Lögberg-Heimskringla - 01.08.1980, Síða 20

LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, HÁTÍÐARBLiVÐ 1980
Um islenska tungu i vesturheimi
1 síðasta þætti var vikið
nokkuð að bréfagerðum Jó-
hanns Magnúsar Bjarnason-
ar til ritstjóra Heimskringlu
í júlímánuði 1874. Var í því
sambandi tekinn upp alllang-
ur kafli þar sem bréfritari
hefur frásagnir orðrétt eftir
vinnufélaga sínum sem hann
nefnir Bill Samson.
Ber talsmáti hans talsverð
merki engilsaxneskra áhrifa,
svo að ekki sé meira sagt.
Ekki er að efa að bréf þau
sem Jóhann Magnús Bjarna-
son ritaði vöktu mikla at-
hygli. Er það jafnvel nokk-
urt undrunarefni hversu bein
skeyttur hann er þegar hafð
ur er í huga hinn ljúfi blær
þeirra bóka sem hann síðar
skrifaði. — Höfundur Eiríks
Hanssonar og Brasilíufar-
anna ræðir tæpitungulaust
við landa sína um varðveislu
tungunnar. Hann er þá tæp-
lega þrítugur, og ferill
hans síðar á ævinni sýnir
glögglega að hann hafði efni
á því að segja allt það sem
honum bjó i brjósti um varð-
veislu íslenskrar tungu í Vest
urheimi.
Bréfkafli sá sem áður var
nefndur tekur einstakling
sem dæmi. — I öðrum kafla
sama bréfs ræðir Jóhann
Magnús 'hina almennu mál-
notkun á þessa leið:
„Flestir munu fara í og úr
„kótinu” sínu, borða sinn
breakfast, sinn dinner og
sinn supper. Flestir þurfa að
fá „stampa” á bréfin sín sem
þurfa að „pósta”- Þeir kaupa
flestir flour og „korvið”,
hafa fence fyrir framan hús-
in sín og kringum „lotin” sín.
Bændur „brjóta” jörðina,
„hóa” upp moldinni, grafa
niður „pósta”, byggja ,sjenta’
og vinna daglega á „fílnum”,
þeir láta harness á hestana,
slá heyið með mower, „rípa
kroppið”, draga út „logga”,
og geyma kornið sitt í „grein
iríinu”, og þeir eiga uxa-
team, „póna” og cutter, og
lesa „pappírinn” eftir te. —
Konurnar þurfa að hafa
„bauler” og broom lifter við
stóna „sett” á borðinu,
Wash-stand í horninu og
carpet i „parlorinn”, og þær
„skrobba” gólfið og „fixa”
til í húsinu. Unga fólkið fer
„út fyrir drive’ og fer á
„treininu” til næstu staða.
Stúlkurnar horfa á sig í
„glasinu” og hafa „topp”
þær bera á sig scent og láta
dressmaker búa til kjólana
sína, þær sækja um að verða
diningroom-stúlkur, eða kom
ast í „kitsjenið” og „londrí-
ið”, þær verða að baka pie,
„píla” kartöflur, „rósta”
kjöt og „klina’ upp húsið .. ”
Jóhann Magnús Bjarnason
fylgdi hreintungustefnunni
eins og fjölmargir aðrir sam
tíðarmanna hans. — Hann
gerði grein fyrir sjónarmið-
um sinum beint. og umbúðar
iaust í formi ritgerða eða
bréfa. Aðrir vesturíslenskir
höfundar felldu gagnrýni
sína í bókmenntaform og
tóku engilsaxnesk málsáhrif
svipuðum tökum og Sigurð-
ur Pétursson (1759-1827)
hafði áður beitt gegn eftir-
öpun danskrar menningar á
Islandi. Fáein dæmi þessu til
sönnunar verða nefnd í
næsta þætti- H.B.
DR. RICHARD BECK
andaðist þann 20. júlí
sf. Hans verður nón-
ar minnst í næsta
blaði.
FOR RENT
2 Bedroom Split-Ievel Condominium.
Kitchen Appliences and Washer
Fort Richmond area.
Available September lst. Phone: 475-8064
COMPLIMENTS OF
S. J. TERGESEN. PHARMACIST
nnRDRG DRUG ST0R|_
PHONE 376-2212 ARBORG. MAN.
Compliments of . . .
SIGURDSON FISHERIES LTD.
Agents for
FRESHWATER FISH MARKETING CORPORATION
Telephone Nos. 378-2456 — 378-2365
Dealers in Johnson Outboard Motors
Fishermen’s Supplies and Bombardier Ski-Doo’s
RIVERTON
MANITOBA
24-HOUR POWER
Water power is dean,
self-renewing and dependable
— 24 hours a day
— eveiy day.
More than 99% of Manitoba’s
electrical energy is generated
from water power.
monitoba hqdro
BUSINESS
AND PROFESSIONAL CARDS
Þjóðræknisfélag íslendinga í Vesturheimi
FORSETI: JOHANN S. SIGURDSON
Lundar, Manitoba
Slyrkið félagið og deildir þess, með því að gerasl meðlimir.
Árse.iald: EINSTAKLINGAR $3.00 — HJÓN $5.00
Sendið ársgjöld til g.jaldkera ykkar eigin deilda, eða til
Lilja, Arnason, 1057 Dominion St., Winnipeg, Manitoba
TAYLOR, BRAZZELL, McCAFFREY
4th Floor, Manulife House
386 Broadway Avenue, Winnipeg, Man. R3C 3R6
Telephone (204) 949-1312 Telex 07-57276
Mt. Glenn Sigurdson attends in Gimli and Riverton
on the first and third Fridays of each month.
Gimli Office - 3rd Ave. and Centre St., Telephone
642-7955, Hours 9:30 a.m. to 5:30 p.m.
Riverton Office - Riverton Village Office, Hours 1:00
p.m. to 3:00 p.m.
Asgeirson Paints &
Wallpapers Ltd.
696 Sargent Avenue
íVinnipeg, Man. R3E 0A9
PAINTS
Benjamin Moore
Sherwin Williams
C.I.L.
HARDWARE
GLASS and GLAZING
WOOD and ALUMINUM
783-5067 Phones: 783-4327
THOMAS A. GOODMAN,
B.A. LL.B.
Barrister, Solicitor and
Notary Public
337 Main Street,
Stonewall, Manitoba
R0C 2Z0
P.O. Box 96, Ph. 467-2344
A. S. BARDAL LTD.
FUNEHAL home
843 Sherbrook Street
Selur líkkistur og annast um
útfarir. Allur utbúnaður
sá bezti.
Stofnað 1894
Ph. 774-7474
Minnist
WETEL
í erfðaskróm yðar
Tallin & Kristjansson
Barristars and Solicilors
300- 232 Porlage Avenue
WINNIPEG, MANITOBA
R3C 0B1
YOU PHONE
WE HOAM
UNIF0AM
INSULATI0N
Now is the time to insulate your
home or business.
The Right Combination
* Cellulose fibre for your attic
• Foam-in place insulation for
your walls
C.M.H.C. APPROVED MATERIAL
FULLY BONDED AND INSURED
UNDfcR THE GOVERNMENT
INSULATION PROORAM
FOR A FREE ESTIMATE
PH. 256-0275
Divinsky Cameron
Cook & Duhard
Chartered Accountanls
608 Somerset Place,
294 Portage Ave., Winnipeg
Manitoba R3C 0B9
Telenhone (204) 943-0526
Charbroiled Steakt
and Lobster

STAURANT AND
PIZZA HOUSE
Killy Licenced Rostavrant
Dino In — Pick-Up — Home Dolivory
3354 Portege Avenue
Phone 888*3361 St. James-Assiniboia
SUBSCRIBE10
Cngbrrg-
Irtntakrtngla
HADLEY J. EYRIKSON
Barrister and Solicitor
298 St. Anne’s Road,
Winnipeg, Manitoba
R2M 4Z5
Búsiness phonc: 256-8616
S. A. Thororinson
BARRISTER and SOUCITOR
708 SQMERSET PLACE
294 PORTAGE AVE.
R3C 0B9
Off. 942-7051 Res. 489-6488
GOODMAN and KOJIMA
ELECl'RIC
ELECTRICAL CONTKACTGRS
640 McGee Street
Winnipeg, Man. R3E 1W8
Phone 774-5549
ARTHUR GOODMAN M. KOJIMA
Evenings and Holidays
ALBERT W. EYOLFSON,
LL.B.
Barrister and Solicitor
Associated with the firm of
CHRISTIE, DEGRAVES,
MACKAY
400-433 Portage Ave.,
Winnipeg, Man., R3B3A5
Ph. Business (204) 947-6801
Ph. Residence (204) 888-2598