Alþýðublaðið - 24.03.1963, Blaðsíða 8

yffMiip
' 8 24. marz 1963 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ
RÆÐA GYLFA Þ. GÍSLASONAR MENNTAMÁLARÁÐHERRA Á ALÞINGI UM KENNARAMENN
KENNARAR gegrna einu ábyrgrS-
armesta starfi, sem unnið er í sér-
hver ju þjóðfélagi. Uppeldi ogr
menntun æskunnar hefur megin-
þýðingu, ekki aðeins fyrir farsæld
þjóðarinnar, heldur einnig fyrir
hagsæld hennar. Það hlýtur því að
skipta miklu máli, að þeir, sem
hafa eiga með höndum uppeldi
æskunnar að miklu leyti og
fræðslu hennar að mestu leyti, séu
hinum mikla vanda sínum vel
vaxnir. En að öðru jöfnu hljóta
þeir að teljast vandanum þeim
niun betur vaxnir sem þeir hafa
meiri og betri menntun til að
bera. Það er þcss vegna ein af
frumnauðsynjum góðs skólakerfis,
að verðandi kennarar eigi kost á
góðri og traustri menntun.
Nokjtuð hefur á það skort und-
anfarna áratugi, að kennurum
hafi vetið búin nægilega góð
menntunarskilyrði. Kennaraskóli
íslands var stofnaður árið 1908.
Núgiídandi lög um skólann eru
frá árinu 1947. Menntunarskilyrði
kennara hafa ekki vérið bætt á
undanförnum áratugum í.jafnrík-
um mæli og átí hefur sér stað
um ýmsar aðrar mikilvægar starfs
stéttir. Ein af ástæðunum er ef-
laust sú, að húsakostur skólans
hefur verið algjörlega ófullnægj-
andi hin síðari ár, enda hefur
hann þangað til á þessum vetri
starfað í upphaflegu húsi sínu. En
á síðastliðnu hausti flutti kennara
skólinn í nýju bygginguna, sem
hefur verið í smíðum síðan 1958.
Var henni að vísu ekki fulllokiö (
og er ekki enn. Nú í sumar mun
henni þó verða lokið eða réttara
sagt þeim áfanga heildarbygging-
arinnar, sem unnið hefur verið að
undanfarin ár. Næsta haust mun
því Kennaraskólinn geta tekið til
starfa í nýju húspæði, sem telja
má eitt vandaðasta skólahús lands-
ins.
En undanfarin ár hefur ekki að-
eins verið unnið að því að koma
upp nýju húsnæði fyrir Kennara-
skóla íslands. Jafnframt hefur
verið starfað að því að undirbúa
algera nýskipan á skólanum sjálf-
um, skipulagi hans og námsefni,
í því skyni að bæta menntunar-!
skilyrði kennarastéttarinnar. Upp-
haf þess máls er það, að 29. febrú-
ar 1960 skipaði menntamálaráðu-
neytið 7 manna 'nefnd til þess að
endurskoða gildandi löggjöf um
Kennaraskóla íslands og semja
nýtt frumvarp til laga um skólann.
í nefndinni áttu sæti Freysteinn
Gunnarsson, skólastjóri, og var
Gylfi Þ. Gíslason.
liann formaður hcnnar, Ágúst Sig-
urðsson, kennari, dr. Broddi Jó-
hannesson, kennari, Guðjón Jóns-
son, kennari, Gunnar Guðmunds-
son, yfirkennari, Helgi Elíasson,
fræðslumálastjóri, og dr. Símon
Jóh. Ágústsson, prófessor. Hinn
31. ágúst 1960 var Sveinbirni Sig-
urjónssyni, skólastjóra, bætt í
nefndina. Lauk hún störfum í sept-
ember 1961 og skilaði þá til
menntamálaráðuneytisins frum-
varpi til laga um Kennaraskóla
íslands ásamt greinargerð fyrir
störfum sínum og frumvarpinu
sjálfu. Var frumvarp þetta athug-
að rækilega í menntamálaráðu-
neytinu og efni þess rætt við full-
trúa frá Háskóla íslands og
Menntamálaráðuneytið skipaði
urstaða þeirra viðræðna varð sú,
að ekki þótti ráðlegt að leggja
nýtt frumvarp um Kennaraskól-
ann fyrir þingið 1961—’61, heldur
undirbúa málið betur og freista
þess að koma á algeru samkomu-
lagi milli forystumanna Kennara-
skólans og kennarastéttarinnar,
Háskólans og forustiunanna úr
hópi menntaskólanna, áður en
málið yrði lagt fyrir Alþingi.
Menntaskólaráðuneytið skipaði
því 2. júlí 1962 sérstaka nefnd til
þess að fjalla um frumvarp 8
manna nefndarinnar og freista
þess að samræma sjónarmið Kenn
araskólans, Háskólans og mennta-
skólanna. í þessa nefnd voru skip-
aðir Birgir Thorlacius, ráðuneyt-
isstjóri, og var hann formaður
hennar, Ármann Snævarr, háskóla
rektor, Helgi Elíasson, fræðslu-
málastjóri, Kristinn Ármannsson,
rektor Menntaskólans í Reykja-
vík og þáverandi skólastjóri
Kennaraskólans Freysteinn Gunn-
arsson, en dr. Broddi Jóhannesson
var skipaður varamaður hans og
tók fast sæti í nefndinni, er hann
hafði verið skipaður skólastjóri
Kenharaskólans. Nefnd þessi at-
hugaði allt málið mjög vandlega,
gerði ýtarlegan samanburð á náms
efni ; Kennaraskólans og mennta-
skólanna og tillögur um námsefni
hinna nýju deilda, sem gert er
ráð fyrir í Kennaraskólanum.
Innan Háskólans var málið ekki
aðeins rætt í háskólaráði, heldur í
öllum deildum Háskólans. Þetta
frumvarp, sem hér liggur fyrir,
er niðurstaða af störfum þessarar
nefndar og hefur samhljóða með-
mæli hennar. Má þvi segja, að það
fullnægi óskum forvígismanna
Kennaraskólans og kennarastétt-
arinnar og hafi samþykki og með-
mæli háskólaráðs og rektors
Menntaskólans í Reykjavík. Ætti
þessi undirbúningur málsins að
auðvelda hinu háa Alþingi að taka
skjóta afstöðu til frumvarpsins.
Meginbreytingarnar, sem felast
í þessu frumvarpi frá gildandi á-
kvæðum um Kennaraskóla íslands,
eru:
1. Að veita skólanum réttindi til
að, brautskrá stúdenta,
2. að koma á fót framhaldsdeild
við skólann,
3. að stofna undirbúningsdeild
fyrir sérkennara,.
4. aukin æfingakennsla og
5. nokkurt kjörfrelsi um náms-
efni.
Frumvarpið gerir ráð fyrir því,
að skólinn greinist í 6 deildir:
1. Almenna kennaradeild, þar
sem námið skal taka f jögur ár og
Ijúka með almennu kennaraprófi,
sem veiti kennararéttindi í bama-
og unglingaskólum landsins.
| 2. Kennarad. stúdenta, þar sem
| stúdentum úr menntaskólunum
! skuli gert kleift að ljúka kennara-
I prófi með eins árs námi, en í þeirri
delld skulu nemendur ljúka sama
námi og nemendur í almennu
kennaradeildinni í uppeldisgrein-
! um og þeim greinum kennara-
1 námsins öðrum, sem eru ekki
kenndar til almenns stúdents-
prófs.
3. Menntadeild, þar sem þeir,
sem lokið hafa prófi frá almennu
kennaradeildinni með 1. einkunn
árið 1967 eða síðar, skulu geta bú-
ið sig undir stúdentspróf á einu
ári. Námskröfur til stúdentsprófs
frá ~ Kcnnaraskóla íslands skulu
sambærilegar kröfum til stúdents-
prófs menntaskólanna, þó þannig,
að lieimilt sé að látá próf í upp-
eldis- og kennslufræðum frá al-
mennu kennaradeildinni gilda til
stúdentsprófs og fella niður innan
takmarka, sem ákveðin eru í reglu
gerð, annað námsefni sem því
svarar, á svipáðan hátt og gert er
um sérgreinar í mála- og stærð-
fræðideildum menntaskólanna.
Gert er ráð fyrir, að þessi mennta
deild taki til starfa í síðasta lagi
eftir 4 ár, þ. e. a. s. þegar þeir,
sem ganga inn í Kennaraskólann
á næsta liausti, hafa stundað nám
í 4 ár í almennu kennaradeildinni.
4. Framhaldsdeild, er veitir '
ncmendum kost á framhaldsmennt
un með nokkru kjörfrelsi, og i
skulu þeir þá stunda nám í eigi
færri greinum en þrem og sé ein
þeirra aðalgrein. Skal þessu fram-
haldsnámi Ijúka með prófi og
stþríla^idi kennurum heimilt að
leggja stund á einstakar greinar
þessa framhaldsnáms eftir frjálsu
vali og ljúka í þeim tilskildum
prófum.
5. Undirbúningsdeild sérnáms
og skal þá vera um 2ja ára nám
að ræða, sem búi nemendur undir
kennaranám í sérgreinum, svo sem
handavinnu, íþróttum, tónlist,
teikningu, húsmæðrafræðslu og
öðrum uppeldisstörfum, hvort sem
sérnámið fer fram í Kennaraskól-
anum eða annars staðar.
6. Handavinnudeild, sem veit-
ir sérmenntun í handavinnu karla
og kvenna og sér nemendum fyrir
æfingum í að kenna þær. Enn-
fremur sjái handavinnudeildtn
nemendum í öðrum deildum Kenn-
araskólans fyrir kennslu í handa-
vinnu og kennsluæfingum í þeirri
grein. Sé námstími í handavinnu-
deild tvö ár og skuli þeir, sem út-
skrifast úr deildinni, öðlast tétt-
indi til að kenna handavinnu í
barnaskólum og framhaldsskólom.
I frumvarpinu eru sett ný á-
kvæði um rétt til inngöngu í 1.
bekk almennu kennaradeildarinnar
Gert er ráð fyrir tvenns konar inn-
gönguskilyrðum. Annars vegar
landsprófi miðskóla með þeirri lág-
markseinkunn, sem ákveðin er í
reglugerð um miðskólapróf í bók-
námsdeild, eða fullgildu gagn-
fræðaprófi bóknámsdeildar með
lágmarkseinkunn i nokkrum aðal-
greinum, sem reglugerð ákveði,
enda gangi gagnfræðingar undir
viðbótarpróf í einstökum reinum,
ef þörf krefur, svo að tryggt sé að
þeir hafi lokið námi, sem samsvari
námi til Iandsprófs miðskóla. Al-
mennt stúdentspróf veitir rétt til
inngöngu í kennaradeild stúdenta.
En rétt til inngöngu í menntadelld
og framhaldsdeild eiga þeir, sem
lokið hafa almennu kennaraprófi
með 1. einkunn 1967 eða síðar, þ.
e.a.s. þeir, sem hefja nám í Kenn-
araskólanum á næsta hausti eða
síðar. Heimila má þeim, sem lokið
hafa slíku prófi fyrir þann tíma,
inngöngu í deildina, en vilji þeir
þreyta stúdentspréf, skulu þeir
Ijúka viðbótarprófi, sem nánar
verði kveðið á um í reglugerð.
Rétt til inngöngu í undirbúnings-
deild sérnáms veitir landspróf mið-
skóla, gagnfræðapróf eða önnur
hliðstæð próf með þeirri einkunn
sem stjórn skólans metur gilda,
enda sé bá nám og prófkröfur full-
nægjandi að dómi skólans. Rétt til
inngöngu í handavinnudeild eiga
þeir, sem lokið hafa námi í undir-
búningsdeild sérnáms í Kennara-
skólanum, stúdentsprófi eða al-
mennu kennaraprófi.
Með þeirri skipan, sem gert er
ráð fyrir í frumvarpinu, má telja
að inntökuskilyrði í Kennaraskól-
ann veröi hliöstæð inntökuskilyrð-
um í hina almennu menntaskóla.
Nám í almennu kennaradeildinni
á að vera 4 ára nám eins og mennta
skólanámið. En þar eð námið í
almennu kennaradeildinni þarf að
sjálfsögðu fyrst og fremst að mið-
ast við þarfir kennara, er ekki unnt
að hafa námsefni hennar þannig,
að lokapróf hennar geti svarað til
stúdentsprófs og þannig veitt rétt
til inngöngu í háskóla. Þess vegna
er gert ráð fyrir stofnun mennta-
deildarinnar. og á námsefni hennar
að vera þannig, að þar fái nemend-
ur þekkingu í beim greinum, sem
nauðsynlegar eru til stúdentsprófs