Lögberg-Heimskringla - 07.04.1966, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 7. APRÍL 1966
MINNINGARORÐ:
Krsstján Kristjánsson kaupmaður
frá Bolungarvík
„Mínir vinir fara fjöld.“
Eftir því, sem árin færast yfir,
og fleiri og fleiri úr vina-
hópnum hverfa yfir á ókunna-
landið handan grafar, sækja
þessi alkunnu orð Bólu-Hjálm-
ars fastar á hug minn. Og þau
urðu mér sérstaklega rík í
huga, þegar mér barst sú
harmafregn, að Kristján
Kristjánsson kaupmaður hefði
orðið bráðkvaddur í verzlun-
arbúð sinni að Garðar, N.
Dakota, þ. 1. nóvember síðast-
liðinn. Hann hafði að vísu
ekki gengið heill til skógar
um skeið, en eigi að síður
kom dauðsfall hans vinum
hans og sveitungum mjög á
óvart.
Jarðarför Kristjáns fór
fram að Garðar þ. 4. nóvem-
ber, að fjölmenni viðstöddu,
er sýndi það ótvírætt, hve
mikil ítök hann átti í hugum
sveitunga sinna, enda var það
áður vitað, að hann naut að
verðleikum víðtækra vin-
sælda í heimabyggð sinni.
Við minningarathöfnina í
Garðarkirkju flutti sóknar-
presturinn, séra Claude
Snider, fögur kveðjumál, en
séra Paul Petersen, aðstoðar-
prestur hans, las viðeigandi
ritningarorð. Dr. Richard
Beck, ræðismaður Islands í N.
Dakota, flutti kveðjuávarp í
embættisnafni, og þakkaði
hinum látna alla tryggð hans
við ættjörðina í orði og verki.
Mælti hann á íslenzku. Kirkju-
kórinn söng einnig íslenzka
sálma. Séra Claude Snider
jarðsöng. Var jarðarförin um
allt hin virðulegasta.
Kristján er grafinn í Garð-
arkirkjugarði, en umhverfis
hann hvíla í mold náin ætt-
menni konu hans, og fjöldi
annara íslenzkra sveitunga
hans og vina þaðan úr byggð-
inni.
Kristján Kristjánsson var
fæddur í Bolungarvík í Norð-
ur-ísafjarðarsýslu 10. des.
1891. Foreldrar hans voru þau
hjónin Kristján Halldórsson,
bóndi í Engidal og Tröð í Bol-
ungarvík, og Petrína Guð-
mundsdóttir. Kristján fluttist
vestur um haf 1916 með séra
Páli Sigurðssyni, og átti í 15
ár heima í Buffalo, New York,
þar sem hann stundaði húsa-
smíðar, en hann var ágætur
smiður, og kunni vel því
starfi. Hann hafði verið bú-
settur á Garðar síðan 1938 og
rekið þar verzlun, svonefnda
Breiðfjörðsbúð, kennd við
Stefán Magnússon Breiðfjörð,
tengdaföður hans, er rekið
hafði verzlun að Garðar um
þrjá áratugi. Samhliða verzl-
unrarekstrinum stundaði
Kristján allmikið húsasmíðar
eftir að hann fluttist til Garð-
ar. Hann heimsótti ísland
1923 og dvaldi þá 8 mánuði
heima.
Þ. 8. sept. 1929 kvæntist
Kristján eftirlifandi konu
sinni, Valgerði Krístínu Breið-
fjörð, prýðisvel gefinni ágæt-
iskonu, og vel menntaðri, en
hún hafði verið skólakennari
áður en hún giftist. Foreldrar
hennar voru þau Stefán
Magnús Breiðfjörð, kaupmað-
ur að Garðar, eins og fyrr get-
ur, frá Hallsteinsnesi í Gufu-
dalssveit, og kona hans
Kristín Sigfúsdóttir Berg-
mann, frá Garðsvík á Sval-
barðsströnd.
Af löngum og nánum kynn-
um getur sá, er þetta ritar,
borið um það, að Kristján var
mikill gæfumaður í hjúskap-
arlífi sínu, því að ekki gat
betri eiginkonu og húsmóður
heldur en Valgerði, kunni
hann einnig til fulls að meta,
hve vel hann var kvæntur.
Var og öll sambúð þeirra hin
ástúðlegasta, endd var hann
framúrskarandi heimilisfaðir.
Þau Vargerður og Kristján
eignuðust eina dóttur barna,
Marvel Adele, gáfu- og mynd-
arstúlku. Hún lauk Bachelor
of Science prófi í uppeldis-
vísindum frá Ríkisháskólan-
um í N. Dakota (University of
North Dakota) 1952, og hafði
unnið sér margvíslegan náms-
frama. Síðan stundaði hún
kennslu nokkur ár. Hún er
gift myndarmanni, Allan
James Williamson að nafni, af
sænskum og norskum ættum,
og eru þau búsett í March-
field, Wisconsin. Þau eiga þrjú
mannvænleg börn, tvo syni,
Kress Allan og Mark Allan,
og eina dóttur, Susan Jane.
Auk ekkju Kristjáns og
fjölskyldu, og náinna ætt-
menna á íslandi, lifir hann
vestan hafs hálfsystir hans,
Petrína (Mrs. Marco Di-
Georgio, í Wollaston, Massa-
chusetts.
Kristján Kristjánsson var
hraustmenni og dugnaðarmað-
ur mikill. Hann hafði stundað
sjó í Bolungarvík framan af
árum og tekið skipstjórapróf.
Var það einnig auðfundið, að
grunnt var á sjómanninum í
honum, og varð okkur göml-
um sjómönnum, sínum af
hvoru landshorni, tíðrætt um
sjósókn okkar á yngri árum.
Var það, eitt meðal annars,
sem tengdi okkur sterkum
vináttuböndum.
Um Kristján mátti segja, í
sönnustu merkingu þeirra
orða, að hann væri: „Þéttur
á velli og þéttur í lund.“ Hann
var maður mjög heilsteyptur
að skapgerð, fastur fyrir, en
jafnframt drengskaparmaður,
og tryggðatröll hið mesta. —
Hann var prýðisvel greindur
maður, las mikið, og fylgdist
vel með almennum málum,
hafði hann sínar ákveðnu
skoðanir á þeim, og hélt fast
fram málstað sínum, þegar
því var að skipta, en virti
jafnframt fyllilega rétt ann-
ara til skoðana þeirra.
Kristján var tengdur ætt-
stöðvum sínum í 'Bolungar-
vík og ættjörðinni órjúfanleg-
um böndum, og sýndi það með
mörgum hætti í verki. Skal
hér nefnt eitt dæmi þess. Þeg-
ar ég fór til íslands fyrir all-
mörgum árum, fékk hann mér
í hendur og bað mig að koma
á framfæri höfðinglegri fjár-
gjöf til hinnar gömlu heima-
kirkju sinnar í Bolungarvík,
en þar var þá verið að safna
fé í orgelsjóð. En jafnframt
bað hann mig að flíka þessu
ekki; vel má samt minnast
þessa drengskaparbragðs hans
nú, þegar hann er allur.
Frábær gestrisni ríkti á
heimili þeirra Valgerðar og
Kristjáns að Garðar, og voru
þau samhent í því sem öðru,
og bæði hin skemmtilegustu
heim að sækja. Jafnframt þori
ég að fullyrða það, að engir
gestir voru þeim kærkomnari
heldur en gestir heiman um
haf. Veit ég ekki tölu slíkra
gesta þeirra, en þeir munu
áreiðanlega skipta hreint ekki
fáum tugum. Var það segin
saga, að þegar slíka gesti bar
að garði hjá mér í Grand
Forks, og langaði til að fara
norður í íslendingabyggðina,
en það er um áttatíu enksra
mílna vegalengd, þá þurfti ég
ekki að gera annað en síma
Kristjáni og segja honum, að
nú væru komnir til mín ís-
lendingar, sem hefðu hug á
því að heimsækja landa sína
á hans slóðum. Og svarið var
ávalt hið sama, að ég skyldi
senda þá beint norður til
þeirra hjóna að Garðar. Ekki
þurfti að viðtökunum að
spyrja, þær voru alltaf jafn
höfðinglegar og ástúðlegar.
Hafa einnig ýmsir þeir, sem
þar áttu hlut að máli, látið
þess getið opinberlega, hve
framúrskarandi góðum mót-
tökum þeir hafi þar átt að
fagna.
Kristján Kristjánsson var,
eins og vænta mátti, traustur
félagsmaður í þjóðræknis-
deildinni „Bárunni“. Hann
var um skeið ritari hennar, og
einmitt á því ári þegar Karla-
kór Reykjavíkur heimsótti
byggðina, og átti sinn drjúga
þátt í undirbúningi þeirrar
sögulegu heimsóknar. Geta
má þess, að forseti deildar-
innar var þá Ragnar H. Ragn-
ar, núverandi skólastjóri á
ísafirði, og var með þeim
Kristjáni mikil vinátta og
náin samvinna.
Kristján var einnig góður
stuðningsmaður kirkju sinn-
ar, og átti um tíma sæti í safn-
aðarráði. Hann var maður
frjálslyndur í trúarskoðunum,
og mun hafa orðið fyrir áhrif-
um í þá átt frá séra Páli Sig-
urðssyni, hollvini sínum, er
hann mat mjög mikils að
verðugu. Varpar það nokkuru
Ijósi á trúarskoðanir Kristjáns.
að frú Valgerður, ekkja hans,
segir mér, að eftirlætis til-
vitnun hans hafi verið þessi
víðkunna og fagra vísa Stein-
gríms skálds Thorsteinssonar:
Trúðu á tvent í heimi,
tign sem hæsta ber,
Guð í alheims geimi,
Guð í sjálfum þér.
Ekki verður heldur annað
sagt, en að hún sé bæði göfug
og víðfeðm sú lífsskoðun, sem
lýsir sér í þeim spaklegu orð-
um skáldsins.
Minnug þess, að Kristján
maður hennar hafði verið
sjósóknari á yngri árum, hafði
frú Valgerður látið prenta á
minningarblað það, er, venju
samkvæmt vestan hafs, var
útbýtt við jarðarför hans, hið
víðfræga kvæði lárviðar-
skáldsins Alfreds Tennyson
„Crossing the Bar“ (Út yfir
brimgarðinn), en þar farast
skáldinu meðal annars þannig
orð, í þýðingu séra Matthíasar
Jochumssonar:
Kvöldfró og klukknahljóð
og kyrrð við dagsins lát,
en hvorki sút né sorgarljóð
er set ég út minn bát!
í þeim anda sæmir vel að
kveðja Kristján Kristjánsson.
Með þeim æðrulausa huga
hafði hann sótt djarflega á
opið haf af æskustöðvum sín-
=!lllllliiiiiiin
um á Vesturlandi, og hann
myndi vafalaust hafa kunnað
því bezt, að vinir hans kveddu
hann með sama huga, er hann
lagði úr höfn á það hafið, sem
liggur til eilífðarstranda.
RICHARD BECK.
Frétfrir frá íslandi
Framhald af bls. 1.
við minnkandi aflamagni á
bát og síðan minnkandi heild-
arafla.“
Jón skýrði svo frá, að fiski-
skip annarra þjóða, aðallega
Breta, veiddu alltof mikið
magn af yngri og smærri
þorski. Telur Jón, að nú verði
að leita eftir samkomulagi um
aukna möskvastærð, til dæm-
is 130 mm, eins og tíðkast í
Barenshafi. Þá telur hann
nauðsynlegt, að hætt verði við
klæðningu pokans við togveið-
ar, en þá háttu munu brezkir
togaramenn stunda. Fyrir ut-
an þessar ráðstafanir koma
helzt til greina skömmtunar-
aðgerðir, þannig að ekki verði
veitt nema ákveðið magn af
þorski, en á þeirri leið virðast
ýmsir annmarkar.
Þessi uggvænlegu tíðindi
hljóta að staðfesta þá skoðun,
sem íslendingar byggðu sókn
sína í landhelgismálinu á, að
þörf sé aðgerða til að vernda
fiskistofnana við landið. —
Rannsóknir á ýsustofninum
sýna, að hann hefur aukizt
eftir að uppeldisstöðvar eins
og Faxaflói voru friðaðar, og
staðfestir það enn stefnu ís-
lendinga í þessum málum.
Nú verður sýnilega að hefja
nýja sókn, og hún verður á
sviði alþjóða samstarfs, ef
reyndar verða þær leiðir, sem
fiskifræðingarnir telja nauð-
synlegastar. Reynir þá enn á,
hvort hinar voldugu fiskveiði-
þjóðir hafa skilning á vernd-
un fiskstofnanna.
Alþýðublaðið, 1. marz.
Illlllllllllllll^
LÆGSTU
FLUGFARGJÖLD TIL
ISLANDS
OG TIL ALLRA SKANDINAVÍULANDA
Ráðgerið þér ferð til íslands? Fljúgið þá með LOFTLEIÐUM i
og sparið nóg til að dvelja lengur, sjá fleira, og njóta þess betur. =
LOFTLEIÐIR bjóða lægstu flugfargjöld til af öllum flugfélög- 1
um á öllum árstímum — aðra leiðina eða fram og aftur. Þér =
greiðið miklu minna en þotu Economy fargjöld. Fljúgið í rúm- i
góðu og þægilegu farrými í hraðfara, nýjum Rolls-Royce 400 i
Jet Props beint til íslands, og þaðan með langferða DC-6Bs i
til annara áfangastaða í SKANDINAVÍU. ókeypis heitar i
máltíðir, drykkir og snacks til boða á hverju flugi.
FRÁ NEW YORK TIL: ÍSLANDS - ENGLANDS - í
SKOTLANDS - HOLLANDS - NOREGS - SVÍÞJÓÐAR í
- DANMERKUR - FINNLANDS - LUXEMBOURG.
Fljúgið með Loftleiðum—og sparið—til allra landa Evrópu i
og lengra
BRAUTRYÐJANDI lágra fargjalda til Evrópu
WELANDW'amunes
1x>' MBŒWSUW®
610 Fifth Avenue (Rockefeller Center) New York, N.Y. 10020. i
PL 7-8585.
NEW YORK - CHICAGO - SAN FRANCISCO
Fáið upplýsingabækling, farmiða og fl. hjá ferðaskrifstofu yðar. I
TlllHIIIIIIIIIII llllllllllllllir