Alþýðublaðið - 22.01.1961, Blaðsíða 7

RÚMUR mánuður er liðinn
síðan byltingin brauzt út í
Etiópíu — og Haila Selassie
keirari — sem ekki að á-
stæðulausu, er nefndur
ljónið frá Juda — hélt
heim í land sitt og barði hana
niður. Síðan heíur verið lítið
um fréttir þaðan en ekki eru
erlendir fréttamenn á einu
máli um það að öllum hafi ver
ið gefin grið, sem játuðu sekt.
sína, eins og keisarinn lofaði
við heimkomuna.
Útlendingar sem dvalizt
hafa í landinu um árabil
kvarta undan því að erfitt sé
að kynnast fólkinu og ástand-
inu þar, eins og það sé í raun
og veru. Framandi tungumál,
siðir og menning eiga sinn
þátt í því, en ekki hvað sízt
athafnasöm leynilögregla keis
arans, sem reyndar er tvískipt
og starfar hvor deildin án vit-
undar hinnar, auk þess sem
þær njósna hver um aðra.
Trúboðarnir komast allra
Osfa . Wozzen
útlendinga bezt í samband við
landsbúa. Þeir hafa yfirleitt
lært mál landsbúa vel, og
komast í náið samband við al-
múgann og yfirvöld þess hér-
aðs, sem þeir starfa í. Þeir
þekkja manna bezt mútukerfi
og óreiðu þá sem er svo áber-
andi í störfum fylkis- og lög-
reglustjóra. Þeir vita hversu
erfitt það yfirleitt er fyrir al-
menning að koma fram rétti
sínum gagnvart vilja hátt-
settra manna. Trúboðarnir
sinna köllun sinni við að
hjálpa fátæku og fáfróðu fólk-
inu, og vita að minnsta gagn-
rýni þar eða í fjarlægu heima
landi, er strax tilkynnt yfir-
völdunum með þeim afleiðing
um að þeir fá ekki leyfi til
að halda áfram störfum sínum.
Þetta er orsök þess að bækur
trúboðanna um landið sem og
viðtöl og þeirra við blaðamenn
gefa sjaldnast rétta mynd af
ástandinu í landinu.
Þegar keisarinn kom heim
frá útlegðinni 1941 með brezk
etíópískum herstyrk frá Kart
húm, voru í fylgd með honum
tíu innfæddir liðsforingjar,
sem höfðu fengið fullkomna
hernaðarmenntun erlendis. —
Meðal þeirra voru Mulugeta
og Mangistou, sem síðar komu
við sögu. Mulugeta varð for-
ingi lífvarðar keisarans, hinir
mynduðu hóp um hann og
hlutu flestir æðstu stöður rík
isins. Þegar Farúk var steýpt
af stóli af herforingjaklíku
tók keisarinn eftir að hann
var sjálfur umkringdur af hóp
samlyndra herforingja. Hann
lét þá þegar í stað sundra þess
um„hóp svo lítið bæri á, setti
marga þeirra í önnur embættj,
örfáa í fangelsi, eða útlegð, —
nokkra sendi hann til að
stjórna her Etíópíu, sem um
þessar mundir var í Kóreu, —
aðra í sendiherrastöður eða
gerði þá að fylkisstjórum í
fjarlægum héruðum.
Síðan þetta skeði hefur tor-
tryggni gætt æ meira hjá keis
aranum, og ef til vill ekki af
ástæðulausu. Auðvitað hafði
innanríkisráðuneyti hans líka
áður haft sérstaka deild í lög-
reglunni. Þessi deild átti að
vaka yfir öllum hræringum
og straumum sem kynnu að
koma í ljós þrátt fyrir það að
allir stjórnmálaflokkar voru
bannaðir, sem og verkalýðsfé-
lög og verkföll. Hún átti einn-
ig að fylgjast með öryggi keis-
arans og hollustu embættis-
manna hans.
* En í upphafi síðasta áratugs
þótti keisaranum ástæða • til
að koma upp sérstöku öryggis
l.iði innan lífvarðarins. Sér-
staklega skólaða, reynda og
keisaraholla menn úr þessari
deild, var síðar seinna farið
að senda sem fulltrúa eða
njósnara innan í allar grein-
ar ríkisrekstursins og hersins.
Hlutverk þeirra var að fylgj-
ast með öllu sem þar gerðist,
gera uppljóstranir ef þeir urðu
einhvers vísir
ar skríða
Rússland sækist mjög eftir
vinsemd við Afríkuríkin um
þessar mundir og auðveldar
það keisaranum mjög að fá
ríkulega fjárhagsaðstoð fpá
Bandaríkjamönnum. Á
ustu tveim árum einum eiga
Bandaríkin að hafa léð þeim
meira en hálfa milljón
sem notuð hefur verið til upp
byggingaT aðalstöðva öryggis-
þjónustunnar í Addis Abeba.
Á utanlandsferðum sínum
hefur keisarinn ætíð ferðast
eins og austrænn fursti, hvað
hann. líka er, með miklu og
glæsilegu fylgdarliði, hóp ráð
gjafa og lífvarða. Þessar. kostn
aðarsömu ferðir hans sem gefa
þjóðihni lítið' í aðra hönd, —
hafa meðal annars lengi ver-
ið litnar homauga af róttæk-
um andstæðingum hans, sem
hafa orðið að hafa hljótt um
sig opinberléga vegna öryggis
lögreglunnar.
Ferðalagið, sem . keisarinn '
fór nýlega til Brazilíu með
viðkomuí Ghana gaf andstæð-
ingum hans líka tækifæri til
valdaráns, með það í huga að
koma á stjórn í samræmi við
þá lýðræðislegu stjórnarskrá,
sem keisarinn gaf landinu
1948, en hefur aldrei orðið
meira virði en pappírinn, sem
hún var prentuð á.
Nú er vitað að leiðtogar
uppreisnarinnar eru einmitt
þeir menn, sem vegna stöðu
sinnar umgengust keisarann
daglega, og hefðu því hvenær
sem var. getað tekið völdin af
keisaranum, lífs eða liðnum.
Byltingin fór samt sem áð-
ur fram án blóðsúthellinga
og hávaðalítið bæði í höfuð-
staðnum og úti á landsbyggð-
inni, á meðan uppreisnarmenn
handtóku þá ráðherra og hers
höfðingja, sem reyndust holl-
ir- keisaranum. Um það var
rætt að stofna lýðveldi en sú
. hefð að vilja hafa keisara er
sterk og rótgróin í landinu. —
Krónprinsinn Asfa 'Wozzen er
gamalkunnur fyrir frjálslyndi
■ og iramfaralöngun. Hann var
.sóttur og kynntur sem-.kon-
ungur af byltingarmönnum,
án þess að sjá hafi mátt
nokkra andspyrnu gegn því af
hans hendi í útvarpsávarpi
því, sem hann hélt rétt eftir
að byltingin hófst.
Ryltingarmenn virtust á
góðri leið með að ná öllum
völdum í sínar hendur á til-
tölulega friðsamlegan hátt,
þegar keisarinn lét til sín
heyra hinum megin Atlants-
hafsins. Hann brá hið skjót-
asta við, sté upp í flugvélina
ásamt fylgdarliði sínu og hélt
’.til Afríku. Byltingarmenn
settu þegar lendingarbann á
alla flugvelli landsins, til að
hindra að hann kæmist til
Etíópíu aftur.. Hann lét sig
bannið hins vegar .engu skipta
og skipaði flugforihgja sínum
að lenda „Skymastervél sinni
samdægurs á flugvellinum í
Asvara, sem var á valdi mágs
hans, Ras' Abbiye fylkisstjóra
Eritreu. . „ .
,Er hann hafð.i kallað saman
&'■ a’lt -• það herlið,-.. sejn , tiltækt
var, tók hann það ráð að biðja
til guðs á kirkjutröppunum í
Asmara til að styrkja baráttu
þrek manna sinna, bæði nær-
verandi og fjarverandi. Guð
var vitni að réttlæti hans og
nú gátu allir séð að hann var
kominn aftur til elskaðra en
■ villuráfandi þegna sinna. —
.Síðan hélt hann útvarpsræðu
frá. bandarískri herútvarps-
stöð rétt utan við Asmara og
tilkynnti komu sína, lýsti yf-
ir því, að hann myndi hefja
baráttu gegn uppreisnarmönn
um, en sýna þeim mildi, sem
iðruðust gerða sinna og gæf-
ust upp.
Þessar gerðir hans virtust
hafa ótrúlega mikil áhrif á
landsbúa. Nú kom fyrst til
blóðsúthellinga og bæði upp-
reisnarmenn og keisarasinnar
tóku að nota vopn sín. Flug-
vélar úr flughernum vörpuðu
sprengjum á höfuðborgina og
Mengesha hershöfðingi, sem
fylgdi keisaranum að málurr,,
Framhaid á 11* síðu.
Alþýðublaðið — 22. jan. 1961 f