Baldur - 23.03.1903, Qupperneq 2

2
BALDUR, 23. MAR7. 1903
BALDUR
cr jjefinn út á GIMLI, Manitoba.
Kemur út einu sinni f viku.
Kostar $1 um árið.
Borgist fyrirfram.
Útgefendur:
Nokkrir Ný-Íslendingar.
Ráðsmaður: G. ThoRSTF.INSSON.
I’rentari: JÓHANNES VlGFtfSSON.
Utanáskrift til blaðsins:
l
BALDUR,
Gimli, Man.
Verð á *rnáam BngíýsinRam er 25 cente
fyrir þumlung dálkelengdar. Afsláttur er
gefinn á eta'rri anglý-ingum, eem birtaet í
blaðinu yfir lengri Uma. V ðvíkjandi
elíkum afalætti, og öð-um f jármálum lileð-
ins, eru menn bcðnir að sr.ú* sjer að ráðe
manninum.
MÁNUDAGINN 23. MARZ. I9O3.
Sjálfstjórn.
Eftir
Frank Parsons.
Það hefir fjöldi fólks þá skökku
fmyndun, að það, að kjósa stjórn-
cndur þjóðarinnar, sje aðalatriði
frelsis og sjálfstjórnar ; — að það,
að kjósa löggjafana sje
hið sama sem að búa lög-
gjöfinatil. Slíkt er hin mesta
fjarstæða. Formannskosning er
ekki fremur formennska heldur en
hcrshöfðingjakosning er herstjórn,
cða organistakosning er hljóðfæra-
sláttur. Að kjósa þingmann cr
ckki fremur sjálfstjórn hcldur en að
kjósa fangavörð yfir sig væri sjálf-
ræði, eða að kjósa um það f hvaða
fangelsi maður væri hncpptur væri
frclsi.
Piltur, sem ætlar að læra smíða-
vinnu, velur sjcr oft sjálfur læri-
meistarann, en hann er jafn fjar-
lægur þvf að vera sjálfum sjer ráð-
andi svo árum skiftir á eftir fyrir
því. Þegar námstími hans er á enda
verður hann þó að lokum sjálfum
sjer ráðandi, en þjóðin, sem á allt
sitt sjálfræði fólgið í þvf, að mega
kjósa þingmenn sína, hefir f raun
og vcru ekkert sannarlegt sjálfræði.
Þegar einn húsbóndinn hættir, tck-
ur annar við. Vilji hún ekki hafa
Arna fyrir fangavörð yfir sjer um
næstu fjögur ár, þ& verður hún að
hafa Bjarna. Þjóð, sem kýs stjórn-
endur sína, getur samt búið undir
algjörðri áþján, alveg eins og ó-
myndugur unglingur, sem fær að
velja sjer fjárráðamann, en er ekki
fyrir þvf sjálfráður að nokkrum
peningi af sinni eigin eign. Svona
var því varið hjá Rómverjum til
foma, þótt konungar þeirra væru
kosnir af almenningi. Svona er
ástandið meðal sumra svertingja-
flokka f Afríku, og meðal þeirra,
scm búa á Kamtsjatkaskaganum í
Asfu. Þessir villimannaflokkar
kjósa höfðingja sfna, en svo verða
þeir að lúta hverju boði og banni
höfðingjans að kosningunni afstað-
inni. Sama má með sanni segja
um ýmsar borgir í Ameríku, þar
sem kjóscndurnir ganga að kosn-
ingaborðinu ár eftir ár með þeirri
fmyndun að þeir sjeu að stjórna
almenningsmálum. Þar hefir oft
samvalinn þorparahópur bæinn á
valdi sínu, og hvcr, sem kosinn
er, ræður sami hópurinn lögum og
lofum, eins og ekkert hefði f skor-
ist. Hann lætur varpa helgi lag-
anna yfir hagsmuni sjerstakra
manna, lætur fylla öll cmbætti mcð
sfnum eigin meðlimum og fylgi-
fiskum, og stjórnar bænum eins og
ræningjasetri, tillitslaust til óska
og hagsmuna almennings. Sama
ástand er að finna f fylkjum og
rfkjum. Stjórn þess löggjafarþings,
sem hagar gjörðum sfnum sam-
kvæmt vilja einhvers járnbrautar-
fjelags eða annarar fjárglæfra-
mannasamsteypu þvert ofan í
hagsmuni þjóðfjelagsins, hún er
ekkert sfður þvingunarstjórn held-
ur en yfirráð Cæsars f Rómaborg
eða Villimannahöfðingja í Afríku.
Jafnvel Napoleon, hinn ógurlegasti
harðstjóri heimsins, náði stjórnar-
taumunum samkvæmt kosningu
þjóðar sinnar.
T fmabilslengdin, sem
vissum mönnum er afhent alit vald
þjóðarinnar, breytir ekki neitt eðli
stjórnarfarsins. Þjóðræði og
þingræðierekkihið s a m a.
Þingræðið getur verið frjálslegt eða
kúgandi hvort það varir langan
eða skamman tfma, alveg eins og
konungsvaldið getur verið það,
hvort sem konungurinn er kosinn
eða vald hans gengur að erfðum.
Vald, sem að eins varir árlangt,
getur vcrið jafn fjarlægt þvf að
vera frelsi eins og það varaði í
heilan mannsaldur. Þjóð eða borg,
sem kýs stjórnendur sfna árlega,
getur verið eins illa farin cins og
sú þjóð eða borg, scm velur sjer
konung til ævilangrar stjórnar, cf
þessir árlcgu stjórnendur eru þann-
ig skapi farnir, að geðþótti þeirra,
hvers fram af/öðrum, kemur f bága
við hagsmuni fjöldans, og miðar
einvörðungu að því, að auðga sjálf-
an sig og sína nánustu fylgifiska.
Aðaleinkenni harðstjórnar er það,
að hafa vald til þess að stjórna
öðrum, þeim f vil, sem stjóma, án
tillits til vclferðar þeirra, scm
stjórnað er. Aðaleinkenni sjálf-
stjórnarleysis er það, að hafa ckki
ráð á athöfnum sfnum og lffsskil-
yrðum, hvort sem það kemur til af
þvf, að maður fær sjálfræði sitt
öðrum mönnum f hcndur í fjögur
og fjögur ár f senn, eða af því, að
maður er borinn og barnfæddur f
því mannfjelagsfyrirkomulagi, eins
og Rússlendingurinn, að hafa aldrei
á ævinni neitt um sjálfræði sitt að
segja.
Amerfkönsku mcnn og konur.
Stjórnið þið landinu hjerna ? Er
það ykkar vilji, sem mestu ræður
f þingsölum og valdstjórnarklefum
þessarar álfu ? Ellegar, er það
vilji olfufjelagsins, sykurfjelagsins,
brennivfnsfjelaganna, járnbrauta-
fjelaganna, og peningavfxlaranna ?
Sámaður, semfær sfn-
um vilja framgengt í lög-
gjöfsinnar þjóðar, hann
e r stjórnari þei.rrar þjóð-
a r. Einkenni alls valds er að geta
komið sínu fram. Hefir þjóðin slfkt
vald að staðaldri f sfnum höndum,
eða afhendir hún það allt af öðru
hvcrju fáeinum fulltrúum ? Beita
fulltrúarnir þessu valdi að staðaldri
fyrir hagsmuni kjósenda sinna, eða
fyrir hagsmuni þeirra sem rfkastir
eru og færastir um að borga fyrir
endurkosningu þeirra?
(Framhald).
Þar sem höggormurinu er finnst
líka gull.
Heimskinginn er sinn eigin ó-
vinur, hvernig getur hann orðið
vinur annara ?
Ó, kvíði.
Ó, kvfði, ó, kvfði
nær kemur sú stund,
að kyssa jeg þori
á vör þjer og mund,
og heiminum dirfist
það sjálfum að sýna,
mjer sje það alóhætt,
að kalla þig mfna ?
Ö, kvfði, ó, kvfði,
hver klukkustund Ieið,
* og kvöldstundin blíð
fram á miðnæturskcið,
og dagarnir Ifða,
og líða heil ár;
hve lengi skal bfða ?
Ó, drottinn minn hár!
(ÚR DÖNSKU).
Tímarnir breytast.
Ástvinir sátu við algrœna lundinn,
armlögum hjartfólgins vinskapar
bundin.
Hann nefndi ást, sem að aldrei fær
brugðist,
hún eilffa tryggð, sem að bera hún
hugðist. . , .
Hjón sátu inni’ undir cigin húss
þaki,
þau öndvertu stólum svo bak nam
við baki.
/
Hann nefndi fje, sem fær fljótlega
brugðist,
hún fallvalta ást, sem meðtaka
hugðist. . . ,
Jeg undrandi starði’ áhinn algenga
voða,
annað var fyrrum við lundinn að
skoða.
(ÓR DÖNSKU).
Stráðu ljósi ánægjunnar á lífs-
braut annara, þá mun birta yfir
þinni eigin
Ef hjartagæzka og mannúð býr
inni fyrir hjá oss^ þurfum vjer sízt
að kvfða hættu utan að oss.
Illgirnin drekkur að mestu Leyti
upp sitt eigið eitur.