarded a double scholarship
(the John R. Park grant from
the University of Utah and
Newell scholarship from
Stanford) to continue his
study for the doctorate at
Stanford University. He
studies were interrupted by
World War II, but he return-
ed later to complete his
doctoral dissertation, Cate-
gories of Soren Kierkegaard's
Thinking in the Life and
Writings of August Strind-
berg, and to be awarded the
degree of Doctor of Philo-
sophy in Germanic Languages
and Literatures by Stanford
University in June of 1951.
During World Wár II
Bjarnason served with the
4th Division, USMC, as Regi-
mental Intelligence Officer,
25th Marines. He received the
usual unit citations; and, in
addition, he was commended
“for meritorious performance
of duty” by the Commandant
of the Marine Corps for his
part in the action against the
enemy at Saipan and again
at Iwo Jima. At the present
time he is in the Ready Re-
serve, USMCR, holding the
rank of Lt. Col.
He has held the following
teacher positions: teaching as-
sistant, University of Utah,
1934-36; assistant instructor,
same school 1939-40; assistant
instructor in German and Ice-
landic, Stanford University,
1941-43; instructor, same
school 1946-47; assistant pro-
fessor, University of Florida,
1947. Since 1958 he has been
at the United States Naval
Postgraduate School at Mon-
terey, California with the
rank of Professor of Liter-
ature.
He has published a num-
ber of translations, articles,
and reviews in both scholarly
and popular journals. He
contributes, in fact, quite
regularly articles or reviews
to Scandinavian Studies, the
journal of The Society for
the Advancement of Scandi-
navian Studies, of which
society Professor Bjarnason is
Vice President. This is a
scholarly society having the
avowed purpose of encour-
aging to the greatest possible
degree the study of Scandi-
navian languages, literatures,
and cultures.
Professor Bjarnason teaches
modern Iceland and also
modern Icelandic literature
by correspondence. These
courses are offered by the
University of California at
Berkeley, California.
Professor Bjarnason is
married to the former Ruth
Alexander of Renton, Wash-
ington .They have one child,
Christopher, age 12. The
family lives in Pacific Grove,
California.
Gultormur skáld
Framhald frá bls. 4.
ung, og hún leit eftir búinu.
„Yfirleitt leiðist mér sá söng-
leikarinn sízt, sem grípur oft-
ast og bezt í sem flestasta
strengi,“ skrifaði hann mér
eitt sinn í bréfi, sem nú er
löngu glatað.
Mér finnst Stephan mesta
skáld íslands fyrr og síðar.
Líttu á kvæðabálkinn ,,Á ferð
og flugi.“ Hann er stórfeng-
legt andlegt afrek. Ég met
Stephan G. mest allra skálda,
en hef líklega einna helzt
lært af Þorsteini. Af honum
lærðu allir.“
„En þekktirðu Káin?“
spurði ég Guttorm að lokum.
„Hvort ég þekkti!“
„Kanntu nokkra vísu eftir
hann, sem hefur ekki verið
prentuð?“
„Ég held þessi vísa hafi
ekki verið birt á prenti. Hún
er eldgömul. Hún er svona:
Sól til viðar sígur
svefninn lokar brá,
fugl til hreiðurs flýgur,
fellur húmið á,
fölnar aftanroða rós;
á villigötum Vesturheims
vantar meira ljós.
En hefurðu heyrt söguna af
þvi, þegar hann fór inn í ránd-
húsið, þar sem þeir snúa við
lestunum. Þangað mátti eng-
inn fara og lágu við þungar
sektir. Nú kemur Káinn inn
í eitt slíkt hús og er svínkaðr
ur og hefur líklega villzt
þarna inn. Járnbrautirnar
höfðu sérstaka lögregluþjóna,
og nú rekst Káinn á einn þess-
ara varðmanna í rándhúsinu.
Hann gengur til Káins og
spyr: „Til hvers kemur þú
hingað inn?“ „Ég kom til að
snúa mér við,“ svaraði Káin.
Það lét pólitíið gott heita.
Káinn orti mikið af ljótum
vísum og skömmóttum. Hann
sagði einu sinni við mig: „Ká-
inn hefurðu kynnzt, en
Kristjáni Júlíusi ekki.“ Káinn
var aðeins einn flöturinn á
þessum sérstæða manni.“
Mgbl. 16. júní.
Hausikvöldið
Framhald frá bls. 5.
En með því að hún var enn
kona ung og ekki afhuga
lystisemdum heimsins, varð
hún vanfær eftir þennan bú-
stjóra sinn. Það barn var Hall-
dóra. — En af maddömu
Helgu er svo það að segja,
að hún lenti í basli og bágind-
um eftir þessa barneign.
Þegar Halldóra Sigurðar-
dóttir hafði verið ráðskona
hjá Weyvadt í nokkur miss-
eri, ól hún honum son, sem
skírður var Níels Emil. En
rúmu ári síðar kvæntist
Weyvadt kornungri stúlku á
Djúpavogi, danskri að ætt.
Svo var mál með vexti, að
um skeið var á Djúpavogi
danskur sýslumaður, sem hét
Marteinn Hansson Tvede.
Hann gerðist bæjarfógeti í
Reykjavík 1836, en varð
nokkrum árum síðar bráð-
kvaddur í skrifstofu sinni.
Ekkjan fluttist þá aftur aust-
ur á Djúpavog með börn sín.
Virðist þetta fólk hafa samið
sig allmikið að hérlenzkum
háttum. Að minnsta kosti
gerði sóknarpresturinn sér
hægt um hönd og skrifaði föð-
urnöfn barnanna að íslenzk-
um sið — Tvedason og Tveda-
dóttir.
Það var Soffía Bi*ockdoff
Tvedadóttir, sem Weyvadt
gekk að eiga, aðeins sextán
ára gamla. Halldóra fór þá af
heimilinu, en sonur þeirra
Weyvadts ólst upp hjá föður
sínum til átta ára aldurs. Þá
var hann sendur til Kaup-
mannahafnar til náms og upp-
eldis í umsjá Karólínu föður-
systur sinnar, er um skeið var
á Djúpavogi eins og þau
systkin fleiri. Halldóra átti þó
heima á næstu grösum, og að
nokkrum árum liðnum giftist
hún manni þeim, er hét
Rasmus Rasmusson. Var hann
danskur í aðra ætt. Dóttir
þeirra hjóna giftist Ingimundi
bónda á Sörlastöðum í Seyð-
firði, og er margt manna út
af þeim komið. Má til glöggv-
unar geta þess, að Vilhelmína
Ingimundardóttir frá Sörla-
stöðum giftist Karli skóla-
stjóra Finnbogasyni, og önn-
ur Sörlastaðasystir, Sína, var
kona Jóns prentara Sigur-
jónssonar. En miklu fleiri
voru þau Sörlastaðasystkin.
III.
Það kom brátt í ljós, að
Weyvadt var atorkumaður.
íann hélt fyrst úti svonefnd-
um setubátum, sem voru opn-
ar fleytur, til hákarlaveiða, en
Degar hann hafði verið nokk-
ur ár á Djúpavogi, keypti
lann hákarlajakt, sem hét
Bonnesen, fjörtíu lestir að
stærð, því að setubátarnir
DÓttu lítt til stórræða. Gerði
íann jakt sína lengi út, og
mun hún oft hafa verið hon-
um fengsæl.
Ekki var hugur Weyvadts
dó allur bundinn við verzlun-
ina og sjó. Landbúskapur
áeillaði hann einnig. Hann
reisti því bú á Teigarhorni við
Berufjörð, og hafði þar ráðs-
mann yfir búskapnum. Hófst
íann þar handa um miklar
jarðabætur á mælikvarða þess
tíma, reisti mjög vönduð bæj-
arhús á býli sínu, lét stunda
túnasléttun og túnrækt af
miklu kappi og hlaða tún-
garða. Var slíkt fátítt fram-
tak þá. Má af þessu marka, að
Weyvadt hafði mörg járn í
eldi, og virðist honum hafa
veitzt létt að glöggva sig á
því, hvernig gögn og gæði til
lands og sjávar yrðu nytjuð.
Fljótt rak þó að því, að
Weyvadt yrði ekki einn um
hituna á Djúpavogi. Danskur
sjóliðsforingi, O. C. Hammer,
er hafði verið á herskipum
hér við land, stofnaði útgerð-
arfélag, sem bæði skyldi hafa
með höndum fiskveiðar og
hvalveiðar austan lands. Þeg-
ar fram liðu stundir, hvarf
hann þó að mestu leyti að há-
karlaveiðum, og lét hann gera
út nokkrar hákarlaskútur frá
Djúpavogi. Þar kom hann
einnig á fót dálítilli verzlun
við hlið hinnar gömlu dönsku
selstöðuverzlunar. Örums &
Wulffs, sem Weyvadt stýrði.
Að sjálfsögðu hefur myndazt
samkeppni á milli verzlan-
anna um hylli viðskiptavin-
anna, en þó verður ekki annað
séð en sú samkeppni hafi ver-
ið háð án verulegrar beiskju,
sem þó var ekki fátíð, þegar
ný verzlun reis á legg, þar
sem gamalgróinn kaupmaður
hafði áður verið einráður.
Starfsfólk verzlunar Hamm>-
ers var í góðum metum á
heimili Weyvadts og naut þar
gestrisni og góðvildar.
Lausakaupmenn lögðu leið
sína til Djúpavogs á stund-
um, og á efri árum Weyvadts
hófst verzlun á Papaósi, er
svipti hann að mestu eða öllu
viðskiptum við bændur sunn-
an Lónsheiðar.
En gamla selstöðuverzlunin
á Djúpavogi stóð traustari
fótum en svo, að þetta kné-
setti hana. Þegar Hammer sjó-
liðsforingi gafst upp á há-
karlaveiðunum, keypti verzl-
un Örums & Wulffs skipin og
hélt útgerðinni áfram.
Framhald í næsla blaði.
Til kísilgúrvinnslu
Borhola, sem Norðurlands-
Dorinn hefur verið að bora
undanfarnar vikur norður í
Námaskarði', gaus feikilegu
gufu- og vatnsgosi um kl.
23,30 í gærkvöldi. Boranir
Dessar eru gerðar til þess að
tanna, hvort þarna sé nægi- ■
leg gufa til þess að byggja
císilgúrverksmiðju við Mý-
vatn, og þykir nú sannað, að
svo sé. Baldur Líndal, efna-
verkfræðingur, er nú úti í
Hollandi með sýnishorn, sem
framleidd vrou úr gísilgúrn-
um í Mývatni, og er að athuga
sölumarkaði þar.
Norðurlandsborinn hefur
verið að verki í Bjarnarflagi' í
vesturhlíð Námafjalls, undan-
:árnar vikur. Var borinn kom-
inn niður á 220 metra dýpi,
Degar hann kom niður á æð.
Treglega gekk að fá hann til
að gjósa, en í gærkvöldi var
að lokum sett karbíð í hol-
una, og gaus hún þá svo kröft-
uglega, að erfiðlega ætlaði að
ganga að loka henni aftur,
ekki sízt vegna hins mikla
hitá. Botnhitinn var á þriðja
hundrað gráður, og gufuþrýst-
ingurinn var gífurlegur.
Einnig kom mikið vatnsgos.
Veður var gott, en skugg-
sýnt þegar holan gaus, og
höfðu allmargir safnazt sam-
an uppi í Bjarnarflagi til þess
að sjá gosið. Sagði sjónar-
vottur blaðinu, að sér hefði
þótt mest til koma sá þrum-
andi hávaði, sem gosinu
fylgdi.
— Við erum glaðir, Mývetn-
ingar sagði hann, því að marg-
ir hugsa nú gott til að hita
upp húsin sín með þessu.
Þarna í Bjarnarflagi er
mikill jarðhiti, og hafa Mý-
vetningar og fleiri haft þarna
kartöflurækt mikla. Borholan
er rétt hjá kartöflugörðunum
og rétt hjá gömlu brenni-
steinsverksmiðjunni, sem var
starfrækt þar í stuttan tíma
fyrir um tveimur áratugum.
Þarna er jarðvegur laus, og
var borholan fóðruð innan
með steypu, jafnóðum og bor-
að var.
Nú er unnið að því að
steypa undir borinn um 150
metra frá holunni, og verður
þar grafin önnur hola, áður
en borinn fer aftur til Húsa-
víkur. Búast má við, að þar
náist ekki síðri árangur, því
að jarðhiti virðist þarna í rík-
um mæli á stóru svæði.
Þessi árangur lofar góðu
um kísilgúrvinnsluna úr Mý-
vatni, sem mikið er búið að
ræða um. Ef seinni holan
verður ekki síðri þeirri fyrri,
Framhald á bls. 8.