Lögberg-Heimskringla - 24.05.1970, Blaðsíða 1

* .
TH JODM I II J ASAf N I 0
REYKJAVIK,
I C E L A N D .
llögberg-Jletmsfmngla
Stofnað 14. jan. 1888
Slofnað 9. sept. 1886
84. ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMMTUDAGINN 21. MAI 1970
NÚMER 20
Jakob Kristjánsson verður
sjötíu og fimm ára þann 23.
maí. Á sjötugsafmæli hans
fyrir fimm árum skrifáði ég
stutla grein um Kobba. Þar
mætti mörgu við bæta, en læt
nægja að senda honum og
konu hans, frú Steinunni árn-
aðaróskir og kveðjur. — H. B.
Andrés Björnson
Þainn 22. þessa
fyllti Andrés Björnson áttunda
tuginn. Hann er Vestfirðing
ur af traustum stofnum í báð-
ar ættir. Uppeldi sitt hlaut
hann á söguríkasta prestssetri
Vestfjarðakjálkans, og þar
þroskuðust honum eðlislægir
mannkostir. Hver sá, sem eitt-
hvað hefir kynnzt Andrési,
getur borið vitni um, að mað-
urinn ber miklar menjar
vöggugjafa og menningar-
legs uppeldis. Svo fágaður og
kurteis er Andrés til orðs og
æðis, að maður yrði hálffeim-
inn við hann, ef góðmennsk-
an og húmorinn ljómuðu ekki
af andliti hans.
A n d r é s er félagslyndur
maður og lætur sig sjaldnast
vanta á vestur íslenzk manna-
mót, en á slíkum mannfund-
um er hinn mesti menningar-
auki að nærveru þessa hlé-
dræga og háttvísa Vestfirð-
ings.
Andrés hefir komið hart
niður vegna fráfalls nákom-
inna, en hann hefir siglt
m j ú kl e g a úr skerjagörðum
mánaðar mannlífsins og heldur enn
gleði sinni og góðu viðmóti.
Um árabil stundaði Andrés
verzlunarstörf og síðar hótel-
gæzlu. Tómstundum sínum
ver hann oft til lesturs góðra
bókmennta, og verður honum
þá tíðlitið í ljóðabækur ís-
lenzkra skálda. Andrés er við-
ræðugóður maður og skemmti-
legur. Ísland er honum kært
umræðuefni, og ekki bandar
hann hendinni við fréttum
af Vestfjörðum.
Kona Andrésar er af frönsk-
um ættum. Vinir þeirra hjóna
senda þeim ámaðaróskir á af-
mæli húsbóndans og vænta
þess, að þeim megi endast
lífsfjör og heilsa um mörg
ókomin ár. — H. B.
Með vikrinum kom einnig
upp aska, sem féll til jarðar
efst í Árnes- og Rangárvalla-
sýslum. Af þessu urðu jarð
bönn á nokkrum bæjum, og
leit fénaður ekki við jörð.
Voru kindur teknar á hús, en
tveimur dögum eftir gosið,
fór að bera á sjúkdómi í kind-
um, sem nefndur hefur verið
„Heklu-veikin“. Sjúkdómur-
inn lýsir sér með sljóleika í
fénu, það tekur ekki við fóðri
og hreyfir sig lítið. Þarna er
um að ræða „fluor1'1 eitrun,
sem kindurnar hafa fengið af
öskufallinu. Hægt hefur verið
að lækna fé með kalkgjöfum,
og ríkisvaldið hefur gripið til
ýmissa ráða til að aðstoða
bændur. Þetta er svipaður
sjúkdómur og kom upp í fé
1947. —
Þegar þetta er skrifað, tíu
dögum eftir að gosið hófst,
hefur mikið dregið úr því, og
gýs nú nær eingöngu norður
af Heklu. — Gífurlegur
straumur ferðamanna hefur
verið að fjallinu, og hafa bíl-
ar valdið spjöllum á gróðri,
en hópar manna hafa þegar
farið til að kigfærá það. —
Engin slys hafa orðið á mönn-
um, engin hætta vofir yfir,
og tjón hefur ekkert orðið,
nema það, sem hér á undan
er nefnt.
Frá Ríkisútvarpi íslands,
15. maí, 1970.
Til Aðalræðismannsskrifslof-
unnar í Winnipeg.
JARÐFRÆÐIKORT YFIR
NORÐVESTURLAND
Menningarsjóður hefur gef-
ið út jarðfræðikort yfir Norð*
vesturland, blað 1. hið fimmta
í röðinni af kortablöðum Jarð-
fræðikorts af Islandi, en kort-
in eru gefin út í samvinnu við
Náttúrufræðistofnun íslands.
Guðmundur Kjartansson,
jarðfræðingur hafði með
höndum rannsóknir og úr-
vinnslu heimilda. —
Framhald á bls. 3.
Tónverk Hallgríms Helgasonar
flutf í Regina
Þann 22. febrúar lék Regina Einsöngvari var Anton Pistot-
Symphony Ochestra undir nik. Undirtektir voru hinar
stjórn Howard Leyton-Brown: ágætustu við mjög góða að-
Heklugosið
Hekla byrjaði að gjósa um
klukkan 21:30 þriðjudaginn 5.
maí. Gosið hófst í gíg, sem er
suður af sjálfu Heklufjallinu,
og síðan byrjaði að gjósa á
tveimur öðrum stöðum; suð-
vestur af fjallinu og norður af
því. Þarna var því ekki um
raunverulegt Heklugos að
ræða, þar eð ekki gaus úr
sprungu þeirri, er liggur eftir
Heklufjalli endilöngu og gaus
úr 1947. Hins vegar hefur
komið í ljós, að gosefnin eru
hin sömu og í gosinu 1947,
nema hvað askan inniheldur
talsvert meira magn af
„fluor“.
’ Fyrstu klukkustundir goss-
ins þeyttist upp allmikill vik-
ur, sem barzt norð-vestur yfir
landið, en féll að mestu til
jarðar á litlu svæði frá Heklu
að Þjórsárdal. Mest varð vik-
urfallið í kringum Búrfell, en
við Búrfell er nú nokkur
byggð, þar sem eru starfs-
menn Búrfellsvirkjunar, sem
tók formlega til starfa nokkr-
um dögum fyrir gosið. Nokkr-
ar rúður í húsum og bílum
brotnuðu, en engar skemmdir
urðu á vélum eða tækjum.
Konur og böm, sem þarna
búa voru flutt á brott af ör-
yggisástæðum, en fólkið var
allt komið til heimila sinnia
þremur dögum síðar. Þetta
var eina tjónið, sem vikurfall-
ið olli.
Intrada and Canzona eftir
Haligrím Helgason. Önnur
verk á þessum konsert voru
eftir Verdi, Mozart, Saint-
Saens og Sibelius. Verki Hall- j
gríms var mjög vel tekið af i
þéttsetnu húsi og var hann |
tvívegis kallaður fram. Blaða-
dómar voru afar lofsamlegir.
Þetta er þriðja verk Hall-
gríms, sem hljómsveitin flyt-
ur. Áður hafði hún leikið
Rapsódíu um íslenzk þjóðlög
og íslenzka svítu.
Hinn 11. apríl efndi dr.
Hallgrímur til hljómleika í
Regina með k ó r n u m The
Folksong Choir Harmony,
sem hann hefir stjórnað síð-
an 1967. Á efniskrá voru 23
tónsmíðar eftir Schubert,
Beethoven, Hindemith o. fl.
og tveir íslenzkir kvaeðadans-
ar í útsetningu Hallgríms.
Fréttir fró íslandi
Alþýðubl. 31. marz — 4. apríl
STYRKUR TIL ÚTGÁFU
Á yerkum EFTIR
DR. URBANCIC
Tónskáldasjóður Ríkisút-
varj>sins hefur veitt ekkj Dr.
Urbancic 50 þúsund kr. styrk
til útgáfu á ýmsum verka
hans hjá erlendu útgáfufyrir-
tæki.
Dr. Urbancic fluttist hingað
til lands 1938 og hann andað-
ist hér 4. apríl 1958. Hann
var mikilvirkur í íslenzku
tónlistarlífi og þótti mikilhæft
tónskáld. —
sókn.
Kvæðadansarnir eru rímna-
lög við þessar landfleygu
lausavisur:
Ég að öllum háska hlæ
hafi á Sóns óþröngu.
Mér er sama nú hvort næ
nokkru landi eða öngu.
Nú er kæti hugar hreyfð,
hverfa látum trega.
Vínið bætir drengjum deyfð
drukkið mátulega.
Þess má geta, að annað stef
í n e f n d u hljómlistarverki
Hallgríms er einnig íslenzkt
kvæðalag. En texti þess í
enskri þýðingu er svo:
She is fine as mom in May,
meek divine and clever,
like a shining summer day,
she is mine for ever.“
Nómsstyrkur
BYGGING
STJÓRNARRÁÐSHÚSS
Nú er undirbúningur fyrir
byggingu stjórnarráðshúss að
hefjast og á að rýma húsin
við Lækjargötu á næstu
þremur mánuðum. Gert er
ráð fyrir, að Ferðaskrifstofa
ríkisins flytji úr Gimli yfir í
hús það í Vonarstræti, þar
sem Innkaupastofnun Reykja-
víkurborgar var áður til húsa.
Menmtamálaráðuneytið hefur ákveðið að veita stúdent
eða kandidat af íslenzkum ættum, búsettum í Kanada eða
Bandaríkjunum, styrk til náms í íslenzkum fræðum í heim-
spekideild Háskóla íslands frá 1. október 1970 til 1. maí 1971.
Nemur styrkur þessi 70.000. — ísl. kr. Styrkurinn er miðað-
ur við, að nægi fyrir fæði, húsnæði og námsbókum. Náms-
manninum mun verða útvegað húsnæði á stúdentagarði og
fæði í mötuneyti stúdenta, hvort tveggja gegn venjulegu
gjaldi, sem greiðist af styrknum.
Þjóðræknisfélag íslendinga í Vesturheimi er beðið að
auglýsa stýrk þennan og gera tillögu til menntamálaráðu-
neytisins fyrir 1. júlí n. k. um hverjum skuli veita. Styrk-
þegi þarf að vera kominn til Reykjavíkur 1. október 1970
og stunda nám til 1. maí 1971. Þess skal getið, að mennta-
málaráðuneytið býður árlega fram nokkra styrki til erlendra
stúdenta frá ýmsum löndum, og verður efnt til sérstaks
kynningarnámskeiðs fyrir þá að Laugarvatni í síðustu viku
september í haust. Dvöl hinna erlendu stúdenta á þessu
námskeiði er ókeypis, og er þeim ráðlagt að sækja það, þótt
það sé engin skylda. Fluttir eru fyrirlestrar þama um ýmis
efni og farið til nálægra staða svo sem Þingvalla, Skálholts
og að Geysi í Haukadal. Er tilgangurinn með þessu nám-
skeiði að veita hinum erlendu námsmönnum nokkrar al-
mennar upplýsingar um ísland, áður en háskólakennslan
hefst. I þessu námskeiði er námsmanninum frá Vesturheimi
velkomið að taka þátt, ef hann æskir. Fylgja hér með upp-
lýsingar á ensku um námskeið þetta og styrki þá, sem
menntamáiaráðuneytið veitir erlendum stúdentum, en þar
er að sjálfsögðu miðað við erlenda námsmenn, sem ekki
kunna íslenzku neitt að ráði. er þeir koma hingað.
F. h. r.
Birgir Torlacius.
Umsóknir sendist fyrir 15. júní n. k. til The Icelandic
Natipnal League. 76 Middle Gate, Winnipeg 1, sími 774-5270.