Alþýðublaðið - 23.08.1961, Blaðsíða 4

ÞÁ ER HINNI merku efna-
Iiagsráðstefnu í Punt del Este
í Uruguay lokið með ágætum
Srangri. Öll þátttökuríkin
úndirrituðu framfarasáttmál-
énn, að Kúpu einni undantek-
inni. Helztu atriði sáttmálans
Jeru þau, að Bandaríkjjamenn
skuldbinda sig til að útvega
20 milljarða dollara á næstu
-tíu árum til þess að gera ríkj-
unum í Mið- og Suður Ameríku
kleift að losa sig frá hinu
staðnaða efnahagskerfi, er þau
-hafa búið við, og hjálpa þeim
áleiðis til betra íífs fyrir þjóð-
irnar allar. Það skal að sjálf-
.sögðu tekið fram, að undirrit-
un sáttmálans er aðeins byrj-
unin og ómöguleg er að segja
fyrir um framhaldið. En allt
um það er þetta góð byrjun
-og að ýmsu leyti stórsögulegri
•«n ýmislegt annað, sem meira
hefur verið um talað í blöðum
undanfarið Þetta er raunveru-
Jega mesta viðurkenning kapí-
Áalismans á því, að honum
toeri, að bæta lífsskilyrði fá-
^MMMWMMMWWWWmw
Myndirnar:
* FJÖGURRA dálka
mynd'in hér neðra er frá
ráðstefnu Ameríkuríkj-
anna. Douglas Dillon, fjár-
málaráðherr,a Bandaríkj-
ánna, gefur starfsbróður
sínum frá Kúbu, „Ché“
Guevara, hornauga. — Á
mill'i þeirra sitja fulltrúar
MonteVideo. Á hinni mynd
inn'i sést Dillon undirrita
fr.amfarasáttmálann.
tæklinga, ef hann á ekki að
eiga á hættu, að missa obbann
af fólki í vanþróuðum löndum
yfir til kommúnista. Þarna er
verið að færa kalda stríðið yf-
ir á efnahagssviðið, þar sem
það er sannarlega betur komið.
Fjármagnið, sem veita á til
þessa heimshluta á að koma frá
Bandaríkjunum, ýmsum Evr-
ópuríkjum, Japan og alþjóð-
legum lánastofnunum. Það
verð, sem greitt er fyrir aðstoð
þessa, er klásúla í sáttmálan-
um, þar sem tekið er fram, að
einkaframtak skuli styrkt. —
Hins vegar er það almennt við-
urkennt í Washington, að þessi
stefna Kennedys byggist að
verulegu leyti á eftirliti ríkis-
stjórna og þátttöku þeirra í
uppbyggingunni, svo að allir
ættu að geta verið ánsegðir.
Annars miðast áætlunin
fyrst og fremst við „sjálfs-
björg“ og eru þetta helztu atr-
iði hennar: Lýðræðislegar
stofnanir skulu styrktar og
bættar með sjálfsákvörðun,
hraða skal efnahagslegum og
félagslegum framförum til að
hækka meðaltekjur, bæta skal
húsnæði, umbætur skulu gerð
ar í landbúnaði og unnið mark
visst að aukinni menntun, bæta
skal þær stofnanir, er fást við
heilsufar og heilbrigði, vinnu-
laun skulu verða heiðarleg svo
og vinnuskilyrði, skattalög
skulu endurbætt og tekin upp
iheilbrigð stefna í fjármálum
ríkjanna, verðlag neyzluvarn-
ings skal styrkt og hraðað skal
þróun í átt til aukinnar sam-
stöðu ríkja latnesku Ameríku
Kennedy Bandaríkjaforseti
hefur sagt um þessa áætlun
sína: „Við höfum ekki áhuga á
að leggja fram fé nema við finn
um, að það komi lífi þjóðar-
innar að notum“. Má segja, að
þetta sé hornsteinn áætlunar-
innar. Hvort hún tekst eða
ekki, er undir því komið að
hve miklu leyti viðkomandi
ríki eru fús til að fara eftir
henni og því, að hve miklu
leyti Bandaríkjamenn eru
reiðubúnir til að ganga eftir,
•að öllum atriðum sáttmálans
sé framfylgt.
Á ráðstefnunni reyndu
Bandaríkjamenn að fá fram-
gengt hugmynd að því að
setja á laggirnar nefnd, er
skyldi fara yfir og grandskoða
þróunar-áætlanir hinna ýmsu
ríkja. Smáríkin, eins og t. d.
Uruguay, tóku þessari hug-
mynd vel, en stærri ríkin, að-
allega Argentína, lögðust mjög
á móti henni, aðallega vegna
þess, að þeim þótti með henni
•höggvið nálægt sjálfstæði sínu.
Niðurstaðan varð sú, að ráð-
gjafarnefnd var sett á laggirn-
ar, og geta ríkin lagt áætlanir
sínar fyrr hana, ef þau vilja.
Hins vegar mun aðalábyrgðin
á framkvæmd áætlunarinnar
hvíla á Sam-ameríska fram-
kvæmdabankanum (Inter-Ame
rican Development Bank). Féll
ust Bandaríkjamenn á, að þetta
mundi næg trygging fyrir fram
kvæmd áætlunarinnar, en af-
staða stærri ríkjanna kann að
benda til þess, að erfitt geti
reynzt að tryggja, að aðstoðin
verði notuð, eins og ætlunin er,
án þess að eiga á hættu að
særa þjóðarstolt.
Hætt er við, að þessir erf-
iðleikar eigi eftir að loða við
áætlunina. Það er hins vegar
Ijóst, að sú stefna núverandi
Bandaríkjastjórnar að heijnta
ekki pólitískan stuðning í skipt
um fyrir efnahagsaðstoð (sam-
anber viðhorfið til Quadros)
gerir málið auðveldara við-
fangs. Það má hins vegar segja,
að erfitt sé að leyfa hvaða þjóð
skipulag sem er innan slíkra
samtaka, því að þjóðskipulag
og efnahagskérfi er erfitt að
aðskilja hvort frá öðru. T. d.
má benda á, að Kúbumenn
undirrituðu ekki sáttmálann,
þar eð í honum eru sett fram
almenn, lýðræðisleg megin-
markmið Og þegar tillit er tek
ið til hinna tíðu byltinga í;
þessum ríkjum og einræðisherr ;
anna, sem fer raunar stöðugt 1
fækkandi sem betur fer, þá
vaknar líka sú spurning >hve
stranglega hinni lýðræðislegu
yfirlýsingu verður framfylgt
gagnvart þeim.
Ráðstefnan í Punta del Este
var góð byrjun. Vonandi bera
Ameríkuríkin gæfu til að
fylgja henni eftir með alhliða
uppbyggingu, því að á fáum
stöðum í heimi hafa jafnmikil
auðæfi verið látin liggja ónotuð
eða aðeins nýtt til hagsbóta fyr
ir hina fáu ríku.
Kaupfélags-
stjóraskipti
á Siglufirði
Siglufirð'i, 21. ágúst.
KAUPFÉLAG Siglfirðinga
hélt skemmtikvöld, í gær
kvöldi, sem var jafnframt
kve ðjusanísæti fyrir Bjöm
Stefánsson, kaupfélagsstjóra
og frú.
Til skemmtunar var m. a. að
frú Snæbjörg Snæbjarnardótt
ir söng við undirleik Magnús
ar Bl. Jóhannssonar. Páll H.
Jónsson, erindreki Sambands
iíslenzkra samvinnufélaga,
flutti erindi. Á eftir kvöddu
ýmsir kaupfélagsmenn hjónin_
óg þökkuðu Birni framúrskar
andi vel unnið starf s. 1. 7 ár.
Björn flytur nú héðan og tek
ur v'ð kaupfélagsstjórastarfi
að Egilsstöðum. Nýr kaupfé
lagsstjóri hefur verið ráðinn
hér, en það er ungur Siglfirð
ingur, Skarphéðinn Guðmunds
son að nafni. Hófið fór vel
j fram og var h':ð ánægjulegasta
J. M.
A 23. ágúst 1961 — Alþýðublaðið
. • .... - ,'i' ■