Lögberg-Heimskringla - 08.02.1980, Síða 2

”2. Lögberg-Heimskringla, föstudagur 8. febrúar, 1980
MINNING - HJÁLMAR VALDIMAR LÁRUSSON PRÓFESSOR
f. 21. nóv. 1912 -d. 18. jon. 1980
Hjálmar Valdimar Lárusson
fyrrum prófessor við Kenn-
araháskóla Manitóbafylkis
lést að sjúkrahúsi í Winnipeg
18. janúar síðast liðinn.
Valdi, eins og hann var
jafnan nefndur af kunnug-
um, var fæddur á Gimli þann
21. nóvember 1912, sonur
þeirra hjóna Guðrúnar
Steinsdóttur og Pálma Lár-
ussonar, Guðrún var upp-
runalega frá Hryggjum í
Gönguskörðum í Skagafirði,
en Pálmi var dóttursonur
Bólu-Hjálmars. — Valdi var
yngstur 9 systkina, sem öll
eru látin. Þau voru Ösk, Sig-
ríður, Sigursteinn, Pálmi,
Brynjólfur, Benedict, Jónina
og Anna.
Ungur að árum lauk Valdi
prófi með ensku sem aðal-
grein frá United College í
Winnipeg og alllöngu síðar
lauk hann gráðu í kennslu-
fræðum við Manitóbahá-
skóla. — Lengi vel starfaði
hann við kennslu víðs vegar
í norðurhéruðum Manitoba,
síðar í Winnipeg. Var svo
ráðinn að kennaraskóla fylk-
isins og varð síðan um hálf-
an annan áratug prófessor í
kennsluvísindum, en hann
lét þar af störfum fyrir fá-
einum árum. Hann var jafn-
framt. stunda'kennari (part-
time lecturer) við Islensku-
deild . Manitobaháskóla frá
1963-1977.
Valdi naut trausts og virð-
ingar meðal samkennara og
nemenda, enda var hann frá-
bærlega hæfur starfsmaður.
Fyrr á árum var ekki ótítt,
ef eitthvað fór úrskeiðis i
skólum hér í Winnipeg, að fá
Valda til að kippa þvi í lag.
Hann var hæglátur maður í
framgöngu en fastur fyrir og
hafði einstakt lag á því að
snúa óstýrilátum imglingum
til góðrar hegðunar.
Með sanni má segja að
mikill hluti þess fólks sem nú
kennir ensku víðs vegar um
þetta fylki hafi í einn tíma
eða annan verið nemendur
Valda, en hann kenndi kenn-
urum hvemig kenna skyldi,
og hafa þeir hinir sömu þá
vafalaúst lært hvað mest af
sjálfum aðferðum meistar^
ans.
Valdi var með afbrigðmn
fróður um enska tungu. Orð-
minni hans var með fádæm-
um og tilfinningin fyrir skýr
um og einföldum stíl bæði í
mæltu máli og rituðu óbrigð-
ul.
Nemendur hans nutu hér
ekki aðeins góðs af. Fjöl-
margir aðrir gengu í smiðju
til hans og hlutu ávallt úr-
lausn.
Við Islendingamir sem
komu hingað vestur og
þurftum strax að fara að
böggla saman hinu og þessu
á enska tungu eigum honum
ekki lítið að þakka. Er í
minnum haft hvgrnig hann
þá hagaði tilsögn sinni og
leiðbeiningum. — Fyrst leit
hann alltaf á betri hliðarnar.
„Það gegnir furðu hvað þú
skrifar góða ensku eftir
svona skamma dvöl í land-
inu,” sagði hann oftast, en
þetta var bara inngangurinn.
„Mér datt aðeins í hug hvort
ekki færi betur á að nota
þetta orð”, sem hann svo tók
til. „Ef til vill mætti stytta
hér ögn”, bætti hann svo við.
„Það er hreint engin nauð-
syn”. Þannig kom hann til-
lögunum á framfæri með
stakri nærfærni. Þegar yfir
lauk var eins víst að ekki
stæði steinn yfir steini. —
Meistarinn var þá búinn að
lagfæra allt, endurrita og
umbylta án þess að höfund-
urinn, sem ásjár hafði leitað,
yrði þess var. „Eg hef aðeins
krotað í þetta á stöku stað,”
sagði þá Valdi.
Ef við, sem einlægt leituð-
um á hans fund, lærðum ekki
eitthvað af þessu, er það
ekki hans sök.
Valdi var í allri fram-
göngu eins og enskur lávarð-
ur. Hann var allra manna
kurteisastur í smáu sem
stóru, vandaður til orðs og
æðis. Klæðaburður var eftir
því, engin sundurgerð, en
hver flík vönduð. Sama máli
gegndi um heimilishald. —
Hann var alla tíð einlátur,
eins og Snorri segir í Heims-
kringlu, og báru því húsmun-
ir allir vitni hans eigin
smekk. Voru og allir hlutir
innanstokks með afbrigðum
vandaðir, látlausir og hver á
sínum stað. Hann átti sér-
stætt safn málverka, góðra
bóka, sjaldséðra og fallegra
muna sem hann hafði kom-
ið með norðan úr Indíána-
byggðum, austan frá Ný-
fundnalandi, frá Englandi og
íslandi svo eitthvað sé
nefnt.
Fyrr á árum hafði Valdi
mikinn áhuga á ferðalögum
og lét það eftir sér að fara
víða um lönd. öðrum þræði
voru Evrópuferðir hans
námsferðir. Sakir embættis
síns taldi hann sér skylt að
fylgjast vandlega með þróun
mennta og kennslumála,
sækja þing menntamanna,
kynna sér menntastofnanir
og um skeið var hann kenn-
ari í London.
Höfuðáherslu lagði hann
þó á að kynnast fólkinu
sjálfu í hverjum stað, lífs-
baráttu þess og kringum-
stæðum öllum. Kunni hann
manna best að gera grein
fyrir háttum þess og venjum
í hverjum stað og kryddaði
kennslu sína óspart með slík-
um fróðleik.
„Best sem geymir okkar
önd/ er þó heima fengið”,
mælti skáldið. — Valdi var
fyrst og fremst gagnkunnug-
ur sínu heimafylki. — Þar
þekkti hann hverja byggð og
óbyggðimar líka. Hann hafði
náin kynni af helstu atvinnu-
vegum og ekki voru hvað
síst fróðlegar frásagnir hans
af Indíánum. — 1 byggðum
þeirra hafði hann dvalist
langdvölum sem kennari, lög
gæslumaður og ráðunautur í
flestum málum. Hag þessa
fólks bar hann mjög fyrir
brjósti og vildi ekkert til
spara að hann yrði sem
vænstur.
Valdi annaðist herþjónustu
í kanadíska hernum frá 1940
-1946 og var honum veitt
kapteinsnafnbót þegar hann
lét af störfum. Á þeim árum
dvaldist hann lengst af í
Austur Kanada, einkum á
Nýfundnalandi. Margt kunni
hann frá þeim árum að segja
varpaði það ailt samúðarríku
og skemmtilegu ljósi á líf
þeirra manna sem nauðugir
viljugir verða ’að bera sér
vopn í hönd og lúta heraga.
Valdi var gæddur ríkri
skopskyggni sem varpaði
skemmtilegri birtu á hvað.
eina sem hann fjallaði um.
Hin þungbærari tegund al-
vörunnar varð ávallt miklu
léttari í viðurvist hans. Sjálf-
ur gaf hann samferðamönn-
um ekki ómerkt fordæmi. —
Um árabil átti hann við
heilsubrest að stríða og varð
oft fyrir áföllum, en það var
þó engu líkara en að honum
yxi þrek við hverja ágjöf. —
Hann hélt jafnvægi sínu og
gleði á hverju sem gekk.
Valdi var íslenskumaður
með afbrigðum. Hann nam
þá tungu fyrst og varðveitti
hana og þroskaði með sér æ
síðan. Við Manitóbaháskóla
kenndi hann stúdentum nú-
tímamálfræði íslenska í hálf-
an annan áratug. Það starf
féll honum betur en nokkuð
annað sem hann lagði stund
á á langri starfsævi. Mátti
aldrei á milii sjá hvorir hlökk
uðu meira til kennslustund-
anna, kennarinn eða nemend
umir. Þessara ára er gott að
minnast.
Þegar Valdi lét að fullu af
störfum við íslenskudeild,
varpaði einn af starfsbræðr-
um hans fram þeirri spurn-
ingu hvort háskólinn gæti
ekki samið um það að hann
kæmi í heimsókn a.m.k. einu
sinni í viku rétt til að sýna
sig á göngum, bjóða góðan
daginn, ræða stuttlega um
veðrið og þar fram eftir göt-
unum. Slíkt myndi gera and-
rúmsloftið betra og eyða
grámuggu hversdagsins.
Fram eftir ævi voru kynni
Valda af Islandi afspumin
ein. Síðar átti hann þess kost
að fara þangað i sumarlanga
heimsókn og nokkru síðar
dvaldist hann þar um haust-
mánuð. Þá kynntist hann
fjölda nákominna ættingja
og eignaðist vini.
Hann hafði alltaf verið í
andlegri nálægð við Island.
Islenska var hans móðurmál
og síðustu árin urðu upp-
sprettulindir þess honum sí-
fellt hugstæðari.
Samkvæmt eigin ósk var
hann kvaddur á. íslensku við
látlausa og virðulega athöfn.
Jarðneskar leifar hans voru
þá að ösku orðnar. Lesnir
voru kaflar úr klassískum og
helgum ritum íslenskum og
„Island ögrum skorið” fylgdi
honum á eilífðarbraut.
H.B.
JON SIGURDSSON
CHAPTER IODE
SCHOLARSHIPS
Cont. from page 1
recreational activities for
children as well as the
handicapped.
Janet has enrolled in the
faculty of Arts at the
University of Winnipeg.
Janet is the daughter of
Mrs. Olof McMahon and the
late Gerald McMahon of
Brandon, Manitoba.
( landsstjörn
ram með verð á Maairynnum
ikna atvinnumoguleika. San g] k *
iðveldum flutnir* "^^mfnum.
aldsmenn óku utan spors og vegar latta
ó er tækifærið að komast aftur a sponð.
vaða ÐoWtur er bea. undir t>a5 bmrrn að fast «5.
Verðbólgu
Báa vexti
Atvinnulaysi
Dýra orku
st6r ,oíor5'en
V^ar , —um. Einu .oforðin sem beir s«ðu
/0ru til óþurftar landinu. i~vsoödí?
bafa framtíð kam^^mar-sabrnar
Eða æskirðu skynsamlegrar yr , ..
!! Friálslvndi flokkttrinn getur lahð i té.
Hér er best að totta ekki á neitt. en kjósa oryggtð.
SEtKIRK-MILLIVATNAMENN
KJÓSIÐ TRAUSTAN eulltrua
Bðl Shead
bregst ykkur EKK.
I*
Authorized by the
Bjii Shead Campaign Committe
8,11 sneaa Scikirk, Manitoba
229 Manitoba Ave.,
Phone 482-3444