Alþýðublaðið - 02.12.1961, Qupperneq 7

að Iosa aftan úr trollinu á
dekkinu, þá er skipiftu snú
ið og sett í „kaststöðu“, og
venjulega ef kastað er til
baka á saraa togið, þá er
varpan yfirleitt komm í
botninn á sama stað og dýpi
og híft var upp á. Þetta er
ekki hægt að gera á síðu-
togara nema með ærinni
fyrirhöfn og tímaeyðslu.
Með því að toga með vír-
ana í tveim topprúllum
beint aftur undan skipinu,
hverfur allt slit og allur sá
viðhaldskostnaður, sem er á
síðutogurunum, og skuttog-
arinn liggur betur og verð-
ur stöðugri við drátt, dekk
pollar hverfa alveg, og við
það verður dráttarvíraslit
miklu minna. Hægt er að
kasta óklárri vörpu úr skut-
togara.
Innbyrðing afla og veiðar
færa gengur mun fljótar
fyrir sig á skuttogara. Það
tekur sama tíma að inn-
byrða mikinn eða lítinn
afla, því hann er innbyrtur
í heilu lagi, allt upp í 20
tonn, og það tekur aðeins
nokkrar sekúndur að hífa
hann upp í skutrennuna og
inn á dekk. Hann er sprikl-
andi og óskemmdur, þegar
honum er hleypt úr pokan-
um og niður á neðri dekk,
þar sem hann er unninn.
Á síðutogurunum er sag
an önnur, sérstaklega ef um
eitthvað magn af fiski er
að ræða. Þar er þjappað
niður í pokann með svokall
aðri snörlu, þar til hann er
fullur. Þá er pokinn dreg-
inn fram með síðu skipsins,
upp og innfyrir borðstokk-
inn, en þar er leyst frá hon
um. AHur þessi þvælingur
á fiskinum til og frá í troll
inu, er eyðilegging á hrá-
efninu frá fyrstu hendi. —
Fiskur úr fyrstu tveim
pokunum lítur vel út, en
síðan fer hann stórversn-
andi, kemur inn stein-
dauður og blóðhlaupinn,
sérstaklega úr stórum „holl
um“. Á brezkum skuttogur-
um er svo kallað tveggja
poka fyrirkomulag, sem
skapar minni þrýsting
á aflann í pokanum —
og komi gat á annan pok-
inn í drætti, þá heldur hinn
þeim afla, sem í hann er
kominn og meiru til.
Þá er komið að einum
stærsta kosti skuttogarans
fram yfir 4íðittogarann,
en hann er sá, að hægt er
að vinna aflann undir
dekki, og er það mjög þýð-
ingarmikið. sérstaklega á
v.etrum í frostum og mis-
jöfnum veðrum. Það vinnst
betur úr hráefninu, afköst
ÞEIM fjölgar sífelt stóru
og miklu skuttogurunum á
Norður-Atlantshafinu. —
Þeir hafa verið litnir horn-
auga af flestum, sem út-
gerð stunda, en þeir, sem
eiga þá, - hafa ekki nógu
stór orð til að lýsa ágæti
þeirra. Menn rífast ura
kosti þeirra og gaila, og við
hér heima á Islandi höfum
ekki farið varhluta af þeim
deilum. Sitt sýnist hverj-
um eins og eðlilegt er, —
enda er þarna um að ræða
gerbyltingu í togaraút-
gerð, sem við íslendingar
verðum fyrr eða seinna að
taka afstöðu til.
Loftur Júlíusson heitir
maður, sem verið hefur
skipstjérii á einum hinna
þriggja verksmiðjuíogara
Breta um nokkurt skeið,
en þeir eru allir skuttogar-
ar. Hann er staddur hér á
landi um þessar mundir, og
Alþýðublaðið notaði tæki-
færið og ræddi við hann i
þeim tilgangi að gefa les-
endum sínum kost á að
kynnast áliti manns, sem
þekkir betur en nokkur
íslendingur þessi miklu
skip.
Loftur sagði þegar í upp
hafi ' viðfals okkar við
hann, að skuttogararnir
væru framtíðin, og hefðu
þeir þegar sýnt og sann-
að yfirburði sína yfir síðu-
togurunum, eins og liann
kallar þá. Máli sínu til
sönnunar sagði hann, að
fleiri og fleiri þjóðir væru
nú að byggja þessa togara.
Þjóðverjar t. d. byggja nú
nær eingöngu skuttogara.
Þeir togarasjómenn, sem
kom,ið hafa af sfðutogur-
um vfir á skuttogara, — og
kynnst liafa kostum þeirra
og yfirburðum, vilja ekki
skipta aftur. Til þessa eru
vinnuskilyrði og allur að-
búnaður á skuttogurum of
góð.
* „Ef við eigum ekki að
dragast aftur úr öðrum
fiskveiðiþjóðum, eins og
við erum reyndar þegar
farin að gera, verðum við
að gera eitthvað róttækt í
útgerðarmálum okkar,“
sagði Loftur. „Gömlu togar
ana okkar er ekki hægt að
losna við nema í brotajárn.
Það er kannski hægt að
breyta einhverjum þeirra í
■flutningaskip, en við verð-
um að eignast togara, sera
geta sóttá fjarlæg mið allt
árið um (kring, ;og jtkki
þurfa að sigla til lands
með lítinn sem engan afla
af ótta við að hráefnið
skemmist,“ hélt hann á-
fram. Hann sagði, að ný að
ferð við geymslu á fiski um
borð í fiskiskipum væri nú
farin að ryðja sér til rúms.
Er það svokölluð heilfryst-
*ng, en þá er fiskurinn
tekinn strax og hann hefur
verið veiddur, og hann
djúpfrystur. Þannig er hægt
að geyma hann lengi, en er
hann hefur verið þíddur
með sérstökum vélum, eru
gæði hans þau sömu, og
þegar hann kemur upp úr
sjónum.
Þessi aðferð getur verið
ein byltingin enn, og getur
haft ófyrirsjáanlegar af-
leiðingar fyrir alla útgerð.
Það skiptir þá ekki Iengur
máli hve lengi togararnir
igggiasaiiisisimMiMiaw ....
Á myndinnj sést skutrenna
og brú, þaðan, sem fylgzt
er með botnvörpunni, þeg-
ar hún cr dregin inn.
eru á veiðum, heldur að-
eins að þeir fylli sig. Þá
verður það aðalatriðið að
sækja á beztu fiskimiðin,
og geta það allt árið um
kring, hversu langt sem þau
eru í burtu. Þá þarf stór og
góð skip til að geta boðið
veðrunum byrgin. Loftur
sagði, að ef þessi aðferð
yrði notuð, gerði það hina
stóru skuttogara enn mikil
vægari fyrir hverja þjóð.
Loftur kom nú að þeim
atriðum, sem við komu yfir
burðum skuttogara yfir síðu
togara, og þá auðvitað fyrst
að þeim atriðum, sem skip-
stjóranum koma við. Hann
sagði að mun auðveldara
væri að stjórna skuttogara
en síðutogara, sérstaklega
vegna þess, að hægt er að
beygja þeim á bæði borð, —
hvorf heldur er við upphíf-
ingu eða köst. Meðan verið
er að innbyrða veiðarfæri
og afla, er skipinu haldið
á hægri ferð áfram allan
tímann, og meðan verið er
Viðtal við Loft
Jillíusson
verða meiri. Aðstaða og ör-
yggi verður meira og betra,
og þeir, sem vinna að afl-
anum losna algjörlega við
ágjafir vosbúð og kulda,
sem fylgir síðutogurunum.
Slysahættan verður mikið
minni ©g meira skjól er við
að taka vörpu inn á skuttog-
ara. Þeir taka lítinn sem
engan sjó inn á dekkið með
an varpan er innbyrt og öll
vinna að því Iútandi er mun
auðveldari, þar sem allt er
dregið inn á dekk með vél-
arkrafti. Þar af leiðandi
þarf ekki fleiri en 12 háseta
í allt á skuttogara og það
á stærstu verksmiðjutogar
ana, sem eru allt upp í 2800
tonn.
Hvað veiðarfærum við-
víkur, þá nota skuttogarar
ekki rópatóg, stertatóg eða
pokagjarðir, sem er tölu-
verður spamaður, og léttir
einnig botnvörpurnar.
Með þessari upptalningu,
sagðist Loftur hafa dregið
fram helztu kosti skuttog-
araitna, sem þeir hafa frani
yfir síðutogarana, sem hann
telur að smá hverfi í ná-
inni framtíð.
Skip það, sem Loftur
stjórnar, nefnist „Fairtry“.
en það er eirtn af þrein skut
togunun Breta. Það stund-
Framhald á 11. síðu.

Alþýðublaðið — 2. des. 1961