Baldur - 25.01.1903, Blaðsíða 3

BÁLnUR, 26. JAXÍAR 1903.
3
Að mynda lijörð.
Eftir WALTER LVNCH.
Jcíj ætlast ckki til að maður scm
myndar gripahjörð byrji með ó-
blönduðu gripakyni, heldur noti
þau efni sem hann hefir völ á, og
reyni svo að bœta skepnur sfnar
og gjöra þær sem jafnastar og
beztar.
Hið fyrsta sem hann verður að
taka til greina í þessu starfi sfnu
er það, að hin tömdu dýr hafa;
lifnaðarhætti scm eru að ýmsu
Jeyti ólfkir þeim, sem þau myndu
hafa f villtu fistandi, og að þcssir
hfnaðarhættir skapa sjcrstakar
þarfir og kröfur sem maðurinn
verður að uppfylla. Hann verður
ifka að skilja, að umbótaáhrif
mannsins á skepnurnar hafa ekki
skapao í þær neín ný frumefni, og
að hversu frábreytt sem hin upp-
runalegu dýr hverrar tegundar
kunna að hafa verið hinum núver-
andi afkomendum þeirra, hafa þau
þó haft f sjer fólgna mögulegleik-
ana til þcirra umbóta sem gjörðar
hafa verið, og að þær umbótatil-
raunir sem hann ætlar að gjöra,
verða þvf að byggjast á eðlisein-
kennum þeim, sem hin uppruna-
legu dýr tegundarinnar höfðu í
sjer fólgin. Enginn getur efast um
að allar umbœtur á skepnum hafa
verið gjörðar með þvf að velja úr,
og samkvæmt náttúrulögmáli því,
sem orsakar það, að hvað cina
framleiðir síua tcgund.
Samkvæmt þessum skilyrðum
hafa allar kynbœtur verið gjörðar,
og samkvæmt þcim að eins getur
Ifka nokkur afturför átt sjcr stað,
og hvcr byrjandi vcrður að skilja
þau fyllilega áður en hann getur
búist við góðum árangri af tilraun-
um sfnum. Það er nær þvf óþarft
að geta þess að þessi regla, að
velja úr, hefir átt sjer stað mcðal
dýranna frá því dýr voru fyrst til.
Ofi þau sem knúðu dýrin til hlýðni
við þetta lögmál, f hinu vilta á-
standi, voru kraftar og bardaga-
þrek hvcrs einstaklings. Hinir
veikbyggðu og huglausu urðu að
víkja fyrir hinum sterku og kjark-
miklu ; og tegundinni var þannig
viðhaldið af hinum beztu og sterk-
ustu. En í hinu tamda ástandi dýr-
anna verður maðurinn að annast
un þetta úrval, og það er hið eina
itriði sem er algjörlega á hans
/aldi. Árangurinn af starfi hans er
jví mjög mikið kominn undir
cunnáttu hans og dómgreind í að
velja skepnurnar sfnar rjctt. I
þessari úrvalskenningu felst meira
cn að eins það, að gcta þckkt góða
skepnu frá slæmri, það verður að
velja skepnurnar rjett saman, þvf
ein skcpna kann að vera í sjálfu
sjer mjög góð, og samt mjfig illa
fallin til þess að para hana saman
við aðra mjög góða skepnu. Og
einmitt í þannig löguðu tilfeili ætti
góður bóndi að gcta tckið náttúr-
unni fram í valinu.
Náttúrulögmál það, sem lætur
eiginlegleika dýranna ganga f ætt-
ir, cr cf til viil ckki mikilsverðara
en skynsamlegt val, en maður
verður samt að taka það einnig til
greina, því annað atriðið cr einskis
vert án hins. Þetta ættgengislög-
mál er ekki eins auðvclt að skilja
eins og úrvalshugmyndina, og er
það þvf sífellt að framleiða áhrif
sem mcnn eigna öðrum orsökum.
Þetta lögmál hefir einnig verið
starfandi sfðan hin fyrstu dýr voru
sköpuð, og það hefir verið mjög
þýðingarmikið atriði í framþróun
þeirra, og gæti orðið alveg eins á-
hrifamikið atriði f afturför þeirra.
Þvf ef hin fyrstu dýr einhverrar
tegundar hafa haft í sjcr möguleg-
leikana til umbóta, og vor um-
bœttu dýr hafa orðið til af þeim
mögulegleikum, þá leiðir það af
sjálfu sjer að þau hafa f sjer mögu-
legleika til afturfarar, eftir hinum
sama vegi sem framþróun þeirra
átti sjer stað. Ef þess vegna að-
ferðir, öfugar við þær sem fram-
lciddu hin umbœttu dýr, væru
notaðar, þá myndu dýrin smáfær-
ast nær sínu upprunalega ástandi.
í SAMKVÆMI. „Hjcr er ótta-
lega þröngt,.. við getum víst ekld
fengið sæti,“ segir húsbóndi einn,
er kominn var, ásamt mörgum öðr-
um, með konu sfna og heimilis-
fójk. ,,Getur ekki vinnukonan
setið á hnjenu á honum babba,
eins og á morgnana, þegar hún
mamma er ekki komin á fœtur?“
gall við lítill strákur, sonur hans.
Hvatning og framkvæmd.
Segið eitthvað hvetjandi við
hann, kölluðu þeir sem stóðu hjá,
þegar hinn hugrakki slökkviliðs-
maður var kominn ofarlega í stig-
ann, cn lá við að hugfallast. Við
uppörfun þá er hann fjekk frá fólk-
inu herti hann sig upp, komst alla
lcið og frclsaði mannslff. Lófa-
ldapp, húrraóp, hið játandi bros
cða lofandi orð, hafa oft haft svo
örfandi áhrif • á unga sem aldraða,
að þeir hafa afkastað þvf, sem var
þcim sjálfum og öðrum undrunar-
efni.
Drengurinn hefir oft afkastað
þvf, sem álitið var ómögulcgt, að
eins af þvf að hann var eggjaður
til þcss.
Stúlkan hefir oftar en einusinni
hert upp taugar sfnar, til að mæta
örðugum tilfellum, afþvf einhver
varð til að vekja traust hennar á
sjálfri sjer.
Comez var aðeins þræll. Eig-
andi hans var meistari í málara-
íþróttinni, en Murillo kenndi ckki
þræli sfnum hana. Hann talaði
ekki citt cinasta hvatningarorð til
hins dökka vinnumanns síns. En
umgengni þrælsins við húsbónd-
ann, við efnin og áhöldin sem f-
þróttinni tilhcyrði, vakti anda list-
arinnar sem í drcngnum bjó. Hann
varð það, sem hann hefði ekki get-
að dreymt um að verða, án hvatn-
ingar þeirrar er verk Murijlos veittu
honum.
Með öllum lærdómi Mósesar,
hefði hann aldrei orðið annað en
fjárhirðir, ef röddin frá skógar-
brennunni hcfði ekki vakið hann.
Méð þcim boðskap var honum út-
hlutað starf, þar sem hann þurfti
að nota og æfa sína beztu hœfi-
lcika.
Þannig hafa ýmsir menn á ýms-
um tfmum vaknað við ýmisieg
hvatningarorð, eða sjerstaka köll-
unarrödd, til að koma mikilfengum
störfum í framkvæmd. Af þvf þeir
hlustuðu á hina kallandi rödd,
fundu þeir hið bezta í sjálfum s.jer,
og urðu færir um að vinna göfugt
lffsstarf. Þcir heyrðu „hvatning-
una, ‘ ‘ ruddust áfram og urðu sjálf-
ir styrkari og öðrum að liði.
Ekki svo að skilja að þcssir
menn mynduðu nýja krafta í sjálf-
um sjer, hœfileikar, sem áður voru
óþekktir, komu f ljós þegar þessaf
hvetjandi raddir köllúðu þá til
starfa. Hvernig mönnum notast
hið andlega efni sem innra býr, er
mikið undirþví komið, hvers tceki-
færin og fólkið í kringum þá þarfn-
ast af þeim. I manninum er til,
svo að segja ómælandi afl, aðeins
ef hin rjetta rödd kallar það ti*
starfsemi, enginn verður mikill f
nokkrum starfshring, áti þess að
utanaðhvatning vekji afl það, scm
f honum býr, til framkvæmda.
Það verður þvf mjög árfðandi og
alvarlegt spursmál fyrir oss, f
hvaða fjelagsskap vjer höldum oss.
Það skiftir miklu hvort vjer höll-
um oss að þeim, sem vjer erum
vissir um að firfi það bezta, sem
vjer eigum í sjálfum oss, og hvetji
oss tii að gjöra það bezta sem
vjer megnum, cða vjer höldum
oss í hóp þeirra, sem standa held-
ur lægra en ofar, cn vjcr sjálfir.
Vjer þörfnumst handleiðslu þess,
sem hefir styrkan og hreinan
karaktjer, sem er vanur að vera
uppi á fjöllunum, og skyggnast um
af tindum þeirra eftir þvf, hvað
hœgt cr að aðhafast, sem sjc bæði
göfugt og stórt.
Postularnir, Pjctur, Jóhannes
og Páll, hefðu aldrei talað eins
og þeir töluðu, cða unnið þau
verk scm þeir frarrkvæmdu, eða
orðið þeir menn sem þeir voru,
hefðu þeir ekki orðið fyrir áhrif-
um frá Jesú. Heimurinn kannað-
ist við að þeir höfdu umgcngist
Jesú. Menn vissu að þeir hcifðu
fengið hyatningu, sem örvaði þá
t 1 að verða miklir og göfgir. Gættu
þess, að I.afa umgengni við góðar
sálir. Gættu þess, að örva í hjarta
þjer elsku og hugarfar Jesú, án
þess getur enginn fundið það
bezta f sjálfum sjer. Mundu eítir
þvf, að með þvf að elska það,
sem er ennþá hærra en vjer, verð-
um vjcr líkir þvf.
(Þýtt úr ,,North-West Farmer“)
Jegvissi að ,,slæma“ fólkið var
slæmt, af því fólk segir svo, og
það bjó í slæmu nágrenni. Jeg
vissi að „góða“ fólkið var gott,
af því það sagði svo sjálft, og
bjó í góðu nágrenni.
Fullkomin sönnun.