Lögberg-Heimskringla - 30.01.1981, Blaðsíða 4

4-WINNIPEG, FÖSTUDAGUR 30. JANÚAR 1981
Ritstj órnargr ein
íslendingar eru söngglöð þjóð.
Hvort þeir syngja öðrum þjóðum
betur, skal ósagt látið, en varla mun
nú sá Islendingur uppi að ekki eigi
hann einhver ítök í söngsveit eða
kór. Hvert hérað á íslandi á sinn
kór, karla-, kvenna- eða blandaðan
kór (samkór). Kirkjukórar eru ótelj-
andi. Lögreglumenn hafa sína kóra
(það eru enn karlakórar), átthagafé-
lögin í Reykjavík efna oftlega til
samsöngva. Kór kvennadeildar
Slysavarnarfélags Islands kannast
margir við. Varla mun sá skóli á
Islandi að ekki starfi þar að minnsta
kosti einn kór, blandaður eða
óblandaður.
Islenskir kórar eru í mörgum til-
vikum aðiljar að stærri samböndum
söngfólks. Til að mynda gerði
Samkvæmt upplýsingum Seðla-
banka Islands virðist aukning útlána
hafa verið um 56% á árinu 1980, en
innlánsaukning 65%.
* * *
Viðskiptabankarnir hafa í samráði
við Seðlabankann gert með sér sam-
komulag um áframhaldandi aðhald í
útlánum næstu mánuði og tekur það
m.a. til allrar skammtíma fyrir-
greiðslu bæði til einstaklinga og
fyrirtækja.
* * *
Um áramót voru rösklega 6.7
milljarðar gamalla króna í hinum
ýmsu deildum Verðjöfnunarsjóðs
Fiskiðnaðarins. Staða freðfiskdeild-
arinnar hefur verið neikvæð síðan í
haust.
* * *
Um 75 - 80 prósent af gömlu
myntinni hefur þegar verið skipt.
* * *
Miðstjórn Alþýðusambands Ís-
lands hefur í ályktun mótmælt fyrir-
huguðum verðbótaskerðingum og
orðnum hækkunum á opinberri
þjónustu og áskilur sér rétt til
aðgerða síðar til að tryggja kaupmátt
launa. Bandalag Háskólamanna og
Karlakórasamband Norðurlands sér
stundum dagamun fyrr á tíð og
þöndu þá "bæði lungu og tungu",
svo að vitnað sé óbeint í fleyg orð
skáldsins, og tóku þá fjöllin undir. A
Alþingishátíðinni 1930 söng Lands-
kórinn, þ.e.a.s. flestallir söngfærir
karlmenn úr öllum fjórðungum
landsins, fyrir tigna gesti og
landvættirnar.
Hér hefur aðeins verið vikið að
skipulagðri söngstarfsemi á íslandi,
formlegum hópum söngfólks sem
hefur sínar sérstöku reglugerð,
söngstjóra, undirleikara og þar fram
eftir' götunum. Ekki ber síður á því
sem mætti nefna óskipulagðan
(fremur en óskipulegan) kórsöng,
sem ungir og gamlir iðka til að
mynda í langferðabílum á Islandi.
Verslunarmannafélagið hafa sent
frá sér harðorðar ályktanir af sama
tilefni.
* * *
Talsverðar umræður hafa orðið í
kjölfar þeirrar ákvöðrunar Kjara-
dóms að hækka laun þingmanna.
Ragnar Arnalds hefur lagt til að ó-
gilda ætti þennan úrskurð með
lögum.
* * *
Jón Sigurðsson ritstjóri dag-
blaðsins Tímans mun láta af störfum
að vori.
* * *
Heildarfiskaflinn á s.l. ári nam
1.483.539 lestum, sem er heldur
minna en árið 1979. Þorskafli varð
410 þúsund lestir.
* * *
Fjármálaráðherra hafði í fram-
haldi af ákvörðun Kjaradóms um
laun alþingismanna og Bandalags
Háskólamanna verið með tillögur
um að setja bráðabirgðalög, þar sem
hækkunin verði tekin til baka. Ekki
lítur út fyrir að meirihluti styðji það
innan ríkisstjórnarinnar að standa
fyrir slíkri aðgerð.
F.yrr á árum var það mjög í tísku að
láta söng aldrei niður falla á leiðinni
milli Akureyrar og Reykjavíkur, og
er þar samt um að ræða einhvern
lengsta áfanga á íslandi. Við má
bæta að naumast er svo efnt til
mannfunda á íslandi að þar myndist
ekki kórar af ýmsum gerðum og
stærðum.
Sönggleði Islendinga kemur út-
lendingum spanskt fyrir sjónir, enda
sannast mála að mörgum myndi
undarlega bregða í langferðabifreið-
um Norður Ameríku ef farþegar
tæku að syngja fullum hálsi. Slíkur
söngur myndi annaðhvort talinn til
truflana á geðsmunum eða brot gegn
landslögum, nema hvort tveggja
væri. Á opinberum veitingahúsum
hér vestra er viðskiptavinum bann-
Félagsmenn Starfsmannafélags
ríkisstofnana voru 4.185 1.
nóvember s.l. Þar af eru konur 58,5
prósent. 2/3 hlutar þeirra eru í 1. til
10. launaflokki og 1/3 í 11 - 25.
launaflokki. 2/3 hlutar karlanna eru
hins vegar í 11. launaflokki og ofar.
* * *
Skráðir atvinnuleysisdagar voru
um 84000 árið 1980.
* * *
Útsvarsálagning verður hæst í
Kópavogi 12.1 prósent en lægst á
Seltjarnarnesi 10 prósent. í
Reykjavík 11,88 prósent.
* * *
Viðræðum íslendinga og Færey-
inga um fiskveiðar lauk í Reykjavík
þann 13. janúar. Niðurstöður fela í
sér m.a. gagnkvæm réttindi til veiða
á 20 þúsund lestum af kolmunna.
Ákveðið er að efna til viðræðna fyrir
1. júlí n.k. um þátttöku Færeyinga í
heildarveiðum íslenska loðnustofns-
ins. Miklar umræður urðu um
laxastofna og fá Islendingar að
senda eftirlitsmann til Færeyja að
kanna færeyskar laxveiðar og laxa-
rækt.
* * *
Hluthafafundur í íscargo sam-
þykkti að auka hlutafé úr 250
milljónum g.kr. í 450 millj. g.kr.
* * *
Samkvæmt útreikningum Þjóð-
hagsstofnunar um rekstrarskilyrði
útgerðarinnar er báta- og togaraflot-
inn rekinn með 11.2 prósent halla.
* * *
Tekjutap Álversins, Járn-
blendiverksmiðjunnar og Áburðar-
verksmiðjunnar er 33.7 millj.
nýkróna á mánuði vegna rafmagns-
skömmtunar skv. upplýsingum
forstjóra ÍSAL.
að að syngja nema þá á gaml-
árskvöld. Svipuðu máli gegnir um
söng í heimahúsum, sem myndi illa
séður af nágrönnum.
Islenskur menntamaður lét eitt
sinn svo um mælt að hann teldi fólki
það til vanvirðu að syngja á manna-
mótum og bætti því við "að það
væri heimskra manna háttur að
syngja”. Taldi hann höfuðmáli
skipta að fólk iðkaði samræðulist,
tæki hugðarefni líðandi stundar
föstum tökum og kryfði þau til
mergjar. Taldi hann taumlítinn söng
skillítilla manna lífsflótta. Víslega
var hann of harður í dómum.
Sönglistin er íslendingum í blóð
borin. Því verður ekki á móti mælt
hvort heldur sem hún er iðkuð í
húsum inni eða úti á víðavangi.
Islendingar eiga sér mjög forna
sönghefð. Þessa hefð varðveitti
óskólagengin alþýða um aldir, eins
og dr. Hallgrímur Helgason bendir á
í nýútkominni bók sinni íslenzkar
tónmenntir.
Lengstum var þjóðleg sönglist eins
og vatnsfallið sem skapar sínar eigin
bugður á leið sinni úr fjalldal til
sjávar. Farveg þess má breyta á
ýmsa lund, breikka hann og dýpka.
Það gera tónskáldin, hljómsveitir-
nar, þrautþjálfaðir kórar o.s.frv.
Vængir söngsins hafa gegnt mikil-
vægu hlutverki í samskiptum Is-
lendinga yfir hafið. Til að mynda
starfaði Sveinbjörn Sveinbjörnsson
höfundur þjóðsöngsins íslenska um
skeið hér vestra. Björgvin Guð-
mundsson lét rammíslenska tóna -
hljóma í Winnipeg. Þeir bárust síðar
með skilum austur um hafið,eins og
drepið var á í síðasta blaði. Skagfirð-
ingar fengu þjóðsöng sinn vestan frá
Kyrrahafsströnd. Ragnar H. Ragnar
æfði vesturíslenska kóra, svo að um
munaði. Islendingar heima lærðu
lög eftir Jón Friðfinnsson og
Steingrím Hall. Síðast en ekki síst
starfaði dr. Hallgrímur Helgason
sem prófessor í hljómlist við Sask-
atchewan háskólann í mörg ár og
samdi þá meiri háttar tónverk. Voru
verk dr. Hallgríms flutt víða í
Kanada, bæði í hljómleikahöllum og
í útvarp.
Vitaskuld á íslands lag uppruna
sinn á íslandi og ekki dugir að benda
einvörðungu á leiðina frá vestri til
austurs. Síðustu áratugi hafa ís-
lenskir kórar, einsöngvarar og
hljómsveitir gert tíðförult um
Islendingabyggðir vestra, og hefur
sá þráður menningarlegra sam-
skipta ekki verið látinn niður falla.
í síðasta blaði L.H. var frá því
skýrt að tveir fjölmennir kórar ráð-
gera nú ferðir meðal íslendinga í
Bandaríkjunum og Kanada á sumri.
komanda. Fólk þetta kemur vestur
um á vængjum söngsins með sinn
íslenska tón, fornan, nýjan eða
"endurskaptan".
Lögberg - Heimskringla
Published every Friday by
LÖGBERG- HEIMSKRINGLA INCORPORATED
1400 Union Tower Building, 191 Lombard Avenue,
Winnipeg, Manitoba R3B 0X1 — Telephone 943-9945
EDITOR: Haraldur Bessason
ASSISTANT EDITOR: Margrét Björgvinsdóttir
SECRETARY: Emily Benjaminson
Typesetting, Proofreading and Printing — Typart Ltd,
Subscription $15.00 per year - PAYABLE IN ADVANCE
$20.00 in Iceland
— Second class mailing registration number 1667 —
Ur fréttaskeytum frá Islandi,
8.-16. Jan. 1981
framhald á bls. 8.
H.B..