Baldur - 25.01.1903, Blaðsíða 2

2
BALDUR, 26. JANÖAR I9O3.
BALDUR
er gefinn útáGIMLI, IVÍANITOBA.
Kemur út einu sinni í viku.
Kostar $1 um árið,
Borgist fyrirfram;
Útgcfcndur :
Nokkiur Ný-Íslendingar.
Ráðsmaður: G. ThORSTEINSSON.
Prentari : JöHANNES VlGFÚSSON.
Utanáskrift til blaðsins:
BALDUR,
Gimli, Man.
Verð á smáum aug’ýaingum er 25 ceuts
íyrir þumlung dá kelengflar. Afsláttur er
gefinn á st<erri auglýíingum, sem birtasl í
biaðinu yfir lengri tíma. V ðvikjandi
s'ííum afslætti, og öð um fjármálum blaði
ias, eru menn bcðair að srúa sjer að »áð»-
manninum.
MÁNUDAGINN, 2Ó. JAN. I9O3.
Samrœmi.
Eftir ALBERT e. KRISTJÁNSSON.
I'að eru ótal málcfni sem við Ný-
íslendingar þurfum að hugsa um í
sameiningu, tala um í sameiningu
og vinna að í sameiningu, án til-
lits til þess, hvaða trúarbragða eða
stjórnmáia skoðun hver af oss
hefir.
Það er forarpollur (einn af mörg-
um) á aðaiveginum okkar. Það
þarf að brúa hann. Eigum við að
standa (eins og við höfum gjört)
við pollinn og biilvast um yfir veg-
le.ysinu, og lcsa óbænir hvcr j'fir
fiðrum fyrir það, að við getum
ekki allir Iitið cins á eitthvcrt
málefni ? Eða eigum við að stinga
öðrum málum undír stól og icggja
saman krafta okkar til að brúa
pollinn ?
Það þarf að kjósa mann f sveitar-
eða skóla-stjórn. Eigum við að
velja manninn eftir því hvorí liann
er Lúterskur eða Unitari, Liberal
eöa Conservative, svo hann verði
fuiltrúi einhvers flokks til þess, að
sýna að sá flokkur hafi töglin og
hagldirnar — geti sungið hærra en
hinir ? — Eða eigum við að velja
hann cftir þvf, hve mikia hæfileg-
kika og hve góðar kringumstæður
hann hefir, til að sinna sem bezt
hinum sameiginlegu vclfcrðarmál-
um byggðarinnar ? Þá yrði hann
fulltrúi byggðarbúa til þess að
vinna f samrœmi við kjósendur
stna að málefnum þeim, er snerta
þeirra sameiginiegu hagsmuni.
Jeg get nú ekkí sjcð að það
ætti að hindra oss neitt, að sumir
af oss cru Lúterskir og sumir
Unitarar ; eða það, að sumir eru
Liberalar, sumir Conservativar og
aörir Sociaiistar.
Það væri hægt að telja upp ara-
grúa af sameiginlegum velfcrðar-
málum, scm við gætum unnið að f
samrœmi, tíl heilla fyrir einstakl-
inginn og sveitarfjelagið.
Það eru til menn, sem hugsa
um mögulegleikana til samrœmis
eitthvað á þessa leið : ,,Jeg gæti
komið mjer saman við nágranna
mfna, og verið umburðarlyndur
við þá, cf jeg gæti treyst því að
þeir sýndu mjer hið sama á móti;
cn jeg þori ekki að reyna það, af
þvf, að þcir myndu nota þá til-
raun mína til þess að nfðast á mjer“.
En, vinur minn, nágrannar þfnir
iáta lfka þcssa tilraun ófram-
kvæmda, af þvf þcir tortryggja
þig. Þeir hugsa ef til vill alveg
eins um þig, og þú hugsar um þá,
en þeir hafa allir, hver í sínu
lagi, traust á sjálfum sjer. Svo
strita menn og strfða hver í sfnu
lagi, eins og piltur og stúlka, sem
elska hvort annað, en trúa því
hvort fyrir sig, að ást þeirra verð:
ckki endurgoldin af hinu, og Iifa
svo alia æfi sína (ef þeim hcppnast
að lifa hana alla) í kærleiksleysi og
óánœgju. Við mundum almennt
segja, að svona hjú bökuðu sjer
æfilanga ófarsæld, bara af klaufa-
skap, en það er líka bara af
klaufaskap, að við getum ekki lif-
að í meira samræmi en við gjörum.
og klaufaskapur vor er ekki að
eins æfilangt böl fyrir oss sjálfa,
heldur er hann líka til tjóns fyrir
efti’rkomendur vora, og til tafar
fyrir framþróun mannfjclagsins.
Það er ástæðulaust að halda því
fram, að við höfum ekki í oss og
kring um oss mögulegleikana til
sameiginlegrar starfsemi. Við Ný-
íslendingarhöfum alveg eins mikla
starfskrafta, andlega og lfkamlega,
eins og jafnstór hópurmannaannars
staðar. Við höfum eir.s skemmti-
'cgan, og — cf vel væri á haldið
— eins arðberandi landshluta,
eins og yfirlcitt gjörist í Canada.
Það er þvf cnginn vafi á því fyrir
mjer, að N ýja ísland g æ t i vcrið
samræmisins land, h v a r sem á
það væri litið, cf vjer að cins legð-
um fram krafta okkar til að breytaí
ósamrœmi fjelagslífsins f samrœmi.
Jeg cr Ný-íslendingur. Mjer
þykir vænna um Nýja Island en
nokkurn annan hluta Ameríku.
Þessvcgna þrái jeg svo mjög, að
sjá hjer framfarir ; sjá þvf rutt úy
vegi sem tcfur fyrir þeim ; sjá
allt það lagað, scm að nokkru leyti
kastar skugga á þ e n n a n blett.
En er það þá að eins af þcssari til-
finning minni, eða hcfir það við
eitthvað virkilegra að styðjast, að
jeg trúi þvf að Nýja ísland verði, í
nálægri framtíð, framfaranna og
samrœmisins land ?
Antlmæli
gegn opnu brjefi frá G. Eyjólfsson,
hefir Baldur verið sent úr Víði-
nessbyggð, cn hún er þannig rituð
að hún kcmur f bága við þá
stefnu Baldurs, að halda sjer við
málefnið í staðinn fyrir persónuna.
Það scm höfundur greinarinnar
kvartar sjcrstaklega yfir, er það,
að á fiskimcnn nýlendunnar sjc
borið ófrœgðarorð f nefndu brjefi.
En ef hann áttar sig betur, mun
hann verða að viðurkenna það, að
G. E. hefir rjctt fyrir sjcr f aðal-
efninu, og að fiskimenn Nýja ís-
lands hafi ekki mikið fært út kví-
arnar efnalega á undanförnum ár- ;
um; mjög fáir þeirra hafa gjört
betur en að lifa af atvinnu sinni,
þar scm landbóndinn gjörir ætfð
meira eða minna af varanlegum
umbótum, sem eru honum verð-
mætar í framtíðinni, og varanleg-
ur grundvöllur fyrir framhaldandi
menningu bœndastjettarinnar.
En G. E. hefði einnig mátt geta
þess, að fiskiveiðarnar hafa verið
og cru árlega mikil peningaupp-
spretta fyrir Ný-íslcndinga, þó
fiskimenn sjálfir beri oft minnst úr
býtum.
Einnig útheimtist kjarkur og
karlmcnnska til að stunda fiski-
veiðar, bæði á sumrum og vetrum.
Svoþóþað sje almennt viðurkennt,
cins og G. E. segir: ,,Að ó-
mennska og dáðleysi sje hvergi
meira en meðal þeirra sem fiski-
veiðar stunda, “ þá vita allir að
slfkt getur ekki átt við þá, sem
fiskiveiðar stunda á Winnipeg-
vatni. En það sannar ekki, að
þeir sem flokkur út af fyrir sig,
hafi lagt betri grundvöll fyrir fram-
tíðarvelferð og menningu sfns
flokks, heldur en þeir sem stunda
griparœkt og akuryrkju.
Ennfremur má bendaá, að með-
al fiskimanna vorra eigum við eins
góða andlega krafta eins og við
höfum á að skipa. En samt sem
áður cr það öllum ljóst, hvað lítið
þcir hafa notað þá krafta til að
vinna að þvf, að bteta atvinnuveg
sinn, svo að hann væri þeim og
gæti orðið framhaldandi lífsstaða.
Til þcss hefir þá skort samtök og
andlcga framtaksscmi, þrátt fyrir
góða hæfileika.
Ef á annað borð er minnst á
eitthvert málefni, er ómögulegt að
ræða það til gagns, nema bcnt sje
á hvaða kostir þvf fylgja, og hverj-
ir gallar, hvað sje gott í fyrirkomu-
lagi þcss og hvað athugavert við
það. Á þessum grundvelli starfa
allir uppfrœðendur, allir framfara-
og umbóta-menn. Ef aldrei væri
fundið að þvf sem er ábótavant,
hvort heldur hjá einstaklingum eða
heilum mannflokkum, þá væru
umbcetur og framför ómögulegar.
Allt sem ritað er í þeim tilgangi
að hafa áhrif til umbóta í mannfje-
laginu, verður þvf að meiru eða
minna leyti blandað dómum um
athcftnir og starfsemi einstaklinga
eða smærri' cða stærri deilda af
mannfjelagsheildinni.
Það er því ómögulegt að allir og
allt fái lof, meðan heimurinn er
ekki orðinn fullkominn og galla-
laus. Á þann hátt geta allir fcng-
ið lof, að þeir fái hæfilcga viður-
kenningu fyrir það góða er þeir
gera, þvf allir gcra nokkuð gott,
og þetta er ckki einungis rjettlátt,
heldur sjálfsagt.
En svo verða aðfinningar að
fylgja við það sem miður fer, svo
menn sjái gallana og geti gjört við
þcim.
Þcgar vjer rjettum hendina að
vini vorum, ættum vjer aldrei að
kreppa hnefann áður.