Lögberg-Heimskringla - 19.06.1975, Qupperneq 4

4
LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 19. JÚNÍ 1975
LÖGBERG-HEIMSKRINGLA
PUBLISHED EVERY THURSDAY BY
LOGBERG-HEIMSKRINGLA PUBLISHING Co Ltd.
67 ST ANNE'S ROAD. WINNIPEG. MANITOBA R2M 2Y4 CANADA
TELEPHONE 247-7798
Et>ITOR> CAROLINE GUNNARSSON
QOITOR EMERITUS: INGIBJORG JONSSON
RRESIDENT. K. W. JOHANNSON, VICE-PRESIDENT, DR. L. SIGURDSON.
SECRETARY-TREASURERV EMILY BENJAM1NSON.
ADV'T MANAGER, S. ALECK THORARINSON
SUBSCRIPTION $10.00 PER YEAR — PAYABLE IN ADVANCE
— 8ECOND CL’ASS MAILING REGISTRATlON NUMBER 1667 -
PRIN.TED BY GARDAR PRINTING LIMITED — PHONE 247-5140
MARGT ER AÐ ÞAKKA
Þegar þetta eintak Lögbergs-Heimskringlu berst lesend-
um í hendur verður skrifstofa blaðsins flutt í hin nýju heim-
kynni sín að 67 St. Anne’s Road í Winnipeg, og blaðið byrj-
að að búa þar um sig í hjáverkum. Vonandi rata þeir allir
til okkar, sem eiga erindi við blaðið eða finna hjá sér hvöt
til að skoða sig um í okkar nýju vistarveru-
Það er hlutverk hvers blaðs að standa mitt í lífsstraumi
þess mannfélags ,sem það á að þjóna, og þess vegna er það
Lögbergi-Heimskringlu lífsspursmál að menn af íslensku
bergi brotnir finni til náinna ættartengsla við blaðið, leiti
til þess með áhugamál sín og með fréttir, sem gætu farið
fram hiá því ef góðviljaðir landar ,sem vita hvað er að ger-
ast hefðu ekki samband við það. Hið nýja símanúmer, sem
okkur verður úthlutað birtist í blaðinu við fyrsta tækifæri.
Hver manneskja, sem eyðir flestum sínum vökustund-
um í samlífi við blað, skoðar það sem lifandi, sálugædda
veru og þess vegna virðist ekki úr vegi að segja að blaðinu
hafi liðið vel á Portage Ave., þó vistin þar entist tæplega
árlangt. En margt var því til fyrirstöðu að viðstaðan gæti
orðið lengri, ekki síst það að hvergi í námunda við þau húsa-
kynni var hægt að leggja bíl lengur en fáar mínútur í einu.
Þeim sem áttu erindi við blaðið eða við Garðar Printing
Limited, gafst varla tími til að draga andann hvað þá held-
ur ljúka erindum sínum. Nú er Garðar Printing Limited
flutt í eigin húsakynni, en blaðið og prentfélagið eru óað-
skiljanleg, þar eð Garðar hefur tekið að sér prentun Lög-
bergs-Heimskringlu og allan ytri frágang þess, svo og ýmis-
legt annað viðkomandi útgáfunni. Það varð blaðinu til láns
að prentari sem er alinn upp við að setja íslenskt lesmál
skyldi rata á slóðir þess- Hið nýja símanúmer Garðar Print-
ing Limited er 247-5140.
Allir sem leggja hönd að útgáfu blaðsins láta sér ant
um að það gegni hlutverki sínu svo vel sem unnt er, og
síðastliðið ár hefur margt gengið greiðara en það gerði um
nokkuð undanfarið tímabil. Okkur hefur tekist að hafa bet-
ur í kapphlaupum við þessa vikulegu “deadline”, sem er
eins og reidd svipa yfir öllum blaðamönnum. Þó stundum
hafi verið við ramman reip að draga þegar um 12 til 20
blaðsíðna eintök var að ræða, hefur tekist að koma blaðinu
út og í póstinn á tilteknum tíma. Þetta er mikill hugarléttir
öllum sem að blaðinu standa, því enginn blaðamaður vill
standast sekur að því að geta ekki ráðið við þessa svoköll-
uðu dauðalínu.
Þetta er að miklu leyti því að þakka, að nú eru allir
sem starfa við blaðið vandir að sóma þess, en líka nýjum
aðferðum og nýrri tækni við uppsetningu og frágang blaðs-
ins. Tæknin hefur að vísu sinn djöful að draga, en hann er
sá að fyrir ástæður ,sem ekki er unnt að skýra í stuttri blaða
grein, er ekki hægt að fara yfir prófarkir oftar en einu sinni.
Þe9s vegna getur prentvillum fjölgað, en þetta er sameigin-
legt vandamál allra blaða núorðið og gagnslaust að deila við
dómarann um það.
En blaðamenn eru því vanir að vinna öll sín verk í flýti-
Þeim gefst sjaldan tfmi til að fága og snurfusa ritmálið. Það
fer í snatri úr ritvélinni beint til prentarans og þaðan að
augum almennings. Þess vegna kemur það mjög svo nota-
lega við tilfinningarnar þegar lesendur lýsa velþóknun
sinni yfir framistöðu blaðsins.
Þegar tekið er tillit til þess hve uppteknir flestir eða
allir eru nú á dögum við eigin dagsstörf, er það meira en
svo þakkarvert hve margir gefa sér tíma til að skrifa hlý
vinabréf um leið og þeir senda ársgiöld sín fyrir blaðið eða
gjafir í styrktarsióðinn. Stundum hafa þessi bréf ekkert
annað erindi en bað eitt að tjá ánægju og vinar þel höfund-
arins. Þessar orðsendingar eru kærkomnar og ritstjóranum
ómetanleg uppörvun, því til þess er leikurinn gerður að ná
athygli lesenda og halda því. Ljúft væri ritstjóranum að
geta svarað öllum þessum bréfum, hveriu fyrir sig, en hún
verður að láta sér nægja að þakka þau öll í einu og reyna að
vera þeirra verðug í framtíðinni. C.G-
Syíakonimgur gefur
blað úr KRINGLU
KARL 16. Gústaf Svfakonungur mun fyrir hönd Svía
færa tslendingum að gjöf eitt skinnblað úr handritinu
Kringiu þegar hann kemur til tslands í opinbera heim-
sókn f næstu viku. Skinnblaðið hefur að geyma kafla úr
ólafs sögu helga, en blaðið er hið eina sem varðveitzt
hefur úr þessu eizta handriti Heimskringlu.
Dr. Bjarni Aðaibjarnarson hef-
ur gert rækilega grein fyrir þessu
handriti í formála 3. bindis út-
gáfu Heimskringlu á vegum Forn-
ritafélagsins (1951). Hyggur
hann að íslenzkur maður hafi rit-
að Kringlu nær 1260 eða litlu síð-
ar. Ferill hennar er gersamlega
ókunnur þangað til Norðmennirn-
ir Laurents Hanssön og Mattis
Störssön fengu hana í hendur um
miðja 16. öld. Sfðan lenti hún í
háskólabókhlöðunni í Kaup-
mannahöfn og hníga rök að því að
hún hafi verið meðal bóka A.S.
Vedels, er afhentar voru háskóla-
bókhlöðunni 1595, eða meðal
bóka ArildHwitfeldts.er afhentar
voru henni 1618.
Jón Eggertsson frá ökrum
skrifaði meginhluta Kringlu upp
fyrir Antikvitetskollegiet I Upp-
sölum á árunum 1681—82, og
fengu Svíar uppskrift hans 1687.
Þormóður Torfason fékk
Kringlu að láni til Noregs 1682 og
hafði hana lengi, ef til vill allt til
1718. Er handritið í verkum Þor-
móðar jafnan nefnt Kringla (eftir
upphafi Ynglingasögu: Kringla
heimsins, sú er mannfólkið bygg-
ir).
Asgeir Jónsson gerðist skrifari
Þormóðar 1688 og dvaldist með
honum um langt árabil. Þykir allt
benda til, að hann hafi á fyrstu
árunum, sem hann var í þjónustu
Þormóðar, skrifað Kringlu upp,
og er sú uppskrift varðveitt f
Arnasafni í Kaupmannahöfn. Rit-
hönd Árna Magnússonar er á
tveimur blöðum þessarar upp-
skriftar og hefur hann að líkind-
um ritað þau síðla árs 1689, er
hann dvaldist með Þormóði. Árni
kallaði Kringlu Codex
Academieus primus (þ.e;: fyrsta
bók í háskólabókhlöðu).
Allur bókaforði háskólabók-
hlöðunnar í Kaupmannahöfn
brann í brunanum mikla haustið
1728, þar á meðal Kringla. Engiun
veít núj með hverjum hætti
Kringlublaðið barst til Svfþjóðar
seint á 17. öld (það var ekki I
handritinu, þegar Asgeir Jónsson
skrifaði það upp), en sú hending
að það var viðskila við handritið
hefur orðið því til bjargar.
Kringlublaðið hefur um langan
aldur verið varðveitt í Konungs-
bókhlöðu í Stokkhólmi, Cod.
Holm. Isl. perg. fol. nr. 9. Kon-
ungsbókhlaðan er landsbókasafn
Svía.
Samkvæmt ákvörðun mennta-
málaráðherra hefur blaðinu verið
valinn staður i Landsbókasafni Is-
lands þegar hingað kemur. Þar
eru þegar varðveittar ýmsar
merkar opinberar sænskar bóka-
gjafir t.d. bæði frá 1930 og 1944.
Verður efnt til sýningar á völdum
bókum úr þessum gjöfum í Lands-
bókasafni, og verður hún opnuð
almenningi miðvikudagsmorgun
11. júní. A þeirri sýningu verður
einnig Kringlublaðið, en Svfakon-
ungur mun afhenda forseta ís-
Iands það í Landsbókasafninu við
sérstaka athöfn þriðjudaginn 10.
júnf að viðstöddum Vilhjálmi
Hjálmarssyni menntamálaráð-
herra.
Vorvísa
Fæðist vindur hláku hlýr
hæðir rindar titra.
Glæðist yndi fönnin flýr
Flæðin linda glitra.
Vetrarnætur
Blíðu sólar þrýtur þrek
þíðu skjólin fenna.
Hríðargjólu frostin frek
fríðu blómin spenna.
Ásgeir Gíslason.
Þessi tími sem maður eyð-
ir í að rabba í fóninn fer
ekki til einskis, það er ég far
in að sjá. Nú dúsum við Kol-
freyja á öfuga enda Litla Ós-
lands í Winnipeg, fréttalaus
ar og ráðalausar af því að
enginn kemst að eyrunum á
okkur til þess að hella í þau
úr frétta skjóðunum.
„Telefón kompaníið er
fjandi lengi að því sem lítið
er,” sagði Kolfreyja mín við
mig áðan og er nú alveg
hætt að rífast við mig, held-
ur víst að ég hafi nóg á
minni könnu, þar sem ég
krýp yfir kössum og skúff-
um í leit að hinu og þessu,
sem var allt á réttum stað í
ruslahrúginu á deskinu
mínu áður en við fluttum
hingað suðureftir. — Allt er
þetta einhversstaðar og kem
ur sjálfsagt í leitirnar þegar
maður hættir að leita að því.
„Þú verður bara að spinna
eitthvað upp úr heilanum í
þér,” sagði Kolfreyja.
„Svoleiðis er nú ekki allt-
af vel þegið Kolfreyja mín,”
sagði ég, en það væri telefón
kompaníinu mátulegt að
skrökva einhverju upp á það
einmitt núna og koma því
fyrir á besta stað á framsíð-
unni-
„Ekki myndi ég ráðleggja
þér það,” sagði Kolfreyja
spekingslega, „þú ættir að
vera farin að þekkja það, að
svoleiðis kjaftæði yrði því
bara að þúsund dollara aug-
lýsingu og þú hefðir ekki tú-
skilding upp úr því. Eg hef
ekki svo sjaldan heyrt þig
predika það að vont “public-
ity” sé betra en ekkert, svo
þú hefðir mest upp úr því að
þegja í þetta sinn og bíða
bara þolinmóð eftir fóninum
þínum.”
Eg er henni hálfpartinn
sammála, skessunni minni
gömlu, og það má hún eiga
að hún er með liðugra móti
þessa dagana, kannski af því
að ég er svo æst alveg fram
í fingurgóma út af þessu
seinlæti með símann, að putt
arnir ganga eins og af raf-
magni, þó þeir séu ekki í
neinu sambandi við heilann.
„Ætli telefón kompaníið
láti ekki svona af skömmum
sínum,” segir Kolfreyja svo
upp úr eins manns hljóði, —
„bara til þess að láta mann
finna að maður má ekki án
þess vera.”
Já ætli það gæti ekki átt
svoleiðis óknytti til ,og þá
ætti það skilið að tekið væri
í lurginn á því ef það væri
þá til nokkurs. C.G.
JÓHANN J. E. KÚLD:
fslenskt landnám í Kanada
Þeir brutust vestur úr afdal frá orfi
og frá árum í brimavör.
Frá bæjarhúsum byggðum úr torfi,
með Biblíu og Eddu í för.
Harður var stofninn, hertur í eldi,
við hungur og marga kvöl.
Er sulturinn grisjaði fólkið og felldi,
þá fannst ekki á öðru völ.
Þeir bitu á jaxlinn og bölvuðu í hljóði,
brutust svo vestur um haf.
Þeir helguðu byggð sína lífi og ljóði
og launuðu þeim sem gaf.
öld er nú liðin frá upphafi ferða,
ennþá má rekja þau spor,
þó sum fari efalaust óljós að verða,
um Islandings landnámsvor-
Það biðu ei landnemans búnkar af rósum,
bundnar í sigurkrans.
En tækifæri á leiðum hans ljósum,
laun hins þrautseiga manns.