Lögberg-Heimskringla - 29.08.1963, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 29. ÁGÚST 1963
Lögberg-Heimskringla
Published every Thursday by
NORTH AMERICAN PUBLISHING CO. LTD.
Printed by
WALLINGFORD PRESS LTD.
303 Kennedy Street, Winnipeg 2, Man.
Ediior: INGIBJÖRG JÓNSSON
EDITORIAL BOARD
Winnipeg: Dr. P. H. T. Thorlakson, chairman, Haraldur Bessa-
son, Rev. Valdimar J. Eylands, Caroline Gunnarsson, Jóhann
G. Jóhannson, Thorvaldur Johnson, Jakob F. Kristjánsson,
Tryggvi J. Oieson, Rev. Philip M. Pétursson. Vancouver: Dr. S.
E. Björnsson. Monireal: Áskell Löve. Minneapolis: Valdimar
Björnson. Grand Forks: Richard Beck. Reykjavík: Birgir
Thorlacius. Akureyri: Steindór Steindórsson. London: Dr. Karl
Strand.
Subscriplion $6.00 per year—payable in advance.
TELEPHONE WH. 3-9931
Authorized as second class moil by the Post Office Deportment, Ottawa,
and for payment of Postage in cash.
Dr. Richard Beck:
Austfirzk skáld, sem eldast vel
Síðastliðið haust kom út heima á íslandi bækur eftir
tvö kunn austfirzk skáld, þá Gísla Jónsson, ritstjóra í Winni-
peg, og Helga Valtýsson, rithöfund á Akureyri. Báðir eru
þessir Austfirðingar háaldraðir, Helgi hálfníræður, er bók
hans kom út, og Gísli kominn langt á 87. aldursárið, en við,
sem þekkjdm þessa andans menn persónulegd, vitum af eigin
reynd, hve óvenjulega vel þeir halda líkams- og sálarkröft-
um sínum, og hve ungir þeir eru í anda. Ritsmíðar þeirra
frá seinustu árum, hvort heldur er í stuðluðu eða lausu
máli, ber hinu sama fagurt vitni.
I.
Bók Gísla Jónssonar, sem kom út á vegum Bókaútgáf-
unnar Eddu (Árna Bjarnarsonar) á Akureyri, ber nafnið
Haugaeldar, en það skýrir höfundur á þessa leið í formáls-
orðum sínum: „Það á aðeins að minna á, að efnið sé allt frá
liðnum tímum, en ekki að gefa í skyn, að hér logi upp af
neinum huldum fjársjóðum.“ Er það mjög hófsamlega mælt.
Er hér um að ræða efnismikið og harla f jölskrúðugt ritgerða-
safn (yfir 400 þéttprentaðar bls. að stærð), sem jafnframt
er framúrskarandi vönduð bók að öllum frágangi. Hefir
hún einnig að verðleikum fengið góða dóma; meðal annars
ritaði starfsbróðir minn, prófessor Haraldur Bessason, all-
ítarlega og um allt prýðilega grein um bókina í Lögb.-
Heimskr. fyrir stuttu síðan, og fór um hana maklegum lofs-
yrðum. Verð ég því stuttorður um hana, en er hins vegar
ljúft, og tel mér skylt, að þakka höfundi, gömlum vini og
traustum samherja í þjóðræknismálum vorum, fyrir að
senda mér bókina, ásamt með einkar hlýrri vinarkveðju.
En þeir, sem áratugum saman hafa lagt eins mikinn og
góðan skerf til blaða vorra og tímarita og Gísli Jónsson
hefir gert, og þá um leið auðgað vort vestur-íslenzka menn-
ingarlíf í sama mæli, eiga það sannarlega meir en skilið,
að ritverk þeirra séu lesin og metin. Vér eigum ekki nú
orðið svo marga rithöfunda lengur á íslenzku vestur hér,
að oss sæmi að þegja þá í hel, þegar þéir senda frá sér nýja
bók og merkilega.
Dr. Stefán Einarsson fylgir þessu ritgerðasafni Gísla úr
hlaði með ítarlegri og mjög greinagóðri ritgerð um hann,
æviferil hans og ritstörf. Er sú ritgerð að allmiklu leyti
samhljóða ritgerð þeirri, sem dr. Stefán skrifaði um Gísla
(„Vestur-íslenzk skáld“) í Eimreiðinni 1951, er hann varð
sjötíu og fimm ára, en nokkuð fellt úr og öðru bætt við, og
þá sérstaklega athyglisverðum kafla um kvæðabók Gísla
Fardaga (Winnipeg, 1956), en um hana skrifaði sá, er þetta
ritar, grein í Lögbergi við útkomu hennar, og vísast þangað
um mat hans á henni.
Flest af greinunum og ritgerðunum í þessu nýja ritsafni
Gísla hefir verið prentað áður, en ágætt er að eiga hér
aðgang að þeim í bókarformi, og allar eru þær þannig vaxn-
ar um efni og rithátt, að þær sóma sér hið bezta í safninu,
og þola vel að endurlesast, enda er það löngu vitað, að Gísli
er maður prýðilega ritfær í óbundnu máli, eigi síður en ágætt
ljóðskáld; fer bæði lipurlega og smekklega með íslenzkt mál.
Mikinn og margvíslegan fróðléik er einnig að finna í þessum
ritgerðum. Réttilega hefir t.d. verið á það bent af öðrum,
hve ágæt skil Sveinbirni tónskáldi Sveinbjörnssyni og verk-
um hans eru gerð í hinni ítarlegu grein Gísla í tilefni af
aldarafmæli Sveinbjörns (1947), og má svipað segja um
aðrar ritgerðirnar í safninu, ræður, bókmenntagreinar og
minningar um samherja og fornvini; margra þeirra minnist
Gísli, og ávallt af glöggskyggni og samúðarríkum skilningi.
Sérstaklega mikill fengur er að ritgerðinni „Heiðarbúinn
og ættmenn hans“, um æskuheimili höfundar, Háreksstaði
í Jökuldalsheiði, sem prentuð er hér í fyrsta sinni; er sú
frásögn prýðisvel í letur færð, bæði um anda, hugþekkt mál-
Framhald á bls. 7.
Gudmundur Kristjan Stephcnson
1888 - 1963
“Every athlete exercises self
control in all things. They do
it to obtain a p erishable
crown, but we an imperish-
able.” 1 Cor. 9:25.
He responded to the ulti-
mate summons, following lin-
gering illness, on July 5th ult.
The funeral was conducted
from the First Lutheran
Church, the next Wedneseday,
in the presence of a very
large number of his friends
and fellowmen. Abundant
floral offerings were in evi-
dence in the church, and
many gifts were presented in
his memory to such institu-
tions as the Manitoba Heart
Foundation, the Betel Home,
at Gimli, and the Building
Fund of his church. The final
rites were conducted by the
Rev. K. Simundsson of Seat-
tle, in the absence of the lo-
cal pastor who at the time was
in Europe on vacation.
“Mundi,” as he was endear-
ingly called by his friends,
had lived all his life in Win-
npeg. His parents, Vigfús and
Kristín were among the early
pioneers in the community,
having emigrated from the
homestead of Klungurbrekka
in the municipality of Snæ-
fellsnessýsla in western Ice-
land. They instilled in their
children the virtues for which
the pioneers were so well
known, industry, honesty and
kindness to all. It appears
obvious that these traits of
character were transmitted to
Mundi, their son, and that
they were manif ested
throughout his life, in his
business, social and private
affairs. Being endowed with
a rugged frame, a strong con-
stitution, and an alert mind,
he became at an early age a
keen sportsman, and soon be-
came prominent in athletics,
especially in hockey and curl-
ing. In the first decade of the
century many Icelandic boys
in Winnipeg, similarly en-
dowed and disposed, became
the proud possessors of many
a coveted championship, both
in the local and Provincial
field. Thus they enhanced the
reputation, not only of their
teams, but also of their racial
group which took pardonable
pride in their achievements.
Surviving members of the
teams of which Mundi was a
member in those years, still
remember, and discuss among
themselves Mundi’s rugged
and skillful play, and his dis-
tinctive contribution to the
team spirit, and their success-
es. He retained his interest in
sports all his life, and was
active in curling and hunting
until a few years ago when
failing health prevented fur-
ther activity in these areas.
In his youth he was ap-
prenticed to a plumber, and
plied that trade throughout.
He established his own busi-
ness which he characteristic-
ally called The Ideal Plumb-
ing Company. He earned for
himself a splendid reputation
for good workmanship and
honesty among his clients and
business associates. His ideal
of sportsmanship and fair
play became a principle in his
business; people liked him and
knew that they could trust
him implicitly.
Gudmundur Stephenson
But without doubt the
greatest single blessing in his
life was his marriage, on
June 14th, 1916 to Jonina Lilja
Friðfinnson, a daughter of the
well known Argyle, Man. pio-
neer and composer Jón Frið-
finnson. Mrs. Stephenson,
commonly known as “Ninna”
in the intimate circles of her
many friends, is long since
well known in the community
for her social and charitable
activity. As a token of recog-
nition for her labors in the
field, she was, some years ago,
made an Honorary Life Mem-
ber of the Board of Deacons
of the First Lutheran Church,
the first person to be thus
honored. In her charitable
work she had the full sym-
pathy and support of her hus-
band. He too, was keenly in-
terested in the lot of his fel-
lowmen, especially those who
appeared to be at a disadvan-
tage in the struggle for ex-
istence. Mundi, as well as his
wife, was regular and faith-
ful in his attendance at the
services and othér functions
of his church while his health
permitted. He was particular-
ly interested in the work of
the Men’s Club of the church,
and in the activities of the
young people.
Mundi was an avid reader
and well informed generally.
He could not only hold his
own, but often lead a conver-
sation concerning current ev-
ents, and the trends in the
political and social life of the
community-and the nation.
Besides the widow, Mundi
is survived by their only son,
Gerald K., a successful busi-
ness man, residing at Agin-
court, Ontario. A faithful and
loyal son, he has been a source
of strength and delight to his
parents. There are also two
grandchildren, Annette Marie
and Gordon Kenneth. There
is also a sister surviving, Mrs.
Jenny Hodgins, in Winnipeg.
The words quoted above
from the pen of St. Paul, in-
dicate that he was a keen ob-
server of the habits and the
self imposed discipline of the
athletes of his day. He says:
“Every athlete exercises self
control in all things. They do
it to obtain a perishable
crown, but we an imperish-
able.” During his long and
useful life Mundi Stephenson
truly exercised self control in
his public and private life. He
also received a perishable
crown: praise and unfeigned
gratitude from a host of
friends. We believe that he
has now received the greatest
prize to which a man may
aspire, and which is given as
a reward for a life of faith,
honesty and love—the imper-
ishable crown of eternal life.
V.J.E.
Rögnvaldur Sigurjónsson
Framhald frá bls. 1.
jóns Markússonar síðar skóla-
stjóra og konu hans (fletta upp
í Hver er Maðurinn, hún er
systir Óla Björnsson í Win-
nipeg.)
Rögnvaklur nam fyrst píanó-
leik hjá Árna Kristjánssyni í
Reykjavík og lauk prófi í þeirri
grein frá Tónlistarskóla Islands
aðeins 18 ára gamall. Síðar
stundaði hann um árabil frani-
haldsnám bæði í París og New
York.
Tónleikar þeir, sem hér hefir
verið getið um og fluttir verða
hér í Winnipeg í Playhouse
Theatre, miðvikudaginn 18.
sept. n.k. verða nánar auglýstir
hér í blaðinu. Að sinni skal þó
eftirfarandi tekið fram: Þeir,
sem að þessum tónleikum standa
munu láta sér annt um það, að
þeir verði vel sóttir, enda er hér
ekki verið að bjóða fólki í geitar-
hús að leita ullar. Það er einlæg
áskorun stjórnarnefndar Þjóð-
ræknisfélagsins til allra þeirra
Islendinga, sem heimilisfastir
eru í Winnipeg eða náágrenni,
að sækja tónleika Rögnvalds
Sigurjónsson. ísland á ekki upp
á betri landkynningu að bjóða
en sína færustu listamenn. Þess-
um mönnum hefir verið gaum-
ur gefinn af þeim, sem af “óís-
lenzkum” upprúna eru. Þess er
að vænta, að þeir, sem eiga ættir
að rekja til Islands gefi þeim
ekki síður gaum.
F.h. stjórnarnefndar
Þjóðræknisfélagsins,
Haraldur Bessason
Siverlz
Framhald frá bls. 2.
charge of the navigation
school and later commanding
officer of the Naval OfFicers’
Training Establishment, HM-
CS Kings, at Halifax. He was
awarded the O.B.E. (military)
in Jan. 1945.—Financial Post.